چرا پروژه انتقال خون یاسوج متوقف ماند؟

به گزارش خبرنگار پایگاه خبری تحلیلی «صبح زاگرس» روز دوشنبه، ۲۰ مرداد ۱۴۰۴، نشست خبری مدیرکل انتقال خون استان کهگیلویه و بویراحمد با اصحاب رسانه در محل این سازمان برگزار شد. در این نشست، مدیرکل انتقال خون استان به ارائه گزارشی از عملکرد این سازمان در زمینه جمع‌آوری، تأمین و توزیع خون و فرآورده‌های خونی پرداخت.

سید عباس رضایی، در این نشست به تشریح جزئیات فعالیت‌ها، دستاوردها و برنامه‌های سازمان انتقال خون پرداخت و با بیان تاریخچه فعالیت سازمان انتقال خون گفت: امسال را با شعار 'طلیعه نیم‌قرن دوم خدمت بی‌منت به مردم' آغاز کرده‌ایم. سازمان انتقال خون کشور پنجاه ساله شد و ما در استان از سال ۱۳۷۶ به صورت مستقل فعالیت می‌کنیم.

خدمات و گستره فعالیت در استان

وی ادامه داد: در حال حاضر در سه پایگاه ثابت در یاسوج، گچساران و دهدشت خدمات اهدا و توزیع خون را ارائه می‌دهیم. در یاسوج روزهای زوج از ساعت ۷:۳۰ صبح تا ۱۸ عصر و در شهرستان‌ها از ۷:۳۰ تا ۱۲ ظهر آماده خدمات‌رسانی هستیم، این مراکز به صورت دائمی فعال هستند و از مردم عزیز دعوت می‌کنیم برای مشارکت در این امر خداپسندانه مراجعه کنند.

رتبه اول استان در اهدای خون!

مدیرکل انتقال خون کهگیلویه و بویراحمد با ذکر آمارهای دقیق به موفقیت‌های استان اشاره و تصریح کرد: در سال گذشته با رشد ۲۱ درصدی اهدای خون، رتبه اول کشور را در شاخص افزایش اهدا کسب کردیم. همچنین در بخش اهداکنندگان مستمر به رتبه سوم کشور دست یافتیم.» وی با اشاره به مشارکت بانوان افزود: «در حالی که میانگین مشارکت بانوان در کشور کمتر از ۵ درصد است، ما به ۵.۶ درصد رسیده‌ایم که این ما را در بین ۳ استان برتر کشور قرار داده است.

چالش‌ها و نیازهای آینده

رضایی به چالش‌های پیش‌رو اشاره و خاطرنشان کرد: متوسط سن اهداکنندگان در کشور بین ۳۵ تا ۴۰ سال است که این نگران‌کننده است. در حالی که از ۱۸ سالگی می‌توان اهداکننده بود، لازم به‌ذکر است «هر ۸ ثانیه» در کشور یک واحد خونی مصرف می‌شود. پیش‌بینی می‌شود از هر سه نفر، یک نفر در طول عمر خود نیازمند تزریق خون خواهد بود.

استقلال در آزمایشگاه غربالگری

وی به استقلال آزمایشگاه غربالگری استان اشاره و ابراز داشت: پیش از این نمونه‌ها به فارس ارسال می‌شد، اما اکنون با راه‌اندازی آزمایشگاه پیشرفته، تمام آزمایشات ویروسی و مولکولی در استان انجام می‌شود، همچنین همزمان نمونه‌ها به تهران هم ارسال می‌شوند تا تست‌های تکمیلی انجام شود و نتیجه تا صبح روز بعد از طریق سامانه به ما اعلام می‌گردد.

شبکه ملی خونرسانی

مدیرکل انتقال خون کهگیلویه و بویراحمد در بخش دیگری از سخنان خود به مشارکت استان در شبکه ملی خون‌رسانی اشاره کرد: در سال ۱۴۰۲ حدود ۴۰۰۰ واحد و در سال ۱۴۰۳ نزدیک به ۸۵۰۰ واحد خون و فرآورده‌های خونی به سایر استان‌ها ارسال کرده‌ایم، که هر واحد خون به سه جزء اصلی تفکیک می‌شود: گلبول قرمز با ماندگاری ۲۵ روز، پلاکت با ماندگاری ۳-۵ روز و پلاسما که در دمای منفی ۲۸ درجه تا سال‌ها قابل نگهداری است.

