به گزارش پایگاه خبری تحلیلی «صبح زاگرس» طرح احداث خط لوله سراسری اتیلن غرب در آبان ماه ۱۳۸۱ به‌منظور توسعه و آبادانی مناطق محروم و کمتر توسعه‌یافته غرب کشور، تصویب شد. این خط لوله از عسلویه آغاز و با عبور از استان‌های فارس، خوزستان، چهارمحال و بختیاری، لرستان، کرمانشاه، همدان و کردستان به شمال غرب کشور منتهی می‌شود. وجود ذخایر عظیم نفت و گاز در گچساران باعث شده تا داشتن صنایع پایین‌دستی و مرتبط با نفت بتواند گره اقتصادی شهرستان گچساران و شهرهای اطراف را باز کند. در سال‌های ابتدایی احداث پتروشیمی گچساران، کمبود اعتبار و پس‌ازآن تحریم‌های ظالمانه نظام سلطه مشکلات زیادی را گریبان گیر این پروژه اقتصادی کرد ولی باروی کار آمدن دولت سیزدهم رونق به این پروژه ملی بازگشت.

شتاب در عملیات ساخت پتروشیمی گچساران

در دولت سیزدهم و تأکید رئیس‌جمهور شهید (آیت‌الله رئیسی) بر تکمیل طرح‌های نیمه‌تمام، عملیات ساخت این طرح اقتصادی شتاب گرفت و در ۲۶ تیرماه ۱۴۰۲ و با حضور شهید آیت‌الله رئیسی، آغاز عملیات راه‌اندازی ایرانی‌ترین مجتمع پتروشیمی کشور رسماً اعلام شد که پس از ۲ دهه تلاش و انتظار در مسیر تولید محصول قرار گرفت. مجتمع پتروشیمی گچساران که بزرگ‌ترین طرح صنعتی استان کهگیلویه و بویراحمد بوده و با سرمایه‌گذاری حدود ۱٫۳ میلیارد یورو به دست توانمند صنعتگران ایرانی ساخته شد در اسفندماه ۱۴۰۲ نیز به تولید پایدار رسید و عملاً وارد چرخه صنعت پتروشیمی کشور شد که استفاده از گازهای جمع‌آوری‌شده به‌عنوان خوراک از دیگر ارمغان‌های ایجاد پتروشیمی گچساران بوده که ضمن فراهم کردن شرایط کاهش آلایندگی‌های زیست‌محیطی به تکمیل زنجیره ارزش منجر شد.

بنابراین طبق برنامه‌ریزی قبلی برای این طرح ملی، قرار بر این بود که سالانه یک‌میلیون و ۲۵۰ هزار تن «اتان» از پالایشگاه گاز بید بلند خلیج‌فارس به‌عنوان خوراک دریافت تا یک‌میلیون تن «اتیلن» و نیز ۸۴ هزار تن «سی تری پلاس» در سال از سوی مجتمع پتروشیمی گچساران تولید شود و خوراک مجتمع‌های پتروشیمی منطقه دنا شامل پتروشیمی‌های ممسنی، دهدشت، بروجن، کازرون و پلیمر گچساران را تأمین نماید؛ اما با توجه به تکمیل نشدن این پروژه‌ها و همچنین موقعیت جغرافیایی پتروشیمی گچساران و نیز امکان دسترسی به خط اتیلن غرب کشور که از منطقه عسلویه در جنوب آغاز و در انتها در استان آذربایجان غربی به پایان می‌رسد، مقرر شد که با استفاده از ظرفیت مصرف شرکت‌های خصوصی، اتیلن تولیدی از خط مذکور به مصرف‌کننده‌ها ارسال شود؛ بنابراین این مجتمع باوجوداینکه با چهار کارخانه پتروشیمی برای تأمین خوراکشان قرارداد منعقد کرده بود به گفته کارشناسان این همکاری به‌طورجدی انجام نگرفت و طی 6 ماه نخست امسال بیش از یک‌سوم محصول تولیدی خود را فلر (مشعل سوزی) کرد.

لزوم جلوگیری از هدر رفت سرمایه ملی

بااین‌حال مدیرعامل شرکت پتروشیمی گچساران درزمینهٔ چالش‌های پس از راه‌اندازی این مجتمع در ماه‌های گذشته نیز به این مسئله اشاره‌کرده و گفته بود متأسفانه در ماه‌های اخیر، روزانه حجم بسیار زیادی از تولید مجتمع به علت عدم دریافت خط لوله اتیلن غرب کشور و همچنین نواقص ایستگاه تقویت فشار سیامکان که متولی آن شرکت ملی صنایع پتروشیمی است، در مجتمع گچساران از بین رفته و می‌سوزد.

یدالله مصدقی فرد با ابراز نارضایتی به جهت از بین ‌رفتن سرمایه ملی کشور نیز بیان کرده بود این حجم از هدر رفت تولید، می‌تواند علاوه بر ضررهای زیاد مالی که تاکنون داشته، ازلحاظ زیست‌محیطی نیز چالش‌برانگیز باشد و جلوگیری از این اتفاق تلخ تنها نیاز به همت و توجه ویژه شرکت ملی صنایع پتروشیمی در ایفای نقش حاکمیتی دارد و امیدواریم علی‌رغم پیگیری‌های مسئولین هلدینگ خلیج‌فارس، هرچه سریع‌تر این چالش بزرگ نیز مرتفع شود.

