جدال بر سر «آب کشاورزی» در گچساران!

به گزارش پایگاه خبری تحلیلی «صبح زاگرس» باغداران و کشاورزان روستاهای پاکوه، بیدزرد، سربیشه، ماهورباشت، امامزاده جعفر، خربل و سرآب‌ننیز همچنان از مشکلات طرح پایلوت آب‌رسانی به دشت امامزاده جعفر و حومه سخن می‌گویند این طرح که باهدف بهره‌برداری از دستگاه‌های نوین آبیاری بارانی و قطره‌ای و استفاده از حق‌آبه رودخانه زهره آغاز شد، قرار بود با تأمین آب پایدار، زمینه تولید محصولات استراتژیک و اشتغال جوانان را فراهم کند.

به گفته آن‌ها، این طرح از زمان افتتاح تاکنون فاقد یک نظام مدیریتی منسجم بوده و همواره با چالش‌هایی همچون خرابی پمپ‌ها، آسیب به لوله‌های اصلی (GRP) و نبود مدیریت اجرایی مسئولانه دست‌به‌گریبان است. نتیجه این وضعیت، هدر رفت میلیاردها تومان از سرمایه دولت و کشاورزان و ناکامی در تحقق اهداف اولیه بوده است.

خسارت‌ها؛ از مزارع گندم تا باغ‌های بی‌ثمر

کشاورزان می‌گویند به دلیل عدم بهره‌برداری از طرح، برداشت محصول آنان در سال جاری بسیار کاهش‌یافته است. باغداران نیز که سرمایه‌گذاری‌های سنگینی برای کاشت و اجرای سیستم قطره‌ای انجام داده‌اند، اکنون با خشکیدگی چاه‌های حفاری‌شده و از بین رفتن درختان روبه‌رو هستند.

در هیمن راستا «لیلا عطازاده» مدیر جهاد کشاورزی گچساران در گفتگوی اختصاصی با «صبح زاگرس» با اشاره به دغدغه‌ها و مشکلات کشاورزان دهستان امامزاده جعفر اظهار کرد: از رسانه‌ها خواهش می‌کنم صدای من باشند. درست است که در جهاد کشاورزی بحث باغ و زمین زراعی مطرح می‌شود، اما وظیفه تأمین آب این اراضی به عهده آب منطقه‌ای است. هیچ باغی بدون استعلام از آب منطقه‌ای احداث نمی‌شود و جهاد کشاورزی برای صدور مجوز اجرای دستگاه‌های آبیاری باید تأییدیه این شرکت را دریافت کند.

وی در ادامه افزود: جهاد کشاورزی تنها مسئول تولید، داشت و برداشت محصول است، اما متأسفانه مردم همه مشکلات آبی را هم از چشم ما می‌بینند. باور کنید بارها با دکتر مصلح مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای استان و آقای افضلی مدیر منابع آب شهرستان، درباره این موضوعات بحث و جدال داشته‌ایم. حتی یک‌بار آقای استلاحی، معاون عمرانی فرمانداری، در جلسه‌ای گفت: خدا را شکر که امروز مدیران آب منطقه‌ای و جهاد کشاورزی روبه‌روی هم ننشسته‌اند، چون اگر چنین شود جلسه به دعوا می‌کشد.

بحران الکتروپمپ‌ها و بی‌تدبیری در مدیریت آب

عطازاده با اشاره به مشکلات فنی در پروژه آب‌رسانی منطقه پاکوه گفت: یک ایستگاه پمپاژ احداث شد اما همان ابتدای کار مشکلاتی به وجود آمد. همان سال وقوع سیل، الکتروموتورها دچار خرابی شدند. به‌جای اینکه از محل اعتبارات بحران چند دستگاه جدید خریداری شود، همان موتورهای آسیب‌دیده را بارها تعمیر کردند و وارد چرخه آب‌رسانی نمودند. طبیعی است که این تجهیزات دیگر توان لازم را ندارند و هر یکی دو ماه یک‌بار از کار می‌افتند.

