جمعهبازار؛ میزبان فاجعه یا ناجی معیشت؟
حلبیآباد یاسوج؛ بازار که آتش بجان شهر میزند
جمعهبازار یاسوج یا همان «حلبیآباد» که از آن بهعنوان «بمب ساعتی مرکز استان» یاد میشود، باوجود آسیبپذیری بالا در برابر آتشسوزی و حوادث طبیعی، کماکان میزبان هزاران خریدار و فروشنده است.
به گزارش خبرنگار پایگاه خبری تحلیلی «صبح زاگرس» درحالیکه خاطره تلخ پلاسکو و متروپل در ذهن ملت ایران زنده است، سازهای مشابه اما با ابعادی وسیعتر و خطرناکتر، هر جمعه در مرکز شهر یاسوج قد علم میکند.
جمعهبازار یاسوج، که به «حلبیآباد» معروف است، نه یک بازار موقت، که یک شهرک فلزی غیراستاندارد با راهروهای تنگ و بنبست، سیمکشیهای پرخطر و فقدان کامل تجهیزات اطفای حریق است.
این سازه که به گفته شهروندان به یک «قصر تبلیغاتی» برای نمایش بیتفاوتی بدل شده، در سالیان اخیر بار ها طعمه حریق شده و در برابر کوچکترین باد و باران آسیبدیده است؛ بااینحال، علیرغم هشدارهای مکرر روی کاغذ از سوی دستگاههای نظارتی، اقدامی عملی برای ساماندهی یا تعطیلی آن صورت نگرفته است.
جمعهبازار یاسوج؛ میزبان فاجعه یا ناجی معیشت؟
«این بازار در تملک افراد بانفوذی است که ساماندهی آن را به دلیل منافع کلان اقتصادی متوقف کردهاند؛ پلمپ این مجموعه به معنای درگیری با شبکهای قدرتمند است که بسیاری جرأت مقابله با آن را ندارند.»
امروز پرسش اصلی شهروندان یاسوجی از استاندار کهگیلویه وبویراحمد و نمایندگان مجلس شورای اسلامی از حوزههای انتخابیه بویراحمد، دنا و مارگون این است؛ راهبرد عملی و فوری شما برای خنثی کردن این «بمب ساعتی» چیست؟ آیا باید منتظر فاجعهای در ابعاد ملی بود تا اقدام عاجلی صورت گیرد؟
به نظر میرسد مدیریت شهری یاسوج و مسئولان استانی در برابر این معضل به بنبست رسیدهاند. آیا شاهد تصمیمی قاطع خواهیم بود یا جمعهبازار یاسوج همچنان بهعنوان نماد بیعملی و خطر، در قلب زاگرس خواهد تپید؟ پاسخ این پرسش را آینده و اراده مسئولان نشان خواهد داد.
حلبیآباد یاسوج؛ بازار پرخطری که آتش به جان شهر میزند
پس از سالها هشدار کارشناسان و وقوع چندین آتشسوزی محدود، بالاخره مسئولان ارشد استان کهگیلویه و بویراحمد میدانی از جمعهبازار پرخطر یاسوج بازدید کردند و رحمانی استاندار و نماینده مردم بویراحمد، دنا و مارگون در مجلس، با حضور در این سازه غیراستاندارد، قول دادند با تشکیل جلسه اضطراری با ذینفعان، «تصمیمات اساسی» و «تدابیر لازم» را برای ساماندهی این کانون تهدید اتخاذ کنند.
استاندار در حین بازدید با تأیید دغدغههای مطرحشده، گفت: «موضوع جمعهبازار همیشه دغدغه مردم و مسئولان بوده است. ما آمدهایم که مشکلات اینجا را شناسایی و احصا کنیم.» رحمانی با اشاره به همراهی نماینده مجلس، بر ضرورت «تصمیمات اساسی» و «تدابیر لازم برای بهبود وضعیت بازار» تأکید کرد و وعده داد بهزودی جلسهای با حضور تمام متصدیان و ذینفعان برای رسیدن به یک «جمعبندی نهایی» برگزار خواهد شد.
معضل دوسر باخت؛نان ۶ هزار نفر یا جان هزاران خریدار؟
این بازدید در حالی انجام شد که به گفته کارشناسان و مشاهدات میدانی، این سازه فلزی و غیراستاندارد با راهروهای تنگ، سیمکشیهای نامنظم و نبود تجهیزات ایمنی کافی، یک «بمب ساعتی» در مرکز یاسوج محسوب میشود. پیشتر نیز دهها غرفه در آتش سوخته و تنها با سرعت عمل آتشنشانی از گسترش فاجعه جلوگیری شده است.
سخنان نماینده مجلس؛ پیگیری تا حصول نتیجه
نماینده مردم بویراحمد، دنا و مارگون نیز در این بازدید با اشاره به پیگیریهای مستمر خود، وضعیت فعلی را نامطلوب خواند و بر لزوم اقدام عملی و فوری برای انتقال یا ساماندهی اساسی بازار تأکید کرد. حضور همزمان بالاترین مقام اجرایی استان و نماینده مردم در مجلس در این محل، نشاندهنده حساسیت بالای موضوع در روزهای اخیر است.
