مهدیه اسفندیاری، تبلور مقاومت؛ از فرانسه تا غزه

حال این دستگیری در چارچوب قانون جنجالی فرانسه که در سال ۲۰۱۸ برای مقابله با انتشار عمدی اخبار جعلی در دوره‌های انتخاباتی به تصویب رسید، صورت‌گرفته است و منتقدان این قانون هشدار داده‌اند که از این قانون می‌توان برای هدف قراردادن روزنامه‌نگاران و محدودکردن آزادی بیان تحت عنوان مبهم «اخبار جعلی» سوءاستفاده کرد. پرونده اسفندیاری را بسیاری آزمونی برای حدود و ثغور این قانون از سوی فرانسوی‌ها می‌دانند. 

اسفندیاری، تبلور مقاومت؛ از فرانسه تا غزه

در همین راستا سازمان‌های حقوق بشری از جمله سازمان‌هایی مانند عفو بین‌الملل و گزارشگران بدون مرز نگرانی عمیق خود را از این پرونده اعلام کرده و خواستار شفافیت و رعایت کامل حقوق دفاعی وی شده‌اند.

جتی در همین زمینه دولت جمهوری اسلامی ایران و وزارت خارجه ایران این اقدام را «غیرقانونی» و «نقض حقوق بشر» خوانده و خواستار آزادی فوری وی شده است.

در همین راستا و در پی دستگیری مهدیه اسفندیاری، روزنامه‌نگار و فعال ایرانی - فرانسوی، توسط مقامات قضایی فرانسه، پایه‌های ادعای غرب در دفاع از آزادی بیان یک‌بار دیگر به لرزه درآمده است. برای واکاوی ابعاد سیاسی و حقوقی این رویداد، با دکتر علی مرشدی، تحلیل‌گر مسائل بین‌الملل، به گفتگو نشستیم.

 یک پیام؛ اسفندیاری را آزاد کنید

تحلیل‌گر مسائل بین‌المللی در پاسخ به سؤالی دررابطه‌با دستگیری مهدیه اسفندیاری از سوی دولت فرانسه گفت: این اقدام را باید در چارچوبی فراتر از یک پرونده قضایی ساده دید. آنچه در پاریس رخ داد، یک ضدیت پارادوکسیکال است.

مرشدی ادامه داد: دولت فرانسه از یک سو، فرانسه خود را مهد آزادی، دموکراسی و حقوق بشر معرفی می‌کند و پرچم آزادی بیان را بلند کرده است، اما از سوی دیگر، به‌محض آنکه این بیان، منتقد سیاست‌های داخلی و خارجی این کشور شود، بلافاصله با برچسب‌های سنگینی مانند «تبلیغات خارجی» یا «اخبار جعلی» سرکوب می‌شود که دستگیری خانم اسفندیاری مصداق عینی این دوگانگی خطرناک است.

وی به ادعاهای دولت فرانسه در پی دستگیری غیرقانونی خانم اسفندیاری گفت: این ادعا بیش از آنکه یک استدلال حقوقی باشد، یک ساختار سیاسی است؛ دولت فرانسه با استفاده از قوانین مبهمی مانند قانون مبارزه با اخبار جعلی، یک هاله‌ای از ترس برای هر صدای منتقدی ایجاد می‌کند؛ آنها هرگونه انتقاد از سیاست‌های خود، به‌ویژه در مورد مسائل حساسی مانند آزادی؛ حجاب یا برخورد با اقلیت‌ها، را نه به‌عنوان یک دیدگاه مختلف، بلکه به‌عنوان یک «عملیات خصمانه خارجی» قالب می‌کنند. 

صدای اسفندیاری برای غزه در حبس دولت فرانسه طنین انداز شد

تحلیل‌گر مسائل بین‌المللی ابراز داشت: این دقیقاً همان بازی زبانی است که برای خلع سلاح کردن مخالفان و روزنامه‌نگاران مستقل استفاده می‌شود، آیا هر کس که از سیاست‌های اسرائیل انتقاد کند، عامل خارجی است؟ یا فقط زمانی که این انتقاد به مذاق قدرت خوش نیاید؟

مرشدی این پرونده یک پرونده سیاسی برای تقابل با ایران خواند و افزود: این یک سیاست فضایی‌سازی است. یعنی از دستگاه قضایی به‌عنوان ابزاری برای پیشبرد اهداف سیاسی و ساکت کردن منتقدان استفاده می‌کنند؛ پرونده خانم اسفندیاری یک پیام روشن به همه منتقدان، به‌ویژه منتقدان ایرانی - اروپایی، ارسال می‌کند که «شما تنها تا زمانی آزاد به ابراز عقیده هستید که با خط‌قرمزهای تعیین شده توسط ما در تضاد نباشید.» این دقیقاً نقطه مقابل ارزش‌های لیبرال دموکراسی است که غرب مدعی آن است.

