چالش سگ‌های ولگرد و سلامت شهروندان

در سایه نبود قانونی برای مقابله با سگ‌های باصاحب و بلاصاحب، متاسفانه علاوه برایجاد رعب وحشت برای مردم و کودکان مردم یاسوج، اماکن عمومی و معابر و خیابان‌های این شهر مملو از فضولات این سگ‌ها شده است.

در این زمینه نیز شاید تنها قانونی که می‌توان به آن استناد کرد، قانون مجازات اسلامی (تعزیرات) است. ماده ۱۹۱ این قانون مبتنی بر این است که «هر اقدامی که تهدید علیه بهداشت عمومی شناخته شود از قبیل آلوده کردن آب آشامیدنی یا توزیع آب آشامیدنی آلوده، دفع غیر‌بهداشتی فضولات انسانی و دامی و مواد زاید ممنوع می‌باشد و مرتکبین چنانچه طبق قوانین خاص مشمول مجاز شدیدتری نباشند به حبس تا یک سال محکوم خواهند شد.»

مسئول مستقیم جمع آوری سگ‌های ولگرد کیست؟
بر اساس دستورالعمل کنترل سگ‌های ولگرد، شهرداری‌ها وظیفه اصلی را در خصوص سگ‌های ولگرد دارند و باید سگ‌ها را زنده‌گیری، واکسینه و عقیم و در مراکز ویژه خارج از مناطق مسکونی نگهداری کنند.

طرح شناسایی، جمع آوری و عقیم سازی بیش ۷۰۰ سگ ولگرد در شهر یاسوج از سال ۱۴۰۲ آغاز شد ولی در همان ابتدای راه با مشکل مواجه شد.

در جلسات مکرری که در همان سال ۱۴۰۲ درفرمانداری شهرستان بویراحمد برگزار شد، شهرداری یاسوج موظف شد مکانی در منطقه دوپشته دشتروم برای این موضوع اختصاص دهد.

کشور‌های دیگر چه قوانینی دارند؟
به‌دلیل گسترش نگهداری از سگ‌ها به‌عنوان حیوان خانگی در کشور‌های غربی، قوانین بسیار مستحکم و سختگیرانه‌ای نیز در این کشور‌ها وضع شده است تا سلامتی سایر افراد جامعه به خطر نیفتد.

در کشورهای دیگر از جمله  هلند هیچ سگ بدون صاحبی در خیابان‌های شهر‌های مختلف این کشور یافت نمی‌شود؛ دولت هلند در یک بازه زمانی، غذا دادن به سگ‌های ولگرد را ممنوع کرد و هزینه عقیم‌سازی سگ‌ها را به‌عهده گرفت؛ در این کشور به‌سرپرستی گرفتن سگ‌ها نیز قوانین سفت و سختی دارد به‌عنوان مثال، صاحبانی که به‌هردلیل سگ‌های خود را در خیابان رها می‌کنند با جریمه زندان مواجه می‌شوند و به نگهداری از سگ نیز مالیات تعلق می‌گیرد. هلندی‌ها همچنین با اجرای یک برنامۀ سراسری آن‌هم با بودجۀ دولتی که CNVR (جمع‌آوری، عقیم‌کردن، واکسیناسیون و بازگشت) نام داشت، توانستند معضل سگ‌های ولگرد را حل‌وفصل کنند. آژانس جهانی حفاظت از حیوانات نیز معتقد است که این برنامه، مؤثرترین راه برای مبارزه با جمعیت سگ‌های ولگرد بوده است.

در انگلستان اگر فردی اجازه بدهد که سگ او به کسی آسیب برساند، تا ۵ سال به زندان یا جریمه نقدی (یا هر دو) محکوم می‌شود، همچنین بریتانیا در زمان حاضر بالاترین نرخ عقیم‌سازی حیوانات خانگی در جهان را دارد و بیش از ۸۰ درصد از این حیوانات (چه نر و چه ماده) توسط دامپزشکان عقیم شده‌اند.

در تمام ایالت‌های آمریکا، قوانین سیار جامع و کاملی درباره ضرورت توجه به حقوق انسان‌ها در مسئله سگ‌گردانی و حتی حقوق حیوانات وجود دارد. در ایالات متحده، سگ‌ها در معابر عمومی یا پارک‌هایی که استفاده آن برای عموم آزاد است، حق تردد بدون قلاده را ندارند. این قانون برای جلوگیری از گزش توسط سگ‌ها وضع شده است، همچنین قانون جمع‌آوری مدفوع سگ در برخی از ایالت‌ها وجود دارد که طبق آن صاحب حیوان باید مدفوع سگ خود را از کوچه‌ها یا پارک‌ها جمع کند؛ در آمریکا کسانی که این کار را انجام ندهند بین ۲۵ تا ۱۰۰۰ دلار جریمه می‌شوند.