نگاه به آینده؛ انتظار عملی شدن وعدهها
باوجود قولهای دادهشده، جامعه محلی و فعالان اقتصادی چشمبهراه اقدام عملی و فوری هستند. سؤال اصلی این است که آیا جلسه پیشرو به انتقال دائم بازار به مکانی استاندارد منجر خواهد شد یا صرفاً به اصلاحات مقطعی و پرمخاطره در محل فعلی بسنده میشود؟ زمان پاسخ به این پرسش را خواهد داد، اما هشدار کارشناسان واضح است: فرصت برای پیشگیری از فاجعه محدود است.
باید بدانیم که در میدانی به وسعت ۱۷ هزار مترمربع و با انبوهی از غرفههای فلزیِ به هم فشرده، صدای ابراز نگرانی استاندار کهگیلویه و بویراحمد و نماینده مجلس، با هشدارهای خاموشِ کارشناسان ایمنی در هم آمیخت. یدالله رحمانی، استاندار، و محمد بهرامی، نماینده مردم بویراحمد، دنا و مارگون، روز گذشته برای بررسی مستقیم وضعیت «جمعهبازار یاسوج» یا همان «حلبیآباد» در محل حاضر شدند.
تأکید دوگانه؛ نجات جانها و حفظ نانها
رحمانی در جمع کسبه گفته بود: «ما اینجا آمدهایم که به نفع مردم کارکنیم.» محمد بهرامی نیز با اشاره به حساسیت موقعیت، خطاب به مردم افزود: «امروز ایجاد شغل مهمترین مسئله جامعه است... جمعیت بسیار زیادی در اینجا ساکن است و معیشت آنها از این بازار تأمین میشود.»
اشتغال ۶ هزار نفر در بنبست ایمنی جمعهبازار یاسوج
اما این اظهارات در مکانی بیان شد که خود نماینده مجلس به «رعایت اصول ایمنی» بهعنوان امری با «اهمیت بالا» اشاره کرد. این بازار با بیش از ۹۸۰ غرفه ۱۲ متری که به گفته منابع میدانی اغلب از بلیتهای فلزی ساختهشده و راهروهای تنگ و فاقد استانداردهای اولیه اطفای حریق دارد، از سوی کارشناسان بهعنوان «بمب ساعتی» یاد میشود.
آمارهای نگرانکننده در برابر وعدههای امیدبخش
بر اساس آمارهای میدانی، این بازار غیررسمی اما پرسروصدا، امرارمعاش حدود ۶ هزار نفر را فراهم کرده و هر جمعه میزبان هزاران خریدار است. بااینحال، همان دیوارهای فلزی که نانآور خانوادهها هستند، در صورت بروز حادثهای مانند آتشسوزی، میتوانند به دامنی از آتش و فاجعه تبدیل شوند.
پرسش بیپاسخ؛ «جمعبندی» به کجا میرسد؟
استاندار در پایان بازدید از تشکیل جلسهای با ذینفعان برای «جمعبندی نهایی» خبر داد. اما ابهام اصلی اینجاست که این جمعبندی چگونه میتواند همزمان سه هدف را محقق کند: ۱- تضمین ایمنی کامل جان مردم، ۲- حفظ منبع درآمد هزاران خانواده، ۳- رعایت قوانین شهری و استانداردهای ساختمانی.
نگاه به آینده؛ فرصت در حال گذراست
اکنون نگاه هزاران بهرهبردار و خانوادههای آنان به تصمیم استاندار و همراهی نماینده مجلس دوختهشده است. جامعه محلی و رسانهها منتظرند ببینند آیا این بار «وعده میدانی» به «اقدام میدانی» و احداث بازاری استاندارد و امن در مکانی مناسب منجر میشود، یا همچنان جمعهبازار یاسوج به نماد دوراهی «جان یا نان» در مدیریت شهری استان تبدیل خواهد میشود
بمب ساعتی یاسوج با ۱۰۰ اخطار رسمی؛ جرقهای تا فاجعه کافی است
سه آتشسوزی در هفت سال، ۱۰۰ اخطار کتبی آتشنشانی و نزدیکی به جایگاه سوخت CNG؛ اینها فقط بخشی از خطراتی است که جمعهبازار یاسوج را به یک «آشفتهبازار» پرخطر تبدیل کرده است. باوجود پیشنهاد معافیت ۱۸ ماهه اجاره به کسبه برای نقلمکان به بازار امام علی، این بازار پلیتی کماکان پابرجاست و مسئولان در دوراهی «اجرا یا اخطار» ماندهاند.
درحالیکه آتشنشانی یاسوج از صدور صد اخطار ایمنی به جمعهبازار این شهر خبر میدهد، این بازار غیراستاندارد باسابقه سه آتشسوزی در هفت سال گذشته، همچنان به فعالیت خود ادامه میدهد. نزدیکی این بازار به جایگاه سوخت CNG، نگرانیها را از احتمال بروز فاجعهای بزرگ تشدید کرده است.