اسفندیاری: زندانیِ وجدانِ بیدار غزه

وی با انتقاد از سکوت جامعه بین‌المللی در واکنش به این مسئله و آزادی بیان رسانه‌ها نیز گفت: متأسفانه سکوت قابل تأملی در میان بسیاری از نهادهای به‌اصطلاح مدافع حقوق بشر حاکم است؛ اگر چنین رویدادی در کشوری غیرمتحد غرب رخ می‌داد، قطعاً با موجی از محکومیت‌ها، تحریم‌های سمبولیک و گزارش‌های ویژه روبرو می‌شد، اما زمانی که متهم خود غرب است، گویی حقوق بشر تعطیل می‌شود. 

مرشدی تصریح کرد: این سکوت، خود گواهی بر صحت ادعای ما درباره معیارهای دوگانه غرب است، تنها تعداد محدودی از سازمان‌های مستقل و برخی شخصیت‌های حقیقی به این موضوع اعتراض کرده‌اند.

وی با تأکید بر اینکه این حرکت نابخردانه فرانسه به سیاست‌های آن لطمه می‌زند، ابراز داشت: این اقدام برای اعتبار فرانسه به‌عنوان کشوری که مدعی رهبری ارزش‌های اروپایی است، آسیب‌زا خواهد بود، این رویداد به‌وضوح نشان می‌دهد که آزادی بیان در غرب، مشروط و دارای حد و مرزهای سیاسی است.

تیغ سانسور بر گوینده حقیقت

تحلیل‌گر مسائل بین‌المللی خاطرنشان کرد: این موضوع اعتماد کشورهای غیرغربی به شعارها و مواضع اخلاقی غرب را بیش‌ازپیش کاهش خواهد داد و به آنها ثابت می‌کند که انتقاد از غرب، «تابو» است و هزینه‌دار خواهد بود و این امر در بلندمدت، جایگاه اخلاقی و نرم فرانسه و متحدانش را تضعیف خواهد کرد.

مرشدی در پایان تصریح کرد: من به‌عنوان یک ناظر سیاسی، این اقدام را به‌شدت محکوم می‌کنم و از تمامی نهادهای بین‌المللی واقعی و سازمان‌های مردم‌نهاد مستقل می‌خواهم که بدون ملاحظه‌کاری سیاسی، نسبت به این نقض فاحش آزادی بیان واکنش نشان دهند.

 وی خاطرنشان کرد: پرونده مهدیه اسفندیاری باید به یک نماد تبدیل شود؛ نمادی که نشان دهد دفاع از آزادی بیان باید جهان‌شمول باشد و نه انتخابی؛ باید از همه ظرفیت‌های حقوقی و بین‌المللی برای آزادی بی‌قیدوشرط وی استفاده کرد.

از پاریس تا غزه؛ نبرد برای روایت

پس از عملیات طوفان الاقصی فرانسه دامنه شمول اتهام «تمجید از تروریسم» را گسترش داد تا شامل سخنان و مطالبی شود که به‌عنوان حمایت از حماس تلقی می‌شوند.

اما آنچه آشکار است و از زبان مقامات ایران هم عنوان شده بازداشت او به دلیل انتشار مطالبی در حمایت از مردم فلسطین و محکومیت نسل‌کشی در غزه بوده است. این موضوع در برخی منابع و پست‌های شبکه‌‌های اجتماعی نیز بازتاب داشته است، جایی که کاربران بازداشت او را به‌عنوان نمونه‌ای از سرکوب آزادی بیان در فرانسه توصیف کرده‌اند.

در همین زمینه این پایگاه خبری در مصاحبه با سارا محمودی، فعال رسانه‌ای و حقوق بشر به مسئله دستگیری مهدیه اسفندیاری؛ نقض آشکار آزادی بیان توسط دولت فرانسه گفتگویی داشت که وی در این زمینه گفت: این اقدام را باید یک نقض فاحش حقوق بشر و آزادی بیان دانست؛ دولت فرانسه که همواره خود را مدافع دموکراسی و حقوق بشر معرفی می‌کند، با این دستگیری نشان داد که پایبندی به این اصول تنها در حد شعار است و هنگامی که پای انتقاد از سیاست‌های داخلی آن به میان می‌آید، به‌سرعت حقوق شهروندی را زیر پا می‌گذارد.