استانداردهای بین المللی در صنعت پلاسما 

رضایی با تأکید بر اهمیت صنعت پلاسما عنوان کرد: پلاسمای استان ما دارای استانداردهای بین‌المللی است و حتی به کشورهایی مانند آلمان صادر می‌شود. جالب است بدانید از یک واحد پلاسما تا ۱۰ بیمار می‌توانند بهره ببرند، که در حال حاضر حدود ۱۳ هزار واحد پلاسما آماده ارسال داریم که نشان از ظرفیت بالای استان در این زمینه دارد.

وی در ادامه، با تقدیر از نقش رسانه‌ها بیان کرد: انتقال خون یک سازمان کاملاً مردمی است که حیات آن وابسته به مشارکت مردم است. از اصحاب رسانه می‌خواهیم در توسعه فرهنگ اهدای خون، به ویژه در میان جوانان و بانوان، بیش از پیش ما را یاری کنند، لذا نیاز به خون همیشگی است و با افزایش سن جمعیت و پیشرفت‌های پزشکی، این نیاز روز به روز بیشتر می‌شود.

تقدیر از مشارکت مردمی در اهدای خون

مدیرکل انتقال خون کهگیلویه و بویراحمد با اشاره به حوادث اخیر از جمله حادثه بندرعباس، بیان داشت: مصرف خون بیماران در این حوادث بسیار بالا بود و مردم با مراجعه بی‌وقفه به مراکز انتقال خون، حماسه‌آفرینی کردند، چرا که در حادثه اسکله شهید رجایی بندرعباس و همچنین در جنگ ۱۲ روزه اخیر، شاهد مراجعه گسترده مردم بودیم. حتی برخی با اصرار تماس می‌گرفتند که اگر نیاز باشد، آماده اهدای خون هستند. این روحیه ایثارگرانه جای تقدیر دارد.

رضایی تصریح کرد: در روزهای اول حادثه بندرعباس، روزانه به بیش از ۲۵۰ نفر خدمات دادیم، در حالی که میانگین مراجعات معمول ما بین ۱۰۰ تا ۱۲۰ نفر است. این استقبال بی‌نظیر بود، همچنین در حادثه کرمان سال گذشته نیز استان ما جزو استان‌های پیشرو در ارسال خون بود. مردم کهگیلویه و بویراحمد همواره در عرصه ایثار پیشتاز بوده‌اند و در اهدای خون نیز همین روحیه حاکم است.

انتقاد از انتشار اخبار غیررسمی و نیاز به ساماندهی فضای اطلاع‌رسانی

وی با اشاره به برخی چالش‌های اطلاع‌رسانی، گفت: متأسفانه در حادثه بندرعباس، فضای اینستاگرام از خبرگزاری‌های رسمی جلو افتاد. برخی صفحات حتی یک هفته پس از حادثه از مردم می‌خواستند برای اهدای خون مراجعه کنند، در حالی که این نیاز واقعی نبود، بنابراین باید برای مرجعیت نهادهای رسمی و خبرگزاری‌ها فکری اساسی شود تا از انتشار اطلاعات نادرست جلوگیری کنیم.

ظرفیت دو برابری حضور مردم در حوادث

مدیرکل انتقال خون استان با بیان آمارهای قابل توجه، عنوان کرد: در چهار روز اول حادثه بندرعباس، تنها در روز اول بیش از ۶۰۰ واحد خون جمع‌آوری شد. این در حالی است که میانگین هفتگی ما حدود ۵۰۰ واحد است. یعنی در کمتر از سه روز، دو برابر ظرفیت معمول خون‌گیری داشتیم، در جنگ ۱۲ روزه اخیر نیز با وجود اینکه سازمان انتقال خون از مردم خواست تا برای جلوگیری از انباشت خون، مراجعه نکنند، اما استقبال مردمی کماکان چشمگیر بود.

