مدیرکل آب منطقه‌ای کهگیلویهوبویراحمد مطرح کرد:
بازنگری در سدهای زاگرس؛ نبردی سخت بین آب‌وکوهستان
مدیرکل آب منطقه‌ای کهگیلویه و بویراحمد از بازنگری سدهای ماندگان و خرسان ۳ خبر داد و تأکید کرد این پروژه‌ها فاقد مجوزهای لازم هستند و باید بر اساس قانون بازبینی شوند.
به گزارش خبرنگار گروه سیاسی پایگاه خبری تحلیلی «صبح زاگرس»، آرش مصلح در نشستی زنده به بررسی آخرین وضعیت احداث سدهای ماندگان و خرسان ۳ پرداخت، وی با بیان اینکه ایران در زمره کشورهای خشک و نیمه‌خشک جهان قرار دارد، اظهار داشت: بارندگی متوسط ۲۵۰ میلی‌متر در کشور، مسئولین و مردم را باید متقاعد کند که تاب‌آوری و بارگذاری مصارف (شرب، صنعت، کشاورزی و خدمات) بر روی منابع آبی باید به اندازه توان سرزمینی آن منابع آبی باشد.
مدیرکل آب منطقه‌ای کهگیلویه و بویراحمد با اشاره به شرایط متفاوت این استان از نظر بارندگی، گفت: ما حدود ۱۱ میلیارد متر مکعب بارش سالیانه و حدود ۸.۲ میلیارد متر مکعب روان‌آب در استان داریم که ۵.۶ میلیارد متر مکعب آن در استان تولید و ۲.۶ میلیارد متر مکعب آن از استان‌های دیگر وارد می‌شود.
وی افزود: موضوع مهار بارش‌ها، روان‌آب‌ها و سیلاب‌ها در قالب طرح‌های مهندسی مانند طراحی کنترل سیلاب، تقویت منابع آب زیرزمینی و سدسازی از قدیم مطرح بوده و برای یک کشور در حال توسعه، لازم است.
مصلح با تشریح وظایف وزارت نیرو در تامین آب برای مصارف مختلف، بیان داشت: وزارت نیرو متولی تامین آب شرب، صنعت، کشاورزی، خدمات و انتقال آب برای نیازها است. برای مثال، جمعیت ۹۰۰ هزار نفری استان به آب سالم و پایدار نیاز دارند که باید در تمام فصول سال در دسترس باشد.
وی با اشاره به نیاز صنایع مختلف به آب، ادامه داد: از هر ۵ شغل در دنیا، ۴ شغل مستقیماً با آب مرتبط است. اگر بخواهیم کشاورزی انجام دهیم، باید آب داشته باشیم و همین‌طور برای کارخانه‌ها و صنایع دیگر.
مصلح با ارائه آماری از فعالیت‌های آب منطقه‌ای کهگیلویه و بویراحمد، گفت: تاکنون حدود ۱۰ هزار مجوز آب صادر شده، شبکه‌های آبیاری اجرا شده و سه سد در حال بهره‌برداری و سه سد در حال اجرا داریم. همچنین، مطالعات متعددی در زمینه سدسازی و شبکه‌های آبیاری در حال انجام است.
وی اضافه کرد: پروژه‌های بزرگ آبی مانند سدهای تنگ سرخ، سواب، سرپری، کوثر، چند شیر، شاقاسم و انتقال آب از سد کوثر به بهمئی در دستور کار قرار دارند.
مصلح با تشریح اهداف توسعه بخش آب استان، بیان داشت: هدف ما این است که ۹۰ درصد جمعیت استان از نعمت آب شرب پایدار برخوردار شوند، ۶۰ هزار هکتار اراضی جدید به آبی تبدیل شود، ۲۰۰ میلیون متر مکعب آب برای صنایع مهار شود و حدود ۲۰۰ مگاوات به تولید انرژی برق آبی استان افزوده شود.
