یاسوج؛ شهری پر آب، ولی در آتش بی‌آبی!

حتی این مسئله در حالی برای شهروندانی که در یاسوج کوهستانی زندگی می‌کنند غیرقابل‌تصور است که شهر زمستان‌های پربرف و پر بارش را همیشه دارد، هرچند در 5 سال اخیر از میزان بارندگی آن کاسته شده و در یک کمینه خشک‌سالی گیر افتاده، اما همیشه این شهر آب در آن به‌وفور یافت شده است.

به گفته مسئولان آبفای استان مشکلات و ترمیم نشدن شبکه آب‌رسانی یکی از دلایلی است مه بشار پر آب با این مشکلات روبه‌رو است، به گفته مسئولان آبفا اگر مشکلاتت شبکه آب‌رسانی حل شود دیگر در این شهر مشکل کم‌آبی وجود نخواهد داشت.

امروز آب شهر یاسوج از چاه‌های تنگ کناره، چم گنجشکی در بستر رودخانه بشار و حتی آب‌های روان آبشار یاسوج تأمین می‌شود و حاشیه‌های آن همچون مهریان، بلهزار و مادوان از طریق چاه‌های چم خانی در سواحل سر رود جنوبی تأمین می‌شود.

 روایت تنش آبی در یاسوج

اما چرا این مسئله بازهم جوابگو نیست، در حالی شهروندان این شهر باکمبود آب مواجه‌اند که زمستان‌های گذشته یاسوج با بارش بیشترین برف مواجه بوده است و کوه‌های آن تا نیمه‌های تابستان نیز مملو از برف و سفیدی آن است.

همچنین رود زلال بشار از دل این شهر می‌گذرد و چهار رود کوچک مهریان، سراب تاوه، آبشار و سریز هم در اطرافش خودنمایی می‌کنند و علاوه به راین پای هر بلوطی در کوه‌های اطراف این شهر چشمه‌ای گوارا می‌جوشد که هر شهری آرزوی داشتن آن را دارد؛ اما چرا باز از بی‌آبی رنج می‌بریم.

هدررفت ۶۰ درصدی آب در شبکه‌ای فرسوده!

توجه نکردن و آینده‌نگری نکردن، از موضوعاتی که همیشه مسئولان و مردم برای آن نگران بوده‌اند، خشک‌سالی‌های اقلیمی و کاهش بارندگی ازجمله در سال گذشته باعث شود که یاسوج پر آب امروز در زمره شهرهای کم آب قرار بگیرد.

در همین راستا مسئولان دوای درد این کم‌آبی را ترسیم جدید مصرف آب می‌دانند و آن‌هم احداث سد و بهره‌گیری از مدیریت مصرف آب است، سد تنگ سرخ در 35 کیلومتری شهر یاسوج به گواه همه مسئولان دوای درد بی آبی شهر یاسوج و نقاط پایین‌دست تا منطقه پاتاوه است، سدی که می‌تواند هم مشکلات زیست‌محیطی را برطرف کند و هم آب شرب، صنعت و حتی کشاورزی را نیز برطرف نماید و زمین‌های خشک دیار یاس. ج در پهنای زاگرس را سیراب کند.

 چالش اصلی یاسوج پرآب!

باید بدانیم که آسمان هم همیشه این دیار را از برکت خود بی‌نصیب نگذاشته و شهر یاسوج با ارتفاع بیش از 1800 متر از سطح دریا و با میانگین بلندمدت بارش 830 میلی‌متر، یکی از پر بارش ترین شهرهای کشور بود و در دهه‌های اخیر تنها سالی که میزان بارندگی 50 درصد کاهش داشته سال گذشته بوده که همین مسئله باعث شده امروز با مسئله بی‌آبی روبه‌رو باشیم.