در آلمان نیز قوانین سفت و سختی برای نگهداری از سگ‌ها وضع شده است. برای نگهداری از سگ در برلین، افراد باید مالیات بپردازند؛ هزینه مالیات برای یک سگ ۱۲۰ یورو و برای هر سگ اضافی ۱۸۰ یورو در سال است البته سگ‌های راهنما از مالیات سگ معاف هستند و اگر سگی را از پناهگاه حیوانات بپذیرید، برای یک سال مالیات سگ پرداخت نمی‌کنید. در برلین، همه سگ‌ها باید در رجیستری سگ (Hunderegister) ثبت شوند که هزینه آن برای ثبت هر قلاده سگ ۱۷.۵ یورو است. اگر سگ شما یک نژاد خطرناک مثل Pitbulls, American Staffordshire, Terriers و Bull Terriers باشد باید آن را در اداره نظم عمومی نیز ثبت کنید.

در آلمان علاوه بر عقیم کردن حیوانات خانگی، داشتن میکروچیپ و بیمه برای سگ‌ها نیز الزامی است. در این کشور همچنین برای افرادی که از پناهگاه‌ها سگ بپذیرند، تخفیف مالیاتی در نظر گرفته می‌شود.

منشاء افزایش جمعیت سگ‌های ولگرد کجاست؟
یکی از فرهنگ‌های غلطی که در سال‌های اخیر تحت عناوین به‌ظاهر زیبا و انسان‌دوستانه مانند «حمایت از حقوق حیوانات، حیوان‌دوستی، نیکوکاری و "نجام عمل خیر در حال گسترش است غذارسانی به سگ‌های بدون صاحب است.

هزینه‌کرد چند میلیونی دولت برای سگ‌های ولگرد از بیت‌المال!
کنار غذارسانی، فرایند عقیم‌سازی و واکسیناسیون سگ‌های ولگرد نیز تا امروز هزینه‌های بسیار سنگینی را به کشورمان تحمیل کرده است که عملاً این هزینه‌ها از جیب شهروندان پرداخت می‌شود.

سالانه مبالغ زیادی از بودجه کشور، صرف مبارزه با مواردی از جمله هاری می‌شود که بر اثر اهمال دستگاه‌های مختلف، در کشور ایجاد می‌شوند.

با توجه به درصد کشندگی بالای هاری، تمام افراد حیوان‌گزیده باید تحت مراقبت و پیگیری برای اقدامات پیشگیری‌کننده قرار گیرند که این اقدامات، هزینه‌های سنگینی به کشور‌های مختلف از جمله کشور ما وارد می‌کند.

میانگین هزینه پیشگیری از هاری پس از مواجهه با حیوانات، در زمان حاضر به‌طور متوسط ۱۰۸ دلار برای هر نفر که دچار سگ‌گزیدگی شده است، تخمین زده می‌شود!

البته هزینه‌های پیشگیری از هاری تنها به همین‌جا ختم نمی‌شود و علاوه بر واکسیناسیون، هر واحد سرم ضدهاری نیز ۵۰ یورو هزینه برای کشور دارد که برخی افراد دچار حیوان‌گزیدگی‌شده نیاز به آن پیدا می‌کنند. پیشگیری از بروز هاری در هر فرد دچار حیوان‌گزیدگی، به‌طور میانگین ۵ میلیون تومان هزینه در بر دارد!

مروری بر همه مسائل و مشکلاتی که ذکر شد حاکی از آن است که عدم کنترل و چاره‌جویی برای جمعیت سگ‌های ولگرد و عدم ساماندهی و قانون‌گذاری برای سگ‌های باصاحب در حال تبدیل شدن به یک بحران بزرگ در کشور بویژه در کهگیلویه وبویراحمد است؛ بحرانی که اگر امروز فکری به حال قانونگذاری و ساماندهی آن نشود، در سال‌های نه‌چندان دور شاهد بروز فجایع زیست‌محیطی و سلامتی ناشی از آن خواهیم بود و لطماتی که دیگر قابل جبران نخواهد بود.

هادی سینایی کارشناس محیط‌زیست در گفتگو با خبرنگار این پایگاه خبری به اثرات وحشتناک سگ‌های ولگرد بر محیط انسانی و حتی محیط طبیعی اشاره‌کرد و گفت: در زمینه مشکلات به‌ وجود آمده از سوی سگ‌های ولگرد باید به دو بُعد محیطی و بُعد انسانی اشاره کرد.