رضایی مطرح کرد: مراجعه خودجوش مردم، تماس ادارات و نهادها برای مشارکت در اهدای خون، واقعاً تحسین‌برانگیز بود. این روحیه همدلی نشان‌دهنده فرهنگ والای ایثار در استان ماست.

افتتاح پروژه 10 ساله انتقال خون در هاله‌ای از ابهام

وی با اشاره به پروژه ساختمان جدید انتقال خون در یاسوج، گفت: متأسفانه این پروژه که نزدیک به ۱۰ سال از کلنگ‌زنی آن می‌گذرد، هنوز به بهره‌برداری نرسیده است. بروکراسی اداری و فرآیندهای طولانی باعث تأخیر در افتتاح آن شده است.

مدیرکل انتقال خون استان اضافه کرد: خوشبختانه در دو سال اخیر با پیگیری سازمان انتقال خون ایران و همکاری برنامه بودجه استان، حدود ۲۰ میلیارد تومان به این پروژه تزریق شده است. همچنین با تغییر پیمانکار و تحویل پروژه به سازمان انتقال خون، امیدواریم تا ۲۲ بهمن سال جاری شاهد افتتاح آن باشیم.

رضایی مطرح کرد: این پروژه اکنون ۸۵ درصد پیشرفت فیزیکی دارد، اما برای تکمیل آن به ۲۰ میلیارد تومان اعتبار دیگر نیاز داریم. خوشبختانه موافقتنامه‌ای با سازمان برنامه بودجه استان در حال نهایی شدن است و قول مساعدت از تهران نیز گرفته شده است.

پایگاه انتقال خون دهدشت

وی درباره وضعیت پایگاه انتقال خون دهدشت گفت: در حال حاضر در یک ساختمان استیجاری فعالیت می‌کنیم، اما زمینی به ما واگذار شده و امیدواریم به زودی کلنگ‌زنی انجام شود. این پروژه با مشارکت خیرین و برنامه بودجه استان پیش خواهد رفت.

واحد فرآورده و پخش خون گچساران، ۵۰ درصد پیشرفت

مدیرکل انتقال خون استان به پروژه واحد فرآورده و پخش خون در گچساران اشاره کرد و اظهار داشت: این پروژه ۵۰ درصد پیشرفت فیزیکی دارد و با هماهنگی فرمانداری و برنامه بودجه استان، امیدواریم تا پایان سال به بهره‌برداری برسد.

رضایی در ادامه افزود: با تکمیل این پروژه‌ها، شاهد تحولی بزرگ در خدمات رسانی به مردم خواهیم بود. از تمامی نهادهای نظارتی، سازمان برنامه بودجه استان و سازمان انتقال خون ایران که در این سال‌ها همراه ما بودند، تشکر می‌کنم و امیدوارم که با حمایت مسئولان و مشارکت خیرین، پروژه‌های نیمه‌کاره هرچه سریع‌تر به سرانجام برسد و خدمات انتقال خون در استان ارتقا یابد.

وی با اشاره به راه‌اندازی تیم سیار اهدای خون در سال جاری، گفت: این تیم دارای استانداردهای ملی است و فرآیند اخذ مجوزهای لازم انجام شده است. در مورد تجهیزات مورد نیاز نیز تخت‌های اهدای خون تقریباً تأمین شده و از تهران ارسال خواهد شد. همچنین، سایر وسایل تخصصی با استفاده از بودجه استانی تا پایان سال مالی ۱۴۰۳ تهیه می‌شود تا این تیم سیار به‌طور کامل عملیاتی شود.

