کشاورزان دشت «امامزاده جعفر» در انتظار آب پایدار

 به گزارش پایگاه خبری تحلیلی «صبح زاگرس» کشاورزی به‌عنوان یکی از ارکان اصلی توسعه اقتصادی و تأمین امنیت غذایی، در شهرستان گچساران از جایگاهی ویژه برخوردار است. این منطقه با دارا بودن بیش از ۳۲ هزار هکتار زمین کشاورزی، بخش مهمی از تولیدات کشاورزی استان کهگیلویه و بویراحمد را تأمین می‌کند؛ اما باوجود ظرفیت‌های بالقوه، فرسودگی زیرساخت‌ها، سنتی بودن روش‌های تولید، کمبود تجهیزات و نارسایی در مدیریت منابع آبی، آینده این بخش را با تهدیدهای جدی مواجه کرده است.

ظرفیت‌های کشاورزی گچساران

شهرستان گچساران دارای ۳۲ هزار و ۲۲۵ هکتار اراضی کشاورزی است که حدود ۱۶ هزار هکتار آن دیم و نزدیک به ۱۷ هزار هکتار آن آبی است. از این میزان، بیش از ۱۶ هزار و ۳۰۰ هکتار از اراضی دیم طی سال‌های پس ‌از انقلاب به آبی تبدیل‌شده‌اند. اجرای طرح‌های بزرگ آبیاری تحت‌فشار و پروژه‌های انتقال آب، همچون انتقال آب از رودخانه زهره به دشت‌های امامزاده جعفر و خان احمد، نقش مهمی در کاهش اثرات خشک‌سالی ایفا کرده است.

روایت کشاورزان از طرحی که به ثمر نرسید

جمعی از باغداران و کشاورزان روستاهای پاکوه، بیدزرد، سربیشه، ماهورباشت، امامزاده جعفر، خربل و سرآبننیز در گفت‌وگویی با این پایگاه خبری، از مشکلات طرح پایلوت دشت امامزاده جعفر و حومه سخن گفتند. این طرح که باهدف بهره‌برداری از سیستم‌های نوین آبیاری بارانی و قطره‌ای و استفاده از حق‌آبه رودخانه زهره آغاز شد، قرار بود با تأمین آب پایدار، زمینه تولید محصولات استراتژیک و اشتغال جوانان را فراهم کند.

به گفته آن‌ها، این طرح از زمان افتتاح تاکنون فاقد یک نظام مدیریتی منسجم بوده و همواره با چالش‌هایی همچون خرابی پمپ‌ها، آسیب به لوله‌های اصلی (GRP) و نبود مدیریت اجرایی مسئولانه دست‌به‌گریبان است. نتیجه این وضعیت، هدر رفت میلیاردها تومان از سرمایه دولت و کشاورزان و ناکامی در تحقق اهداف اولیه بوده است.

خسارت‌ها؛ از مزارع گندم تا باغ‌های بی‌ثمر

کشاورزان می‌گویند به دلیل عدم بهره‌برداری از طرح، برداشت محصول آنان در سال جاری به حدود ۲۵۰ کیلوگرم در هکتار کاهش‌یافته است. باغداران نیز که سرمایه‌گذاری‌های سنگینی برای کاشت و اجرای سیستم قطره‌ای انجام داده‌اند، اکنون با خشکیدگی چاه‌های حفاری‌شده و از بین رفتن درختان روبه‌رو هستند.

ورود فرماندار به میدان

این در حالی است که ایوب مقیمی، فرماندار گچساران، اواخر تیرماه امسال با حضور در جمع کشاورزان دهستان امامزاده جعفر، اذعان کرد که در حال حاضر آب کافی به باغات و اراضی کشاورزی نمی‌رسد و تنها یک پمپ در مدار است، درحالی‌که باید حداقل چند پمپ همزمان کار کنند. وی ضمن انتقاد از وضعیت موجود، تأکید کرد که مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای موظف به تأمین، تعمیر و به‌روزرسانی الکتروموتورها و قرار دادن آن‌ها در مدار است.

مقیمی خطاب به کشاورزان گفته بود: من قول می‌دهم که آب پایدار را تأمین کنیم، اما پس‌ازآن مدیریت و نگهداری این تجهیزات بر عهده خود کشاورزان خواهد بود.

وعده مدیرعامل آب منطقه‌ای

آرش مصلح، مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای کهگیلویه و بویراحمد، نیز در جمع کشاورزان گفته بود: ایستگاه پمپاژ پاکوه با ۱۲ الکتروموتور ۶۳۰ کیلووات و پمپ‌های MC200 وظیفه آب‌رسانی به ۳ هزار و ۶۵۰ هکتار در ۱۲ روستای منطقه را بر عهده دارد. به گفته وی، یک الکتروموتور جدید به ارزش ۱۶ میلیارد تومان از کارخانه گرمسار خریداری‌شده و تا پایان هفته جاری نصب خواهد شد.

ادامه پیگیری‌ها

با این تفاسیر برای بررسی دقیق‌تر مشکلات و مطالبات کشاورزان و باغداران دهستان امامزاده جعفر، خبرنگار ما گفت‌وگویی نیز با رئیس منابع آب گچساران انجام داده است که مشروح آن در ادامه منتشرشده است.

نصب الکتروپمپ جدید در شرایط بحران آبی

سید معصوم افضلی، رئیس منابع آب گچساران در گفتگو با پایگاه خبری تحلیلی «صبح زاگرس» با اشاره به مشکلات کشاورزان دهستان امامزاده جعفر گفت: در سال‌های اخیر و به‌ویژه امسال، تلاش‌های متعددی برای افزایش تعداد الکتروپمپ‌ها و تعمیرات آن‌ها انجام‌شده است.

