دهه هشتادی‌ها گوشی تلفن را خاموش‌ کنند

به گزارش پایگاه خبری تحلیلی  «صبح زاگرس»، امروزه با افزایش تکنولوژی و مجازی شدن آموزش‌ها، وابستگی کودکان به گوشی همراه شدت یافته و می توان مدعی بود یکی از دلایل عدم علاقه به تاریخ و بی توجهی به رسومات و آئین های گذشته در کهگیلویه و بویراحمد همانند سایر نقاط جهان همین اعتیاد به تلفن بوده و از دهه هشتادی ها و نودی های استان می خواهیم بعد از مطالعه این مطلب با خاموش کردن حداقل 2 ساعت گوشی خود تجربه ای جدید را از گذشته در کنار تکنولوژی عصر جدید کسب کنند.

سرزمینی که کهگیلویه و بویراحمد کنونی در آن واقع شده است، پیشینه‌ای دیرین دارد اما شکل‌گیری این استان با تقسیمات کنونی کشوری به کم‌تر از پنجاه سال پیش بازمی‌گردد و از دیرباز نوروز سرآغازی برای دوری از کینه و گرایش به صلح در این دیار است.

استان کهگیلویه و بویراحمد از شمال با استان چهار محال و بختیاری، از جنوب با استان های فارس و بوشهر، از شرق با استان های اصفهان و فارس و از غرب با استان خوزستان همسایه و دارای اقلیمی کوهستانی و مرتفع است.

نوروز بنابر اعتقادات قومي در کهگیلویه و بویراحمد سرآغازي براي از بين برد كينه و گرايش به صلح و آشتي می باشد و از قديم ريش سفيدان قوم با خانواده وابسته به ديدار بزرگان و سران ایل خود مي رفتند و هدايايي از جمله محصولات آن روز با خود مي بردند و امروزه هم معمولاً به ديدار همديگر مي روند.

آنچه از گذشته در بین رسوم ایلیاتی های کهگیلویه و بویراحمد پررنگتر بوده این است که در اين روز معمولاً مردم به سراغ كساني كه سوگوار هستند و عزیزی را از دست داده اند مي روند و سعي مي كنند كه لباس سياه آنها را تعويض كرده و جاي آن لباس سفيد يا رنگي به تن آنها بپوشانند و آنها را از حالت عزا در آورند كه اين كار را در اصطلاح محلي «پند شكني» مي گويند.

عید نوروز در کهگیلویه و بویراحمد از مراسمات بسیار پر اهمیت است و پیش از نوشدن فصل، رسوم چاله گرم کنون و خیرات نیمه برات در هر خانواده ای حتما برگزار خواهد شد.

مردم استان با شروع سال جدید ابتدا به سراغ بزرگان فامیل می رفتند. این دید و بازدید ها تقریباً در تمامی سیزده روز نوروز ادامه داشت.

پیش از سیزدهم فروردین زنان روستایی معمولاً سنگهای اطراف اجاق خود را بیرون می انداختند و مرغ یا گوسفندی را ذبح می کردند و خونش را در اجاق می ریختند و سپس گوشت قربانی را بین خانواده ها تقسیم می کردند. این مراسم برای دفع بلا در طول یک سال آینده صورت می گرفت.

همچنین قبل از سال نو مراسم چاله گرم کنون و سفره پر کنون در کهگیلویه و بویراحمد مرسوم است. در چاله گرم کنون هر خانواده حتماً غذای گرم و مناسب تهیه می کرد. زمان این رسم شب قبل از آغاز سال نو بود. در منطقه بویراحمد شب چاله گرم کنون هر خانواده سفره خود را از نان پر می کرد به این امید که سال پرخیز و برکتی داشته باشد.

در کهگیلویه و بویر احمد بیش از ۶۰ بازی شناخته شده فردی و جمعی وجود دارد. این بازی ها تماماً منحصر به جنس خاصی نیست مگر در برخی بازی ها. دختران بزرگسالان و زنان نیز در این بازی ها شرکت می کردند و از این طریق اوقات فراغت خود را پر می نمودند. نمونه هایی از این بازی ها را در زیر بیان می کنیم.

بازی الختر:‌ این بازی در فصل بهار بصورت گروهی است. دو گروه برابر از نظر تعداد با یک دست انگشت شصت پا را می گیرند و با دست دیگر در حالت ایستاده افراد تیم مقابل را هل می دهند. فردی که دستش از پایش جدا شود و یا به زمین بیفتد بازنده است.

بازی خناثیک یا خنا ثین: این بازی همان قایم موشک بازی است. بازی به صورت دو گروه مساوی انجام می شود. برنده بازی تیمی که افراد تیم مقابل را که مخفی شده اند در زمان کمتری پیدا کند.

بازی چوگو: این بازی همان چوگان بازی قدیم است و ابزار آن چوب و گوی به معنی توپ است. بازی به صورت گروهی و در دو گروه مساوی انجام می شود.