مدیرکل انتقال خون استان در ادامه با تقدیر از خیرین سلامت، به ویژه خانم بسکار، افزود: ما در انتقال خون با انجمن‌های مردم نهاد مانند جامعه هموفیلی و تالاسمی همکاری داریم. این افراد چشم‌امیدشان به مردم است و سازمان انتقال خون نیز قدردان این مشارکت‌هاست. خوشبختانه از دو سال پیش، مجمع خیرین انتقال خون استان را فعال کرده‌ایم و در این زمینه سومین استان کشور هستیم. در سال گذشته، حدود ۳ میلیارد تومان از خیرین جذب کردیم که یک میلیارد آن در شهر یاسوج و دو میلیارد در شهر یاسوج هزینه شده است.

رضایی با تأکید بر اهمیت نقش خیرین در توسعه فرهنگ اهدای خون، خاطرنشان کرد: اهدای خون یک عرصه غنی و خیریه‌ای است که جان بسیاری را نجات می‌دهد. برآوردها نشان می‌دهد هر فرد اهداکننده به‌طور مستقیم جان سه نفر و با احتساب فرآورده‌های خونی، جان ۱۰ نفر را نجات می‌دهد. از این رو، از خیرین دعوت می‌کنم در شهرستان‌های خود یا مرکز استان به سازمان انتقال خون کمک کنند. ما در حوزه‌های ساخت، توسعه و تجهیز پایگاه‌ها نیازمند حمایت هستیم.

وی با اشاره به نیاز استان به پایگاه‌های جامع اهدای خون، تصریح کرد: در حال حاضر، برخی پایگاه‌های ما فقط خونگیری می‌کنند و باید به مراکز جامع تبدیل شوند تا علاوه بر خونگیری، آزمایشگاه و توزیع فرآورده‌ها را نیز انجام دهند. به‌ویژه در شهرستان‌هایی مانند دهدشت، که فاصله زیاد با یاسوج مشکلاتی را برای انتقال خون ایجاد می‌کند، این نیاز بیشتر احساس می‌شود. برنامه‌ریزی کرده‌ایم تا در سه شهرستان اصلی استان، این مراکز را راه‌اندازی کنیم.

مدیرکل انتقال خون استان در بخش دیگری از سخنان خود به رشد بودجه‌ای سازمان انتقال خون اشاره و بیان داشت: در دو سال اخیر، با پیگیری‌های انجام‌شده، بودجه عمرانی و هزینه‌ای ما ۵ تا ۶ برابر افزایش یافته است. همچنین، حدود ۲۰ میلیارد تومان از محل اعتبارات ملی برای تجهیزات و زیرساخت‌ها به استان تخصیص داده شده است. با این حال، هنوز در بخش زیرساخت‌ها عقب‌ماندگی داریم و نیازمند توجه بیشتر هستیم.

رضایی در ادامه به آمار اهدای خون در استان پرداخت و اظهار داشت: در سال گذشته، ۳۰ هزار اهدای موفق داشتیم که نسبت به سال قبل از آن ۲۱ درصد رشد نشان می‌دهد. همچنین، ۵۸ درصد از اهداکنندگان، اهداکنندگان مستمر بودند که این آمار استان ما را در رتبه سوم کشور قرار داده است. با این حال، تعطیلی‌های اخیر و قطعی‌های مکرر برق مقداری بر روند اهدا تأثیر گذاشته است.

وی در خصوص گروه‌های خونی توضیح داد: بیشترین گروه خونی در استان O مثبت و پس از آن B مثبت است. گروه‌های منفی مانند O منفی و B منفی کمتر از ۱۰ درصد جمعیت را تشکیل می‌دهند، اما به‌دلیل نیاز اورژانسی به این گروه‌ها، از دارندگان آن‌ها درخواست می‌کنیم بیشتر برای اهدای خون مراجعه کنند.

مدیرکل انتقال خون استان در ادامه به فرآیند اهدای خون اشاره کرد و گفت: افراد ۱۸ تا ۶۵ سال می‌توانند اهدای خون داشته باشند، البته اخیراً با حضور والدین، نوجوانان ۱۶ تا ۱۷ سال نیز امکان اهدا پیدا کرده‌اند. آقایان تا ۴ بار و خانم‌ها تا ۳ بار در سال می‌توانند اهدا کنند. پس از هر اهدا، خون از نظر ویروس‌ها، فشار خون و هموگلوبین بررسی می‌شود و در صورت تأیید، برای مصرف بیمارستان‌ها آزاد می‌شود.