وی ادامه داد: وقتی یک پروژه‌ای به بهره‌برداری می‌رسد، دولت دیگر اجازه ورود برای بازسازی آن را ندارد مگر اینکه پروژه جدیدی تعریف شود. از همین رو مدیران آب منطقه‌ای می‌گویند که اعتباری برای بازسازی این طرح وجود ندارد؛ اما اشتباه اصلی همان سال بحران بود که از محل اعتبارات می‌توانستند الکتروپمپ‌های نو خریداری کنند؛ غفلت در آن زمان باعث شد این مشکل سال‌ها گریبان کشاورزان دهستان امامزاده جعفر را بگیرد.

کشاورزان در آستانه نابودی باغات

مدیر جهاد کشاورزی گچساران با گلایه از شرایط موجود تصریح کرد: اکنون تنها یک دستگاه الکتروپمپ در حال فعالیت است که آن‌هم مشکلات زیادی دارد. همین دو هفته پیش یکی از پمپ‌ها از مدار خارج شد و صدای اعتراض کشاورزان بلند شد. درحالی‌که تأمین آب بر عهده آب منطقه‌ای بود، اما جهاد کشاورزی با همکاری سپاه پاسداران وارد عمل شد و ۶۰ سرویس آب را برای باغات دچار تنش آبی از سرآب‌ننیز تا پاکوه تأمین کرد.

وی تأکید کرد: جهاد کشاورزی وظیفه‌ای در قبال باغ‌های شخصی و ویلاها ندارد؛ اما برای نجات باغات کشاورزان مجبور شدیم پای‌کار بیاییم. این بحران ادامه‌دار است و اگر مسئولان تدبیری جدی اتخاذ نکنند، آینده کشاورزی در این منطقه با چالش‌های بیشتری مواجه خواهد شد.

درحالی‌که مدیر جهاد کشاورزی گچساران از بی‌تدبیری و بی‌عملی در حل مشکل آب کشاورزان امامزاده جعفر سخن می‌گوید، سید معصوم افضلی، رئیس منابع آب شهرستان، از خرید و نصب الکتروپمپ‌های جدید و طرح‌های گسترده برای رفع بحران خبر داده است؛ برنامه‌هایی میلیاردی که به گفته وی می‌تواند بخشی از کمبود آب منطقه را جبران کند، هرچند همچنان نگرانی‌ها درباره آینده کشاورزی پابرجاست.

بنابراین اظهارات «لیلا عطا زاده» در حالی مطرح شد که هفته گذشته «سید معصوم افضلی» رئیس منابع آب این شهرستان در گفتگو با پایگاه خبری تحلیلی «صبح زاگرس» با تشریح اقدامات انجام‌شده برای بهبود وضعیت آب‌رسانی دشت امامزاده جعفر اظهار کرد: در سال‌های اخیر و به‌ویژه امسال، تلاش‌های متعددی برای افزایش تعداد الکتروپمپ‌ها و انجام تعمیرات صورت گرفته است. اخیراً یک دستگاه الکتروپمپ به ارزش ۱۶ میلیارد تومان خریداری و در ایستگاه پمپاژ پاکوه توسط پیمانکار در حال نصب است. این پمپ به لحاظ ساختار و قالب فیزیکی با نمونه‌های پیشین متفاوت بوده و همین مسئله اصلاحات فنی متعددی ازجمله تغییر ورودی و خروجی، شاسی و محل نصب را ضروری کرده است.

وی ادامه داد: عملیات نصب پمپ و شاسی به پایان رسیده و موتور آن نیز طی روزهای آینده نصب خواهد شد. پس‌ازآن مراحل مربوط به سیستم برقی آغاز می‌شود. علاوه بر این، یک راه‌انداز به ارزش حدود ۳ میلیارد تومان خریداری‌شده که در اصفهان تست و بارگیری شده و به‌زودی در ایستگاه نصب خواهد شد. مجموع هزینه نصب این پمپ بیش از ۲۰ میلیارد تومان برآورد شده و راه‌اندازی آن می‌تواند بخش قابل‌توجهی از نیاز آبی کشاورزان را تأمین کند.

بازگرداندن پمپ‌های ازکارافتاده و خرید تجهیزات جدید

افضلی با اشاره به وضعیت فعلی ایستگاه پمپاژ پاکوه گفت: پیش‌ازاین تنها یک پمپ در مدار آب‌رسانی فعال بود که چندی پیش از کار افتاد اما با همکاری پیمانکار تعمیر و مجدداً به مدار بازگشت. در حال حاضر تمامی باغات از پاکوه تا سرآب‌ننیز با همین پمپ آبیاری می‌شوند.