وی با اشاره به قوانین مترقی جمهوری اسلامی ایران در زمینه اجرای پروژه‌ها، گفت: هر پروژه‌ای برای اجرا، نیازمند اخذ مجوزهای مختلف از جمله ماده ۲۳، مجوز زیست‌محیطی، مجوز باستان‌شناسی، پیوست سلامت و مجوز پدافند غیرعامل است و پروژه‌های آبی استان همگی دارای مجوزهای لازم هستند.
سدهای ماندگان و خرسان ۳ نیازمند بازنگری هستند
مدیرکل آب منطقه‌ای کهگیلویه و بویراحمد، در ادامه نشست مجازی خود با صبح زاگرس، با اشاره به سدهای ماندگان و خرسان ۳، بر لزوم بازنگری این پروژه‌ها بر اساس قانون تاکید کرد.
آرش مصلح گفت: همین‌ها خوب مطالعات دارند و خودشان هم می‌دانند که این دو تا سد خارج از مرز جغرافیایی استان دارند اجرا می‌شوند، یعنی از نظر سرزمینی و از نظر محدوده استحفاظی در استان کهگیلویه و بویراحمد نیستند.
مدیرکل آب منطقه‌ای کهگیلویه و بویراحمد افزود: این دو پروژه تا الان مجوز ماده ۲۳ ندارند و پروژه‌ای که مجوز نداشته باشد، هم غیرقانونی است و هم هست که مسئولین استان، استاندار محترم، مسئولین مرتبط با دستگاه اجرایی، نمایندگان محترم استان و سایر دستگاه‌ها پیگیری کردند که چرا این دو پروژه بدون مجوز در حال اجرا هستند.
وی بیان داشت: فرایندهای قانونی مربوط به این پروژه‌ها در حال انجام است. به عنوان مثال، پرونده سد ماندگان الان در دفتر ارزیابی زیست محیطی سازمان حفاظت محیط زیست کشور در حال بررسی است و مواردی مانند فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیکی آب، توسط مشاورین ذی‌صلاح مورد تایید سازمان حفاظت محیط زیست در حال مطالعه عمیق است.
مصلح گفت: پرونده سد ماندگان قریب به چند سال است که در دفتر ارزیابی زیست محیطی کشور در حال رفت و برگشت است و هنوز تایید نشده است. دلایلی هم سازمان حفاظت محیط زیست دارد. برای مثال، اهداف این سد برای آن‌ها شفاف نیست، حجم سد بیش از نیاز است و مسائل مربوط به حق‌آبه‌ها و پایین‌دست نیز باید مورد توجه قرار گیرد.
مدیرکل آب منطقه‌ای کهگیلویه و بویراحمد با اشاره به مساحت مخزن سد ماندگان، اظهار داشت: مساحت مخزن این سد حدود ۲۴۰۰ هکتار است که حدود ۱۷ روستا در مخزن آن قرار می‌گیرند و خسارت‌هایی به این روستاها وارد خواهد شد.
وی در ادامه با اشاره به قانون جدید بالادستی کشور، تصریح کرد: مجلس دولت را موظف کرده است که تمام پروژه‌هایی که در حال اجرا هستند را بازنگری کند. در مورد پروژه‌هایی مانند خرسان و ماندگان که مجوزهای لازم را ندارند، این بازنگری باید به صورت ویژه انجام شود.
مصلح گفت: بازنگری یعنی چه؟ یعنی اینکه دولت باید این دو تا سد را بازنگری کند و بررسی کند که آیا این دو سد اصلا نیاز هستند؟ آیا اهداف آن‌ها منطقی است؟ آیا حجم تعریف شده برای آن‌ها متناسب با اهداف است؟ آیا می‌توان خرسان را اصلاً نیاز نداشت؟
آرش مصلح گفت: قانون گفته است که همه این‌ها باید در قالب بازنگری باشد. یعنی یک مشاور بی‌طرف، یک گروه کارشناسی بی‌طرف و یک مجموعه فنی آگاه بنشینند و این دو سد را مجدداً بازنگری علمی بکنند. در این بازنگری، باید مسائل زیست‌محیطی، مسائل اجتماعی و مسائل اقتصادی به صورت جامع مورد بررسی قرار گیرند.