تابستان نشان داد که امکان کم‌آبی در یاسوج هم وجود دارد، آن‌هم در سال هایی که رشد سرطان گونه مهاجرت کمر شهر را شکسته و منابع آبی یاسوج دیگر جوابگوی رشد جمعیت آن نیست، امروز تابستان و گرمای بی‌سابقه آن خودنمایی می‌کند و چهره سبز یاسوج را زرد کرده است.

کاهش بارندگی‌ها،کم آبی و شبکه های فرسوده! 

شهری که در دهه چهل تنها 10 هزار نفر جمعیت و یک خیابان اصلی داشت، اکنون جمعیتش به 300 هزار نفر و وسعتش به 50 کیلومتر رسیده و در غفلت گذشتگان هرروز بر آن افزوده می‌شود.

قطعی‌های مکرر آب در شهر یاسوج به یکی از چالش‌های جدی مردم این منطقه تبدیل‌شده است؛ موضوعی که ریشه در فرسودگی شبکه توزیع، نبود مخازن کافی و نا ترازی انرژی دارد.
استان کهگیلویه وبویراحمد که با داشتن ۱۱ درصد روان‌نژندی کشور، ۵۷ رودخانه به طول ۱۴۰۰ کیلومتر و ۱۱ هزار کیلومتر آبراه از ظرفیت‌های غنی آبی برخوردار است، سال‌هاست با ضعف زیرساخت‌های مدیریت منابع آب مواجه است. این در حالی است که میانگین بارندگی سالانه در استان ۶۶۱ میلی‌متر، معادل سه برابر میانگین کشوری است؛ اما در سال آبی ۱۴۰۳–۱۴۰۴ این رقم به ۳۰۰ میلی‌متر کاهش‌یافته و نسبت به مدت مشابه سال قبل کاهش ۴۶ درصدی را نشان می‌دهد.

فرسودگی شبکه آب‌رسانی یکی از مهم‌ترین عوامل هدر رفت منابع آبی در استان است و به گفته مسئولان آبفا از مجموع ۶۴۰ کیلومتر شبکه توزیع و انتقال آب در یاسوج، ۲۵۰ کیلومتر آن فرسوده است.

مهاجرت‌پذیری بالای یاسوج و رشد جمعیت، بدون توسعه متوازن زیرساخت‌ها، فشار مضاعفی بر شبکه توزیع وارد کرده است. به گفته مسئولان امر نبود مخازن ذخیره متناسب با جمعیت از مهم‌ترین چالش‌هاست.

کمبود مخازن ذخیره آب؛ تیشه به ریشه پایداری آبرسانی در یاسوج

رضا رضایی، مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب استان در گفتگو با خبرنگار این پایگاه خبی به مسئله تنش آبی و نبود آب در برخی از ساعات شبانه‌روز در بیشتر مناطق شهر یاسوج گفت: مخازن موجود تنها سه هزار مترمکعب ظرفیت دارند، درحالی‌که میزان نیاز مشترکان به بیش از ۹۰ هزار مترمکعب است.

وی افزود: در ساعات اوج مصرف، ناچار به قطع آب هستیم تا بتوانیم مخازن را پرکنیم؛ موضوعی که مستقیماً باعث بروز کم‌آبی در مناطق وسیعی از شهر می‌شود.

احداث مخازن جدید ،تنها راه برون رفت از تنش آبی؟!

مدیرعامل آبفای کهگیلویه وبویراحمد به احداث مخازن جدید در شهر یاسوج اشاره کرد و ابراز داشت: یک مخزن ۱۵ هزار مترمکعبی در حال ساخت است و دو مخزن دیگر به ظرفیت‌های 5 و 2 هزار مترمکعب به‌زودی به مناقصه می‌رود و علاوه بر آن، یک مخزن ۲۰ هزار مترمکعبی نیز در مرحله جانمایی قرار دارد.

رضایی تصریح کرد: اگر مشکل مخازن در سطح شهر یاسوج مرتفع شود با توجه به ترمیم شبکه فرسوده در مرکز استان دیگر شاهد بی‌آبی و تنش آبی نخواهیم بود هرچند که مشترکین باید فرهنگ‌سازی استفاده از مصرف را نیز رعایت کنند.