بازداشت یک صدای آزاد برای غزه

فعال رسانه‌ای و حقوق بشر با اشاره به صحبت‌ها مقامات فرانسوی ادعا می‌کنند که خانم اسفندیاری به دلیل همکاری با دولت ایران برای انتشار اطلاعات نادرست بازداشت شده است، گفت: این ادعاها کاملاً بی‌اساس و سیاسی هستند، دولت فرانسه برای توجیه اقدام غیرقانونی خود، برچسب «تبلیغات خارجی» را به خانم اسفندیاری زده است.

محمودی ابراز داشت: در واقع، هرگاه صدای منتقدی با سیاست‌های غرب همخوانی نداشته باشد، بلافاصله او را به همکاری با دولتی متهم می‌کنند تا بتوانند او را ساکت کنند، این همان بازی خطرناکی است که غرب برای سرکوب صدای مظلومان به کار می‌برد.

وی ادامه داد: ما شاهدیم که در سال‌های اخیر، دولت‌های غربی به بهانه‌های مختلف مانند «مبارزه با اخبار جعلی» یا «مقابله با تأثیرگذاری خارجی»، فضای رسانه‌ای را محدود می‌کنند، آنها از یک سو، رسانه‌های منتقد خود را سرکوب می‌کنند و از سوی دیگر، به حمایت از رسانه‌های مخالف دولت‌های غیرهم‌سو ادامه می‌دهند. این پارادوکس آشکار را نمی‌توان پنهان کرد.

دولت فرانسه و نقشی دوگانه؛ شعار آزادی بیان، سکوت در قبال غزه و زندان برای مدافعان آن

فعال رسانه‌ای و حقوق بشر به سکوت نهادهای بین‌المللی و مدافع آزادی بیان اشاره کرد و گفت: متأسفانه، بسیاری از نهادهای بین‌المللی که ادعای دفاع از آزادی بیان را دارند، در قبال چنین اتفاقاتی سکوت اختیار می‌کنند. اگر چنین رویدادی در کشوری مانند ایران یا روسیه رخ می‌داد، قطعاً با موجی از محکومیت‌ها و تحریم‌ها روبرو می‌شد. اما هنگامی که ناقض آزادی بیان، یک کشور غربی است، گویی هیچ‌کس جرئت ندارد واکنشی نشان دهد.

محمودی افزود: جامعه جهانی و تمامی فعالان حقوق بشر باید با صدای بلند این اقدام را محکوم کنند؛ باید فشار بین‌المللی بر دولت فرانسه افزایش یابد تا نه‌تنها خانم اسفندیاری را آزاد کند، بلکه از استفاده ابزاری از قوانین برای سرکوب منتقدان دست بردارد، همچنین، نهادهای مستقل حقوق بشری باید بدون جانب‌داری سیاسی، گزارش‌های شفافی درباره این رویداد منتشر کنند.

اسفندیاری قربانی شد؛ برای آنکه از سکوت در برابر جنایت تبعیت نکرد

وی با بیان اینکه این دستگیری تأثیری بر فعالیت سایر روزنامه‌نگاران و فعالان خواهد داشت؛ افزود: این دستگیری یک پیام واضح به تمام روزنامه‌نگاران و فعالان سیاسی می‌فرستد: «اگر شما هم جرئت نقد دولت فرانسه را داشته باشید، با شما برخورد خواهیم کرد.» این امر نه‌تنها فضای رسانه‌ها را می‌ترساند، بلکه اعتماد عمومی به دموکراسی و آزادی بیان در غرب را نیز خدشه‌دار می‌کند.

محمودی در پایان تأکید کرد: من از همه انسان‌های آزاده در سراسر جهان می‌خواهم که در برابر این بی‌عدالتی بایستند. دستگیری مهدیه اسفندیاری تنها یک مورد نیست، بلکه آزمونی برای سنجش پایبندی غرب به ارزش‌های خود است؛ اگر دولت فرانسه واقعاً به آزادی بیان اعتقاد دارد، باید بلافاصله او را آزاد کند و از او عذرخواهی کند. در غیر این صورت، جهان خواهد دید که ادعاهای غرب درباره حقوق بشر تنها یک نمایش توخالی است

بازداشت اسفندیاری؛ تلاش برای خاموش کردن صدای حقیقت در غرب

بسیاری از کاربران شبکه‌‌های اجتماعی بازداشت مهدیه اسفندیاری را نمونه‌ای از تناقض در ادعای آزادی بیان در فرانسه می‌دانند. به‌ویژه، حمایت او از فلسطین و انتقاد از جنایات رژیم صهیونیستی در غزه به‌عنوان دلیل بازداشت، باعث شده که برخی این اقدام را تحت‌تأثیر لابی‌های صهیونیستی در فرانسه تفسیر کنند. 

انتهای خبر/