بازی گرنا: این بازی به نام شال کو یا گرنا دوال هم معروف است. بازی به صورت دو گروه از مردان تقریباً هم قد و قواره صورت می گیرد. وسیله طناب است و یک تیم در میدان از طنابهای خود محافظت می کنند. تیم مقابل سعی دارد طنابهای تیم داخل میدان را بازور ویا زیرکی بر باید. افراد درون میدان با پای خود به پای افراد بیرون از دایره می زنند. برنده بازی تیمی است که فرد بیرون از میدان یا دایره را بزند. در غیر این صورت تیم بیرون دایره با طنابهایی که ربوده اند افراد درون دایره را تا ناحیه زیر زانو می زنند.

بازی اسوم رأس: این بازی مانند قایم موشک است با این تفاوت که افراد جوینده چنانچه فردی از تیم مخفی شونده را پیدا کنند، یکی از آنان بر دوش شخصی مخفی شده تا محل جایگاه داوری سوار می شود. در غیر این صورت تیم مخفی شونده که موفق شده خود را به جایگاه داوری برساند و از سوی تیم مخالف پیدا شده اند بر تیم جوینده سوار می شوند و به سوی خانه ای راه می افتند. از صاحبخانه می پرسند که سوار سواره؟ یا پیاده سواره؟ صاحبخانه احتمال دارد بگوید سوار سواره. در این صورت مجدداً تا محل داوری سوار بر تیم مخالف بر می گردند.

بازی بند پا: این بازی در بهار انجام می شود. ابتدا گودالی حفر می کنند یکنفر با طناب پای خود را می بندد و در گودال می نشیند. شخصی هم با طنابی که در دست دارد از نزدیک شدن سایر افراد نجات دهنده فرد نشسته جلوگیری می کند. افراد برای نجات شخص درون گودال سعی می کنند بند پای وی را بر یابند. چنانچه طناب نگهبان به یکی از آنان برخورد کرد آن شخص به جای فردی که در گودال مانده می نشیند.

چو بازی یا ترکه بازی: این بازی نوعی رقص مردانه است و در مراسم عروسی و ختنه سورون و جشنها برگزار می شود. بازی کن همراه با آهنگ ساز و نقاره حرکت پاهای خود را تنظیم می کند. شخصی که ترکه را در دست گرفته سعی می کند آن را به پای حریف خود بزند حریف نیز با چوب بلند و کلفتری که دارد سعی می کند مانع برخورد ترکه به پای خود شود. برنده کسی است که چوب را به پای حریف بزند با آنکه مانع از کتک خوردن خود شود.

دستمال بازی: این بازی ویژه زنان است. معمولاً در مراسم جشن و سرور برگزار می شود. در این بازی زنان با لباسهای رنگارنگ و دستمالهای رنگارنگ شرکت می کنند. در این بازی همچون چوب بازی زنان می بایست باریتم و آهنگ ساز ونقاره دستمالهای خود را را حرکت دهند. رقص کنان می بایست با ریتم های مختلف خود را همساز کنند. آنکه بتواند با رتیم و آهنگ دست و پای خود را هم ساز کند و بهتر برقصد، برنده بازی است.

کل یا کل کل برد: ابزار این بازی سنگ است. معمولاً دو گروه رقیب هر کدام تعداد هفت تخته سنگ را انتخاب و شش تخته سنگ را در یک ردیف و یکی را در جلو آنها با فاصله ۲۰ متر از مقابل حریف قرار می دهند. رقبا سعی می کنند که سنگهای حریف را با سنگهای کوچک و سنگپرانی بزنند. برنده آن است که تعداد بیشتری از سنگها را بزند.

گوشتیل یا کشتی: در این مسابقه ورزشی مهم که معمولاً در حضور جمع کثیری از افراد محل برگزار می شود دو نفر به شیوه سنتی کشتی می گیرند. هر کدام از آنان یکدست خود را زیر دستان دیگری عبور می دهند و دست دیگر خود را بر بالای دست دیگری قرار می دهند. آنگاه با فشار و زور بی امان سعی می کنند که کمر همدیگر را به زمین آشنا کنند. اگر چنانچه یکی از کشتی گیران دستهایش باز شود و یا پای حریف را بگیرد بازی مجدداً شروع می شود. گرفتن لباس سر و صورت و پا ممنوع است.

بازی های فربجک، کوس، پرپیک، دوز، تکراجفترا، پشکل گار، چوکلی، چوبازی، سفرک ودر، مولاوتو، گروگرو، چوتق تق، هف دره گوشک، بره غزی، تپ تپو، کچک بسن، پرش جفت پا، پرش دور خیز، ملق زدن، کهتر، گرموچه، هدیدی، کله روانک، دوال بازی، دسمال روانک، شاخ پازنی، کش کشا، تلین چرین، قطور بازی، زیر پتویی، هیلو، قله تو، بویگ بازی، گله گله، ماشی ماشی، جاده سازی، خاله واودسی، سرسراکونی، هتتل، آسیو بازی، گلال گلال، خاک بازی یا خاک پیت، تش بازی، شش هونه، آس آس و تیر مهره بازی از دیگر بازی های سنتی و رایج در بین مردم کهگیلویه و بویراحمد است.

با معرفی این بازی ها و برخی از رسوم نوروزی در کهگیلویه و بویراحمد نوروزی زیبا را برای شما دهه هشتادی و نودی های کهگیلویه و بویراحمد آرزومندیم و امیدواریم با اجرایی این رسوم و بازی ها تجربه ای لذت بخش را در عصر تکنولوژی و ارتباطات کسب کنید.

انتهای پیام/