هشدار مکرر، اقدام ناقص
مدیرعامل آتشنشانی یاسوج تأیید کرده است که کارشناسان این نهاد تاکنون ۱۰۰ مورد خطر ایمنی را در این بازار شناسایی و به متولیان ابلاغ کردهاند. بااینوجود، نه اخطارها و نه حتی وقوع آتشسوزیهای متعدد، منجر به تعطیلی یا ساماندهی اساسی این کانون خطر نشده است.
پیشنهاد انتقال با مشوق مالی
از سوی مدیریت شهری، راهحلی برای کاهش خطر ارائهشده است. کیوان آشنا، شهردار یاسوج، اعلام کرده است که در صورت انتقال کاسبان جمعهبازار به بازار امام علی، به آنان یک سال و نیم معافیت از پرداخت اجارهبها اعطا خواهد شد. این پیشنهاد در راستای کاهش مقاومت کسبه در برابر جابجایی و ساماندهی فضای کسبوکار طراحیشده است.
سؤال بیپاسخ؛ چرا اقدامی نمیشود؟
باوجود تمام هشدارها و حتی پیشنهاد مشوقمحور شهرداری، پرسش اصلی شهروندان و رسانهها این است: چرا این بازار خطرناک همچنان فعال است؟ به نظر میرسد نبود عزم راسخ بین دستگاهی، پیچیدگی حقوقی و اجتماعی موضوع و احتمالاً نفوذ ذینفعان قدرتمند، مانع اصلی تصمیمگیری قاطع بوده است.
نیاز فوری به ارادهای فرادستگاهی
کارشناسان شهری و ایمنی هشدار میدهند که وضعیت کنونی بههیچوجه قابلتحمل نیست. آنان خواستار تشکیل ستاد ویژهای با حضور نمایندگان استانداری، شهرداری، دستگاه قضایی، آتشنشانی و اصناف هستند تا با اختیارات تام، در اسرع وقت یا نسبت به ایمنسازی کامل و نظارتشده بازار فعلی اقدام کنند، یا انتقال قطعی و اجباری آن به مکانی استاندارد را اجرایی نمایند
پشتصحنه جمعهبازار یاسوج؛ شورایی که اجازه «تخلیه» نمیدهد!
شهردار یاسوج فاش کرد که مانع اصلی انتقال جمعهبازار از «حلبیآباد» پرخطر به بازار ایمن «امام علی»، برخی اعضای شورای بازاریان با مالکیت چندین غرفه هستند که به دیگر کسبه «اجازه تخلیه نمیدهند». این اعلام موضع در آستانه تصمیمگیری استاندار و نماینده مجلس، پرده از یک بازی قدرت محلی برمیدارد که جان هزاران نفر را به خطر انداخته است.
در راستا افشاگری درباره بنبست ساماندهی جمعهبازار یاسوج، کیوان آشنا، شهردار این شهر، مانع اصلی را شورای بازاریان عنوان کرد و گفت: «برخی از اعضای این شورا هرکدام ۶ یا هفت غرفه دارند و اجازه تخلیه را به بازاریان نمیدهند.»
این اظهارات که در گفتوگو با خبرنگاران بیان شد، نشان میدهد پس از تکمیل بازار جدید «امام علی» و پیشنهاد معافیت ۱۸ ماهه اجارهبها، نهتنها استقبالی صورت نگرفته، بلکه یک گروه ذینفوذ محلی بهطور سازمانیافته در برابر هرگونه جابجایی مقاومت میکنند.
هشدار شهردار؛ فاجعه احتمالی در ساعات کاری
آشنا با یادآوری آتشسوزیهای قبلی، هشدار داد:«اگر این اتفاق در ساعات کاری بازاریان میافتاد، باعث تلفات انسانی هم میشد.» وی مشکلات جمعهبازار فعلی را فراوان و چندبعدی دانست: «مسائل ترافیکی، اجتماعی، فرهنگی، امنیتی، ایمنی و فنی.»
انتظار برای «نسخه» استاندار و نماینده مجلس
این افشاگری در شرایطی مطرح میشود که یدالله رحمانی، استاندار کهگیلویه وبویراحمد، و محمد بهرامی، نماینده مجلس، روز گذشته از این بازار بازدید کرده و قول «تصمیمات اساسی» دادهاند. حالا نگاه عموم بهویژه کسبه خردهپا و شهروندان نگران، به این دو مقام ارشد دوختهشده است تا ببینند راهبرد عملیاتی آنان برای شکستن این بنبست و نجات جان مردم چیست.
پرسش اساسی: آیا ارادهای فراتر از فشار های محلی وجود دارد؟
اکنون پرسش اینجاست که آیا استاندار و نماینده مجلس میتوانند در برابر فشار گروههای ذینفوذ محلی که منافع اقتصادی خود را بر جان مردم ترجیح دادهاند، بایستند و با استفاده از اختیارات قانونی و قضایی، انتقال اجباری به بازاری ایمن را اجرایی کنند؟ یا بار دیگر مصلحتاندیشیهای سیاسی و اقتصادی، بر سلامت و امنیت عمومی شهروندان پیروز خواهد شد؟
انتهای خبر/
