«سد کوثر» امید را به جنوب کشور بازگرداند

به گزارش پایگاه خبری تحلیلی «صبح زاگرس» سد کوثر که در فاصله ۶۰ کیلومتری شمال غربی گچساران و بر روی رودخانه خیرآباد ساخته‌شده، یکی از مهم‌ترین طرح‌های آبی کشور به شمار می‌رود. این رودخانه از شاخه‌های بهرام و دهدشت سرچشمه گرفته و آب خود را از رشته‌کوه‌های زاگرس، طسوج، دشت راق، دیگان و چشمه بلقیس تأمین می‌کند.

این سد بتنی وزنی با ارتفاع ۱۴۴ متر و طول تاج ۱۹۰ متر، در تنگه‌ای باریک با شیب ۸۰ درجه بنا شده و در سال ۱۳۸۳ به بهره‌برداری رسید. از همان ابتدا، هدف اصلی ساخت آن، تأمین آب شرب پایدار، توسعه کشاورزی و حمایت از صنایع نفت و گاز منطقه گچساران بود.

نقش حیاتی در تأمین آب شرب جنوب کشور

سد کوثر امروز منبع آب آشامیدنی برای بیش از ۲ میلیون و ۵۰۰ هزار نفر در استان‌های کهگیلویه‌وبویراحمد، خوزستان، فارس، بوشهر و هرمزگان است. خط لوله‌ای به طول ۷۶۳ کیلومتر، آب این سد را به ۷ شهر بزرگ، ۱۱ شهر کوچک، ۳۶ شهرک و بیش از ۱۲۰۰ روستا منتقل می‌کند.

آرش مصلح، مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای کهگیلویه و بویراحمد، دراین‌باره می‌گوید: سد کوثر اکنون بالاترین درصد پرشدگی مخزن را در میان سدهای کشور دارد و آب شرب ۲۰ شهر و ۲۰۰۰ روستای جنوبی ایران را تأمین می‌کند. این سد علاوه بر آب شرب، نیازهای کشاورزی و صنعتی منطقه را نیز مرتفع می‌سازد.

بازگشت رونق به دشت‌های لیشتر و خیرآباد

یکی از مهم‌ترین دستاوردهای سد کوثر، بازگرداندن حیات به دشت‌های خشک لیشتر و خیرآباد است. زمین‌هایی که روزگاری ارزش چندانی نداشتند، امروز به قطب کشاورزی جنوب کشور بدل شده‌اند.

اکبر خدری، مدیر بهره‌برداری و نگهداری سد کوثر، می‌گوید: حدود دو تا سه هزار هکتار زمین سالانه در مناطق لیشتر و خیرآباد زیر کشت می‌رود. چهار ایستگاه پمپاژ بزرگ در این دشت‌ها راه‌اندازی شده و زمینه اشتغال پایدار برای جوانان منطقه فراهم آمده است.

تخصیص آب؛ از شرب تا صنعت

وی اضافه می‌کند: بر اساس آمار، سالانه حدود ۱۴۰ میلیون مترمکعب برای مصارف شرب، ۷۰ میلیون مترمکعب برای کشاورزی، ۲۰ میلیون مترمکعب برای صنعت و ۸۰ میلیون مترمکعب برای محیط زیست و حقابه پایین‌دست، از سد کوثر تأمین می‌شود.

به گفته خدری، تنها در سال آبی جاری تاکنون بیش از ۳۳۶ میلیون مترمکعب آب برای مصارف مختلف از سد رهاسازی شده است. این میزان شامل ۱۱۹ میلیون مترمکعب برای شرب، ۸۵ میلیون مترمکعب برای کشاورزی، ۹۷ میلیون مترمکعب برای محیط‌زیست و ۸ میلیون مترمکعب برای صنعت بوده است.

نقش سد کوثر در کاهش بحران‌های آبی خوزستان

وی می‌افزاید: باوجود خشک‌سالی‌های پیاپی، سد کوثر توانسته است بخشی از بحران‌های آبی منطقه را کاهش دهد. رهاسازی آب این سد به سمت رودخانه‌های خیرآباد و زهره، نیازهای شهرستان‌های هندیجان، بهبهان و زیدون را تا حد زیادی تأمین کرده و مانع از تشدید مشکلات کم‌آبی شده است.

خدری در این خصوص می‌گوید: سد کوثر در سال‌های کم‌بارش نقش بی‌بدیلی در مدیریت بحران ایفا کرده است. اگر این سد نبود، بسیاری از شهرها و روستاهای پایین‌دست با بحران شدید آب شرب مواجه می‌شدند.