وی تصریح کرد: اخیراً یک دستگاه الکتروپمپ به ارزش ۱۶ میلیارد تومان خریداری‌شده و توسط پیمانکار در ایستگاه پمپاژ پاکوه در حال نصب است. این الکتروپمپ ازنظر ساختار و قالب فیزیکی با نمونه‌های پیشین متفاوت است و به همین دلیل نیاز به اصلاحات فنی ازجمله تغییرات در ورودی و خروجی‌ پمپ، شاسی و محل نصب آن بوده که در حال اجرا است.

افضلی افزود: بنابراین عملیات نصب پمپ و شاسی به پایان رسیده و موتور آن طی روزهای آینده نیز نصب خواهد شد. پس‌ازآن، مراحل مربوط به سیستم برقی آغاز می‌شود. برای این پمپ، یک راه‌انداز به ارزش حدود ۳ میلیارد تومان نیز تهیه که در اصفهان تست و بارگیری شده و به‌زودی هم در ایستگاه نصب خواهد شد. وی هزینه کلی نصب این پمپ را بیش از ۲۰ میلیارد تومان برآورد کرد و گفت: با راه‌اندازی آن، بخش قابل‌توجهی از نیاز آبی کشاورزان تأمین می‌شود.

بازگرداندن پمپ‌های خارج از مدار و خرید تجهیزات جدید

رئیس منابع آب گچساران در ادامه با اشاره به وضعیت فعلی ایستگاه پمپاژ پاکوه گفت: پیش‌ازاین تنها یک دستگاه پمپ در مدار آب‌رسانی فعال بود که چندی پیش از کار افتاد، اما با همکاری پیمانکار، تعمیر و دوباره به مدار بازگشت. در حال حاضر کلیه باغات از پاکوه تا سرآب‌ننیز توسط همین پمپ آبیاری می‌شوند.

وی ادامه داد: برای تکمیل ظرفیت، یک دستگاه الکتروموتور دیگر که در یاسوج موجود بود، به اصفهان ارسال‌شده تا پس از تعمیر در ایستگاه پاکوه نصب شود. همچنین یک الکتروپمپ دیگر نیز توسط شرکت بهره‌برداری نفت و گاز گچساران برای تعمیر به بیرون از ايستگاه انتقال داده‌شده و پس از بازگشت در این ایستگاه به کار گرفته خواهد شد.

افضلی اضافه کرد: در مناقصه خرید ۸ دستگاه الکتروپمپ، شرکت پمپ ایران برنده مناقصه شده‌ و اکنون در حال طراحی و تولید این پمپ‌ها است. از این تعداد، ۴ دستگاه در ایستگاه پاکوه نصب خواهد شد. علاوه بر این، مذاکراتی برای نصب دو الکتروپمپ WKL (وکائل) دیگر از پیمانکار فعال ایستگاه در دست انجام است.

گلایه از عدم حضور کشاورزان در مناقصات

افضلی با انتقاد از کم‌توجهی کشاورزان و پیمانکاران محلی به مناقصات بهره‌برداری و خرید قطعات ایستگاه پمپاژ پاکوه اظهار کرد: سال‌هاست این موضوع اطلاع‌رسانی می‌شود، اما تاکنون هیچ کشاورز یا پیمانکاری در سطح شهرستان برای شرکت در این مناقصات اعلام آمادگی نکرده است. به گفته وی، بسیاری از ادعاها در خصوص توانایی بهره‌برداری از ایستگاه با بی‌توجهی باقی می‌ماند و اقدام عملی دیده نمی‌شود.

وی تأکید کرد: مشارکت کشاورزان در راه‌اندازی الکتروپمپ‌ها و بهره‌برداری از شبکه آبیاری طرح آب‌رسانی دشت امامزاده جعفر می‌تواند به توزیع عادلانه و به‌موقع آب بین همه بهره‌برداران کمک کند.

هشدار درباره توسعه بی‌رویه باغات و الگوی کشت

رئیس منابع آب گچساران با اشاره به ماهیت ایستگاه پمپاژ که همواره نیازمند اورهال، تعمیرات و نگهداری است، گفت: الگوی کشت تعریف‌شده در شبکه آب‌رسانی، الگوی زراعت است و بارها به کشاورزان هشدار داده‌ایم که از توسعه باغات خودداری کنند. به گفته افضلی این موضوع به جهاد کشاورزی نیز اعلام‌شده، چراکه در صورت توقف فعالیت ایستگاه به دلایلی چون کمبود برق یا مشکلات فنی و دیگر مشکلات نیز خسارت اصلی متوجه خود کشاورزان خواهد شد.

ظرفیت چاه‌های آب و مشکل افت سطح آب زیرزمینی

افضلی به ظرفیت ۳۹۰ حلقه چاه در دشت امامزاده جعفر این شهرستان اشاره کرد و گفت: کشاورزانی که از کمبود آب برای تولید محصولاتی مانند گندم گلایه دارند، می‌توانند از این منابع استفاده کنند. وی یادآور شد: البته برخی از این زمین‌ها درواقع دیم‌زار بوده و برای زراعت ازجمله گندم مناسب نیستند.

وی در پایان خاطرنشان کرد: اگرچه چاه‌های کشاورزی منطقه نیز به دلیل کاهش بارندگی و مصرف بی‌رویه با افت محسوس سطح آب روبه‌رو شده‌اند، اما مدیریت صحیح مصرف و رعایت الگوی کشت می‌تواند از تشدید این بحران جلوگیری کند.

انتهای خبر/