وی افزود: برای تکمیل ظرفیت، یک الکتروموتور دیگر که در یاسوج موجود بود، به اصفهان ارسال‌شده تا پس از تعمیر در ایستگاه پاکوه نصب شود. همچنین یک الکتروپمپ دیگر نیز با همکاری شرکت بهره‌برداری نفت و گاز گچساران برای تعمیر به خارج از ایستگاه انتقال داده‌شده و پس از بازگشت به کار گرفته خواهد شد. علاوه بر این، در مناقصه خرید 8 دستگاه الکتروپمپ، شرکت پمپ ایران برنده شده و اکنون در حال طراحی و تولید این پمپ‌هاست که چهار دستگاه آن در ایستگاه پاکوه نصب خواهد شد. مذاکراتی نیز برای نصب دو دستگاه الکتروپمپ دیگر از نوع WKL توسط پیمانکار فعال در دست انجام است.

گلایه از بی‌توجهی کشاورزان در مناقصات

رئیس منابع آب گچساران با انتقاد از کم‌توجهی کشاورزان و پیمانکاران محلی به مناقصات بهره‌برداری و خرید قطعات ایستگاه پمپاژ پاکوه گفت: سال‌هاست این موضوع اطلاع‌رسانی می‌شود، اما تاکنون هیچ کشاورز یا پیمانکاری در سطح شهرستان برای شرکت در این مناقصات اعلام آمادگی نکرده است. بسیاری از ادعاها درباره توانایی بهره‌برداری از ایستگاه تنها در حد حرف باقی می‌ماند و اقدام عملی از سوی آنان دیده نمی‌شود.

وی تأکید کرد: مشارکت کشاورزان در راه‌اندازی الکتروپمپ‌ها و بهره‌برداری از شبکه آب‌رسانی طرح امامزاده جعفر می‌تواند به توزیع عادلانه و به‌موقع آب میان همه بهره‌برداران کمک شایانی کند.

هشدار درباره توسعه بی‌رویه باغات

افضلی در بخش دیگری از سخنانش با هشدار نسبت به توسعه بی‌رویه باغات تصریح کرد: ماهیت ایستگاه پمپاژ به‌گونه‌ای است که همواره نیازمند اورهال، تعمیرات و نگهداری مداوم است. الگوی کشت تعریف‌شده در شبکه آب‌رسانی، زراعت است و بارها به کشاورزان هشدار داده‌ایم که از توسعه باغات خودداری کنند. این موضوع به جهاد کشاورزی نیز اعلام‌شده، چراکه در صورت توقف فعالیت ایستگاه به دلایلی مانند کمبود برق یا مشکلات فنی، خسارت اصلی متوجه خود کشاورزان خواهد شد.

ظرفیت چاه‌ها و مشکل افت سطح آب زیرزمینی

وی همچنین به ظرفیت ۳۹۰ حلقه چاه موجود در دشت امامزاده جعفر اشاره کرد و گفت: کشاورزانی که از کمبود آب برای تولید محصولاتی مانند گندم گلایه دارند، می‌توانند از این منابع استفاده کنند. البته باید توجه داشت برخی زمین‌های منطقه درواقع دیم‌زار هستند و برای زراعت، به‌ویژه کشت گندم، مناسب نیستند.

بر اساس این گزارش؛ جهاد کشاورزی کمبود آب را ناشی از بی‌تدبیری منابع آب می‌داند و منابع آب از هزینه‌های میلیاردی برای خرید تجهیزات جدید سخن می‌گوید، بااین‌حال کشاورزان دهستان امامزاده جعفر همچنان درگیر کمبود آب و نگرانی از نابودی باغات خود هستند. این جدال مدیریتی اگرچه بر سر مرز وظایف ادامه دارد، اما واقعیت این است که زمین‌های کشاورزی هرروز بیش از گذشته تشنه می‌شوند و راه‌حل فوری برای نجات آنان بیش از هر زمان دیگری ضرورت دارد.

انتهای خبر/