وی به امحاء و شنایی بیش از 7 هزار شبکه غیرمجاز آب نیز اشاره کرد و گفت: 60 درصد آب در مرکز استان هدر می‌رود که بیشتر به فرسودگی شبکه ربط دارد و میزانی هم به مربوط به شبکه‌های غیرمجاز است که آن‌ها را نیز شناسایی و جمع‌آوری کرده‌ایم.

رضایی به اصلاح شبکه فرسوده آب در شهر یاسوج اشاره کرد و گفت: 250 کیلومتر از شبکه آب در استان فرسوده است و در این راستا ما برخی از قسمت‌های فرسودگی شبکه که مربوط به شهر یاسوج بوده را برطرف کرده‌ایم که مربوط به تنگناره، قسمت‌هایی از سروک و دیگر مناطق بودند و این مسئله را نیز در برنامه داریم که در سفر ریاست جمهوری آن را نیز طرح دهیم

وی به پروژه‌های مهم آبی در سطح استان خبر داد و گفت: 18 پروژه کلنگ زنی و افتتاحی داریم که بیش از نیمی از آن در حال بهره‌برداری بوده و میزان کل بودجه پروژه‌های ما 500 میلیارد تومان است.

سدسازی؛ راهکاری برای عبور از بحران
در کنار اصلاح شبکه و ساخت مخازن، توسعه سدها یکی دیگر از راهکارهای در حال اجرا در استان است که می‌توان به بهره‌برداری از سد تنگ سرخ اشاره کر که سالانه 100 میلیون مترمکعب آب شهرستان بویراحمد را تأمین می‌کند که از این میزان 35 درصد آن برای آب شرب، 13 درصد صنعت، 30 درصدی محیط‌زیست و 25 درصد کشاورزی است.

سد استراتژیک که با توجه به میزان آب مصرفی در شهرستان بویراحمد می‌تواند آب 350 هزار نفر در پایین‌دست و حتی آب کشاورزی و محیط‌زیست را تأمین نمایید و رخت بی آبی از شهر یاسوج عروس زاگرس را بزداید.

در همین راستا آرش مصلح، مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای کهگیلویه و بویراحمد، از سد تنگ سرخ به‌عنوان پروژه‌ای راهبردی برای تأمین آب پایدار یاسوج یادکرد و افزود: سد تنگ سرخ هم‌اکنون 70 درصد پیشرفت فیزیکی دارد و 6۰۰ میلیارد تومان بودجه برای آن پیش‌بینی‌شده است. همچنین خط انتقال آب از این سد بااعتبار ۸۰۰ میلیارد تومان در اردیبهشت‌ماه امسال به مناقصه رفت.

مصلح ادامه داد: به اعتقاد من هیچ پروژه‌ای در تاریخ بویراحمد به‌اندازه سد تنگ سرخ نمی‌تواند از همه ابعاد برای این شهرستان مهم باشد و در حال حاضر فعالیت کاری در 2 نوبت‌کاری هم شیفت روز، هم شیفت شب فعالیت می‌کند.

آبگیری سد تنگ سرخ در سال 1405

وی به آبگیری سد نیز اشاره داشت و افزود: با برنامه‌ریزی‌های انجام‌شده ظرف سال آتی یعنی زمستان سال ۱۴۰۵ می‌توانیم سد را به مرحله آبگیری برسانیم و در حال حاضر نیز توانسته‌ایم سامانه انتقال آب به شهرستان بویراحمد را بگیریم.

بااین‌حال یاسوج را باید تنها شهر پرآبی دانست که در آتش بی‌آبی گرفتار شده و ترمیم و بازی شبکه‌های فرسوده و توسعه زیرساخت‌ها و تکمیل سد تنگ تنها راه برون این شهر زیبا در دامنه‌های زاگرس و دنا از بی‌آبی آن است.

انتهای خبر/