رضایی در خصوص مطالبات سازمان از بیمارستان‌ها بیان کرد: بیش از ۱۰ میلیارد تومان از بیمارستان‌های استان طلب داریم. خون یک فرآورده دارویی است و مانند دارو هزینه‌هایی برای تهیه، آزمایش و انتقال دارد که باید توسط بیمارستان‌ها پرداخت شود.

حجامت را نفی نمی کنیم

وی با اشاره به موضوع حجامت و اهدای خون، مطرح کرد: حجامت یک امر دینی توصیه‌شده است و سازمان انتقال خون به عنوان یک نهاد خدمت‌رسان، هرگز آن را نفی یا تکفیر نمی‌کند. بسیاری از مراجعین ما نیز از افرادی هستند که حجامت می‌کنند.

مدیرکل انتقال خون استان ادامه داد: امروزه مطالعات نشان داده که اهدای خون یک اقدام درمانی محسوب می‌شود. به عنوان مثال، زمانی که فردی با مشکل غلظت خون به پزشک مراجعه می‌کند، پزشک خارج کردن مقداری خون از بدن را توصیه می‌کند. برخی افراد تصور می‌کنند خون خارج‌شده در حجامت، خون کثیفی است، اما این باور نادرستی است. در واقع، هر خونی که از بدن خارج شود و در معرض اکسیژن قرار گیرد، تیره می‌شود.

رضایی تصریح کرد: خون اهدایی در مسیر کیسه‌های مخصوص قرار می‌گیرد و فرآیندهای لازم برای حفظ کیفیت آن انجام می‌شود. بنابراین، اهدای خون علاوه بر جنبه درمانی برای فرد اهداکننده، نقش نجات‌بخش برای دیگران را نیز ایفا می‌کند. حتی کسی که با قصد خیر حجامت می‌کند، می‌تواند با اهدای خون، جان تا ۱۰ نفر را به صورت مستقیم یا غیرمستقیم نجات دهد.

وی خاطرنشان کرد: نکته دیگر، مزایای اهدای خون برای سلامت خود فرد است. سازمان انتقال خون در هر نوبت مراجعه، اهداکنندگان را از نظر بیماری‌های ویروسی، فشار خون، سطح هموگلوبین و سایر شاخص‌های سلامتی بررسی می‌کند. این مرکز کاملاً بهداشتی است و به حفظ سلامت اهداکنندگان اهمیت می‌دهد. در عین حال، این فرآیند واسطه‌ای برای نجات جان دیگران نیز هست.

مدیرکل انتقال خون استان اضافه کرد: ما به‌شدت موضوع حجامت را رد نمی‌کنیم، اما باید تأکید کنیم که تصور عمومی مبنی بر خارج‌شدن خون کثیف در حجامت، نادرست است. امروزه ایمن‌ترین و بهترین روش جایگزین، اهدای خون است. در این روش، خون به‌صورت استاندارد از بدن خارج می‌شود و گردش خون بهبود می‌یابد.

رضایی با اشاره به تخصص خود در زمینه پاتولوژی، ابراز داشت: اگرچه در متون علمی قدیمی‌تر به تأثیر اهدای خون در پیشگیری از بیماری‌ها اشاره نشده، اما مقالات جدید نشان می‌دهند که اهدای خون می‌تواند از بروز بیماری‌های قلبی‌عروقی، تجمع آهن در بدن (مانند موارد مشاهده‌شده در تالاسمی) و سایر اختلالات مرتبط جلوگیری کند.

وی در پایان تأکید کرد: اهدای خون مزایای درمانی متعددی دارد، از جمله پیشگیری از تجمع آهن، کاهش خطر بیماری‌های قلبی و پایش منظم سلامت اهداکنندگان. از این رو، ما اهدای خون را به جای حجامت توصیه می‌کنیم، به‌ویژه با توجه به اینکه برخی مراکز غیررسمی حجامت ممکن است به سلامت افراد آسیب بزنند.