مدیرکل آب منطقه‌ای کهگیلویه و بویراحمد با تاکید بر اهمیت کار کارشناسی و علمی، بیان داشت: ما خود مردم هستیم و کنار مردم هستیم. پیشنهاد ما این است که پروژه‌هایی که مجوز ماده ۲۳ ندارند، باید بازنگری شوند.
بازنگری پروژه‌ها و نقش سدها در مدیریت منابع آب
مدیرکل آب منطقه‌ای کهگیلویه و بویراحمد، در ادامه ضمن تاکید بر اهمیت بازنگری پروژه‌ها، به نقش وزارت نیرو در تولید آب و برق و همچنین اهمیت سدها در کنترل سیلاب و تامین آب در شرایط خشکسالی اشاره کرد.
مصلح با اشاره به ماده ۲۳ قانون بودجه، اظهار داشت: اجرای پروژه‌ها بدون طی مراحل قانونی و اخذ مجوزهای لازم، غیرقانونی است و سازمان بازرسی و دیوان محاسبات بر این موضوع نظارت دارند.
وی با بیان اینکه وزارت نیرو صرفاً مصرف‌کننده آب و برق نیست، گفت: وزارت نیرو تولیدکننده آب و برق برای جامعه و سایر دستگاه‌ها است. به عنوان مثال، سد کوثر در گچساران، آب شرب این شهر، آب پتروشیمی، آب پلیمر و آب شهرک صنعتی را تامین می‌کند. در واقع، اگر سد کوثر نبود، ما هیچ فعالیتی در گچساران نمی‌توانستیم انجام دهیم.
مدیرکل آب منطقه‌ای کهگیلویه و بویراحمد با اشاره به کاهش بارندگی‌ها و وقوع خشکسالی، بیان داشت: امسال با کاهش ۵۲ درصدی بارندگی مواجه بودیم. در چنین شرایطی، سدها می‌توانند نقش مهمی در تامین آب شرب و کشاورزی ایفا کنند.
وی با تاکید بر اینکه سدها تنها برای زمان خشکسالی کاربرد ندارند، تصریح کرد: سدها در زمان سیلاب نیز می‌توانند با کنترل جریان آب، از خسارات جلوگیری کنند. تغییرات اقلیمی در دنیا به گونه‌ای است که ما هم در دوره ترسالی قرار می‌گیریم و هم در دوره خشکسالی. سدها در هر دو دوره می‌توانند مفید باشند.
مصلح با ارائه آماری از وضعیت سد کوثر، گفت: در حال حاضر، ۶۳ درصد از مخزن سد کوثر پر است. اگر این سد نبود، ما نمی‌توانستیم به هیچ کشاورز و صنعتی آب بدهیم.
وی در پاسخ به این سئوال که چه تضمینی وجود دارد که با وجود سدها، در تابستان با کمبود آب مواجه نشویم، اظهار داشت: اگر سدی مثل کوثر نبود، ما الان با مشکلات جدی در تامین آب شرب شهر یاسوج مواجه بودیم. با احداث سد تنگ سرخ، تلاش می‌کنیم این مشکل را برطرف کنیم.
مصلح در پایان با تاکید بر اهمیت اخذ مجوزهای لازم برای اجرای پروژه‌ها، گفت: بدون مجوزهای زیست محیطی، مجوز پدافند غیرعامل و سایر مجوزها، نمی‌توان پروژه‌ای را آغاز کرد. همه پروژه‌های ما دارای مجوزهای لازم هستند.