وی به بُعد بهداشتی در جامعه اشاره داشت و افزود: بحث بهداشت یکی از مهم‌ترین مسئله‌هایی که سگ‌های ولگرد می‌توانند به آن آسیب جدی بزنند.
   
از سویی دیگر افزایش روزافزون و بیش از اندازه سگ‌های ولگرد که با چندین روش صورت‌گرفته امروز بسیار نگران‌کننده است، به گفته برخی این افزایش بر اساس کوچ عشایر و جاماندن این سگ‌ها از گله عشایر بوده و از سویی دیگر برخی از این سگ‌های ولگرد نیز نگهبان خانه‌های روستایی بوده‌اند که روستائیان مبادرت به کوچ آن‌ها به شهر کرده‌اند و برخی نیز دیگر به‌واسطهٔ زادوولد بیش از اندازه این حیوانات بوده است.

جولان سگ‌های ولگرد در اماکن گردشگری یاسوج

بر اساس شواهد در بسیاری از مناطق گردشگری مرکز استان ازجمله پارک بزرگ جنگلی یاسوج امروز شاهد افزایش بی‌حدوحصر و گله‌ای این سگ‌ها هستیم که آسایش و امنیت را از این مکان تفریحی گرفته و باعث شده که کمتر خانواده‌ای به این تفرجگاه برود و این تفرجگاه زیبا به متروکه‌ای بیش تبدیل‌شده است.

کارنشان محیط‌زیست به اثرات مخرب سگ‌های ولگرد به بُعد محیطی اشاره داشت و ابراز کرد: در بُعد محیط طبیعی باید بدانیم که افزایش تعداد سگ‌ها در حیات‌وحش صدمات جبران‌ناپذیری را به اکوسیستم حیات‌وحش وارد خواهد کرد.

سگ‌های ولگرد تهدیدی برای حیات وحش

وی ادامه داد: افزایش بی‌حدوحصر این سگ‌های ولگرد باعث ایجاد رقابت غذایی بین سگ‌ها می‌شود و یک رقابت غذایی بین آنان ایجاد می‌کند که همین مسئله باعث می‌شود که آنها به حیات‌وحش و جانوران وحشی حمله‌ور شوند.

سینایی تأکید کرد: باید بدانیم که در پناهگاه حیات‌وحش خزنده، چرنده و دیگر حیوانات که زادوولد می‌کنند وجود دارند و همین مسئله حمله سگ‌های ولگرد به حیات‌وحش باعث نابودی این جانداران می‌شود.

از سویی دیگر مسئله رژه سگ‌های ولگرد و ازدیاد بیش از اندازه آن‌ها در چند سال اخیر به‌واسطهٔ مداخلات فعالان حمایت از حیوانات بیشتر از آن چیزی شده که در تصورها می‌گنجد و همین مسئله باعث شده که امروز مسئله فوق‌حادی به‌عنوان جولان سگ‌های ولگرد در معابر پایتخت طبیعت حاکم فرما باشد، فعالانی که غیرقانونی مبادرت به آزادسازی این سگ‌ها در مکان‌های نگهداری کرده‌اند و به‌غیراز آن مبادرت به غذادادن به این حیوانات در برخی از امکان تفریحی می‌کنند.

همچنین سازمان پزشکی قانونی کشور اعلام کرد: از ابتدای فروردین تا پایان شهریور ماه امسال ۷۸۴ مصدوم ناشی از گازگرفتگی سگ برای معاینه و تعیین خسارت به مراکز پزشکی قانونی مراجعه کردند که از این تعداد ۵۹۳ نفر مرد و ۱۹۱ نفر زن بودند و همچنین در این مدت پنج نفر نیز به دلیل گازگرفتگی سگ جان خود را از دست دادند که چهار نفر آنان مرد و یک نفر زن بودند. 

در گزارش پزشکی قانونی تاکید شده است، گازگرفتگی سگ یکی از آیتم های آماری سازمان پزشک قانونی کشور است که با توجه به مراجعه افراد آسیب دیده در این خصوص به مراکز پزشکی قانونی و معاینه و تعیین خسارت آنان از ابتدای سال جاری به موضوعات آماری سازمان اضافه شد.

حال امروز همچنان ترس و دلهره چه در شب و چه در روز شهروندان را آزار میدهد و شاهد آن هستیم که سگ های ولگرد آزادانه در خیابان های شهر یاسوج در حال رژه رفتن هستند و اثرات و مخاطرات زیست محیطی آنان هم بر محیط شهری و هم بر محیط زیست خطرات زیادی گذاشته است.

انتهای خبر