پروژه‌های توسعه‌ای در دست اقدام

امروز سد کوثر تنها یک پروژه آبی نیست؛ بلکه به محور توسعه منطقه تبدیل‌شده است. برخی از طرح‌های بزرگ در دست اجرا می‌توان به تأمین آب برای چهار شهر دهدشت، سوق، لنده و چرام با تخصیص ۲۵ میلیون مترمکعب، آب‌رسانی به دشت مور گچساران (۱۲۰۰ هکتار) با تخصیص ۲۰ میلیون مترمکعب، طرح تأمین آب جنوب شرق خوزستان با تخصیص ۵۱ میلیون مترمکعب، تأمین آب پتروشیمی گچساران با ظرفیت سالانه ۱۷ میلیون مترمکعب و آب‌رسانی به ۲۴۰ هزار نفراشاره کرد.

ابر پروژه‌ای در جنوب استان

یکی از مهم‌ترین طرح‌های در حال تکمیل، پروژه آب‌رسانی از سد کوثر به چهار شهر دهدشت، سوق، لنده و چرام است. این پروژه که بیش از ۷۷ درصد پیشرفت فیزیکی دارد، قرار است مشکل دیرینه آب شرب ۲۴۰ هزار نفر را برطرف کند.

یدالله رحمانی، استاندار کهگیلویه و بویراحمد، در این زمینه می‌گوید: این پروژه با ۲۸ کیلومتر طول خط انتقال و احداث چندین مخزن بزرگ، تنها سه کیلومتر تا تکمیل فاصله دارد. تاکنون بیش از ۱۴۰۰ میلیارد تومان برای آن هزینه شده و با بهره‌برداری کامل، بخش عمده‌ای از دغدغه‌های مردم منطقه در شرایط تنش آبی رفع خواهد شد.

سد کوثر؛ نمادی از نگاه راهبردی

سد کوثر یکی از طرح‌هایی بود که در سفر تاریخی رهبر انقلاب به کهگیلویه و بویراحمد، به‌عنوان پروژه‌ای اولویت‌دار تصویب شد. امروز، دو دهه پس از بهره‌برداری، این سد همچنان به‌عنوان نمادی از نگاه راهبردی نظام به توسعه مناطق محروم مطرح است.

به گفته مسئولان محلی، سد کوثر نه‌تنها تأمین‌کننده آب شرب و کشاورزی است، بلکه سندی زنده از آینده‌نگری و تدبیر در مدیریت منابع آبی کشور به شمار می‌رود.

ظرفیت‌های گردشگری در کنار توسعه کشاورزی

در کنار نقش حیاتی در تأمین آب، دریاچه سد کوثر با مناظر چشم‌نواز خود، به یکی از زیباترین جاذبه‌های طبیعی جنوب کشور تبدیل‌شده است. طبیعت اطراف رودخانه خیرآباد و دریاچه سد، ظرفیت بالایی برای تبدیل‌شدن به یک مرکز گردشگری پایدار دارد.

کارشناسان معتقدند توسعه گردشگری در کنار بهره‌برداری اصولی از منابع آبی می‌تواند هم به رونق اقتصادی منطقه بیفزاید و هم به حفظ محیط زیست کمک کند.
سد کوثر را می‌توان نمونه‌ای موفق از مدیریت منابع آبی در کشور دانست. این سد با تأمین آب شرب پایدار، توسعه کشاورزی در دشت‌های لیشتر و خیرآباد، پشتیبانی از صنایع نفت و گاز گچساران و کاهش بحران‌های آبی در کهگیلویه و بویراحمد خوزستان، بوشهر و بنادر جنوبی، نقشی بی‌بدیل در جنوب کشور ایفا کرده است.

بااین‌حال، کارشناسان بر این باورند که برای بهره‌برداری بهتر از ظرفیت‌های موجود، باید در کنار توسعه پروژه‌های جدید، به مدیریت هوشمندانه منابع آب، فرهنگ‌سازی مصرف بهینه و تکمیل زیرساخت‌های آبی توجه بیشتری شود.

سد کوثر نه‌تنها یک زیرساخت حیاتی کهگیلویه و بویراحمد است، بلکه آینده توسعه پایدار در جنوب ایران را رقم می‌زند؛ آینده‌ای که در آن، آب به‌عنوان مایه حیات، باتدبیر و برنامه‌ریزی، به رونق کشاورزی، صنعت و زندگی مردم گره می‌خورد.

انتهای خبر/