سد آبریز در انتظار ماده ۲۳؛ تضمین توسعه صنعتی و کشاورزی با مدیریت منابع آب
مدیرکل آب منطقه‌ای کهگیلویه و بویراحمد، در تشریح آخرین وضعیت پروژه‌های کلیدی، بر لزوم اجرای کامل فرآیندهای قانونی برای تخصیص بودجه تاکید کرد و نمونه سد آبریز را شاهدی بر این مدعا خواند.
اهمیت ماده ۲۳ و پشتوانه قانونی
مصلح در تبیین اهمیت ماده ۲۳، آن را به «دانشنامه لیسانس» تشبیه کرد و گفت: «ماده ۲۳ یعنی اینکه تمام فرایندهای لازم طی شده است. اگر تمام واحدها پاس نشده باشد، دانشنامه صادر نمی‌شود.»
وی افزود: سدهایی مانند تعیین صلح و سقافه به دلیل نداشتن این مجوزها، امکان تخصیص ریالی بودجه را ندارند. در مقابل، سد آبریز تمام مجوزهای لازم را اخذ کرده و پرونده آن در ششم فروردین امسال توسط وزیر نیرو برای اخذ ماده ۲۳ به سازمان برنامه و بودجه کشور ارسال شده که این نشان‌دهنده اهمیت پروژه است.
نقش سدها در مدیریت بحران (سیل و خشکسالی)
مدیرکل آب منطقه‌ای در پاسخ به این نگرانی که آیا سدها صرفاً برای دوره خشکسالی مفید هستند، به سیلاب‌های مخرب تابستان در یاسوج (۴۰ میلی‌متر بارش در کمتر از یک ساعت) اشاره کرد و تاکید کرد: «سدها صرفاً برای زمان خشکسالی نیستند؛ هدف آن‌ها مهار جریان سیلابی برای استفاده در تابستان و همچنین کنترل سیلاب و مدیریت بحران است.» وی یادآور شد که سد کوثر در حال حاضر ۶۳ درصد پر است و در صورت نبود آن، امکان تامین آب شرب و صنعت در گچساران وجود نداشت.
آب، پیش‌شرط سرمایه‌گذاری و توسعه
مصلح با بیان اینکه توسعه زیرساخت‌ها نظیر پتروشیمی و سیمان به آب وابسته است، تفاوت آن با انرژی را مشخص کرد: برخلاف برق که می‌توان آن را با پنل خورشیدی تامین کرد، کارخانه‌ها به آب نیازمندند.
وی با اشاره به اینکه کارخانه سیمان مارگون فعلاً با تانکر آبرسانی می‌کند زیرا آب منطقه در شش ماه از سال گل‌آلود است، خاطرنشان کرد: شما که نمی‌توانی از آب گل‌آلود ببری توی پالایشگاه گاز مختار. لذا سدها برای تامین منابع آبی صنایع و شهرک‌های صنعتی (مانند شهرک صنعتی سق و شهرک دامپروری) حیاتی هستند.
مدیریت منابع آب و آینده استان
وی با تاکید بر اینکه اگر ۶۰ هزار هکتار اراضی استان از دیم به آبی تبدیل شود، ۱۲ هزار میلیارد تومان گردش مالی در بخش کشاورزی ایجاد می‌شود، به اقدامات انجام شده برای مدیریت منابع اشاره کرد: ما ۷ پروژه تغذیه مصنوعی اجرا کردیم تا سیلاب‌ها را وارد منابع آب زیرزمینی کنیم و از تبخیر جلوگیری شود.
مصلح در پایان تاکید کرد: ما بدون رضایت مردم و بدون رفع نگرانی‌های منطقه‌ای مطالعات را پیش نمی‌بریم. با اجرای این پروژه‌ها، می‌توانیم نقشه آینده ۵۰ کارخانه سیمان و ۱۰۰ شهرک صنعتی جدید را در استان محقق سازیم، مشروط بر آنکه کشاورزی نیز بتواند به حیات خود ادامه دهد.
مدیرکل آب منطقه‌ای کهگیلویه و بویراحمد، بر نقش محوری آب در اشتغال، توسعه و رفاه استان تاکید کرد و در عین حال خواستار همراهی نخبگان و دانشجویان برای پیشبرد پروژه‌های توسعه‌ای شد.
الزام قانونی و نسبت فایده-هزینه
مصلح به اهمیت فرایندهای قانونی اشاره کرد و گفت: سدهای تعیین صلح و سقافه به دلیل نداشتن مجوز ماده ۲۳، امکان تخصیص ریالی بودجه را ندارند.
وی با بیان اینکه همه پروژه‌های در حال اجرا دارای نسبت فایده و هزینه بالا و عام‌المنفعه هستند، سد آبریز را نمونه‌ای خواند که تمام مطالعات آن تکمیل شده و پرونده‌اش برای ماده ۲۳ ارسال شده است که این خود نشان‌دهنده همت مدیران استانی است.
بازنگری سدهای ماندگان و خرسان ۳
در خصوص دغدغه‌های زیست‌محیطی پیرامون سدهای جدید، مصلح موضع قاطع خود را تکرار کرد: سد ماندگان حجم منطقی ندارد و حجم تعریف شده برای آن خارج از نیازهای واقعی اصفهان است.
وی افزود: این دو سد (ماندگان و خرسان ۳) باید در همه ابعاد بازنگری شوند؛ این درخواست متخصصان، مدیران و مردم دلسوز است.
وی تاکید کرد که همه مسائل باید در چارچوب قانون و منطق مطرح و پیش برود، زیرا قانون فصل الخطاب است.
آب منطقه‌ای، محور اشتغال و توسعه
مدیرکل آب منطقه‌ای با اشاره به اینکه توسعه بدون زیرساخت‌های آبی امکان‌پذیر نیست، بیان کرد: توسعه مستلزم اقدامات است و توسعه بدون آب ممکن نیست.
وی با اشاره به اینکه اراضی زیادی در زیر آب سد کوثر رفته‌اند، اظهار داشت: چه بسا فرزند همان فردی که زمینش زیر آب رفته، در پتروشیمی مشغول به کار است.
مصلح تاکید کرد: اگر ما نتوانیم کشاورزی را تامین کنیم یا صنایع را، بیکاری در استان افزایش خواهد یافت.
وی با اشاره به لزوم تامین آب صنایع بزرگ مانند کارخانه سیمان دشت روم (که هم‌اکنون با تانکر آب می‌برد)، خاطرنشان ساخت که آب، برخلاف برق که می‌توان از پنل خورشیدی تامین کرد، یک ضرورت غیرقابل جایگزین برای سرمایه‌گذاری‌های کلان است.
پیشرفت پروژه‌های آبرسانی و امید به آینده
مصلح به پیشرفت پروژه‌های آبرسانی اشاره کرد و ضمن تشکر از حمایت‌های نهاد ریاست جمهوری، خبرهای خوشی داد: آبرسانی به لیشتر در اوایل سال آینده به ۹۲ درصد پیشرفت فیزیکی رسیده و تکمیل می‌شود.
وی افزود: سدهای تنگ سرخ و سرپری فعال هستند و امیدواریم آبگیری سد تنگ سرخ اواخر سال آینده آغاز شود و پروژه‌های آبرسانی به دهدشت غربی فعال است.
وی با اشاره به کارهای زیرساختی عظیم در آبرسانی به بهمئی (انتقال ۶۰ کیلومتر آب از کوثر با صرف هزینه‌های بالا و انجام ۲۰ نقطه تونل‌زنی)، از اصحاب رسانه، دانشگاهیان و نخبگان تشکر کرد و قول داد که هر هفته آماده مناظره و پاسخگویی برای شفافیت در حوزه آب استان باشد.
انتهای خبر/