زیان میلیاردی به صنعت پتروشیمی کشور

در همین زمینه یکی از کارشناسان صنعت پتروشیمی گفت: طراحی، ساخت و نصب تجهیزات مهم موردنیاز پتروشیمی گچساران با همکاری مراکز دانش‌بنیان و بیش از ۷۰ شرکت ایرانی انجام‌شده به‌طوری‌که بیش از ۸۳ درصد تجهیزات این مجتمع ساخت داخل بوده و صرفه‌جویی ۲۶۹ میلیون یورویی را به دنبال داشته است؛ اما به علت مشکلات و عدم ارسال به خط لوله اتیلن غرب کشور، طی ماه‌های گذشته بیش از ۲ همت (۲۰ هزار میلیارد ریال) از تولید این محصول باارزش سوزانده شده است.

بااین‌حال رئیس مجتمع پتروشیمی گچساران هم در این خصوص گفته بود که این مجتمع پس از راه‌اندازی با دریافت ۸۰ تن اتان در ساعت از پالایشگاه بید بلند، به میزان ۶۵ تن در ساعت تولید اتیلن داشته است که از بدو راه‌اندازی تاکنون به‌طور متوسط حدود ۳۰ تن در ساعت به خط اتیلن سراسری غرب کشور ارسال و مابقی را به دلیل عدم دریافت هم سوزانده است.

مسعود سیاهپور بابیان اینکه مجتمع پتروشیمی گچساران مدتی هم از سرویس خارج‌شده بود، اظهار کرد: طی هفته‌های گذشته متأسفانه به دلیل عدم همکاری شرکت صنایع ملی پتروشیمی کشور، ارسال به خط سراسری کاملاً متوقف و مجتمع پتروشیمی گچساران عملاً از سرویس خارج‌شده بود.

به داد پتروشیمی گچساران برسید

با این تفاسیر نیز مشکلات پتروشیمی گچساران به خطبه‌های نماز جمعه هم کشیده شد و امام‌جمعه گچساران در بخشی از خطبه‌ها با اشاره به مشکلات پتروشیمی گچساران هم بیان کرده بود: این روزها خبرهای خوبی از وضعیت پتروشیمی گچساران به گوش نمی‌رسد، سرمایه‌ای که با هزاران زحمت و سختی مضاعف و میلیاردها یورو به دست آمد امروز دود می‌شود و به هوا می‌رود پس مسئولین محترم به داد این سرمایه مردم برسید و به داد پتروشیمی گچساران برسید، پتروشیمی گچساران در نوع خودش ایرانی‌ترین است که بعد از دو دهه هم در دولت شهید رئیسی به بهره‌برداری رسید.

حجت‌الاسلام هاشمی منش اظهار کرده بود: علی‌رغم اینکه مسیر این کار بزرگ در استان و کشور تعریف‌شده بود اما آن چند پتروشیمی که بنا بود خوراکشان را از گچساران بگیرند به تعهداتشان عمل نکردند. بیش از یک‌سوم محصولات پتروشیمی گچساران در فلر دود می‌شود و چیزی حدود دو همت (هزار میلیارد تومان) محصول این شرکت می‌سوزد این یعنی سرمایه سوزی و انتظار داریم در سطح مجلس شورای اسلامی، کمیسیون اصل نود، هلدینگ خلیج‌فارس و ریاست‌جمهوری و دولت به داد این سرمایه عظیم و شرایط بحرانی برسند. از استاندار محترم انتظار داریم یکی از اولویت‌های کاری خودشان را رسیدگی به وضعیت پتروشیمی گچساران بدانند چراکه پتروشیمی برای یک شهر و استان نعمت است و نباید امروز این دغدغه تبدیل به نگرانی شود.

انتقاد امام‌جمعه یاسوج از بلاتکلیفی پتروشیمی گچساران

آیت‌الله سید نصیر حسینی، امام‌جمعه یاسوج هم در خطبه‌های نماز جمعه مهرماه گذشته نیز با اشاره به بلاتکلیفی پتروشیمی گچساران افزوده بود: مسئله پتروشیمی گچساران که با هزینه‌های بسیار سنگین راه‌اندازی شد اکنون تولیدات آن به هدر می‌رود، مسئولین باید به این مهم ورود و مشکلات آن را پیگیری کنند که چرا طرحی که با هزینه‌های هنگفت شروع و به مرحله بهره‌برداری رسید به این سرانجام دچار شد.

آیت‌الله حسینی به هدر رفت سرمایه عظیم استان در پتروشیمی گچساران اشاره کرد و گفته بود: هزینه‌های زیادی برای احداث این پتروشیمی صرف شد ولی امروز چندین هزار میلیارد سرمایه استان، بیت‌المال و کشور در این پتروشیمی به هدر رفت.

نماینده ولی‌فقیه در کهگیلویه و بویراحمد در ادامه هم بیان کرده بود چرا تاکنون مسئولان در این زمینه فکری نکردند؟ چرا به مسیری رفتند که این سرمایه عظیم که باید مشکلات مردم و کشور را درزمینهٔ تولید و اشتغال حل کند، به‌راحتی این‌ها را از بین می‌بریم؟ چرا یک طرح و پروژه‌ای با این عظمت و هزینه سرمایه به بهره‌برداری رسید، امروز در این شرایط قرار بگیرد؟ مسئولان باید در این زمینه فکر کنند و بیندیشند.

محصول اتیلن پتروشیمی گچساران تقاضا ندارد

اگرچه سید احسان عسکری در مراسم تکریم و معرفه مدیرکل محیط‌زیست کهگیلویه و بویراحمد به این موضوع نیز اشاره کرد و گفته بود: پتروشیمی گچساران یک‌میلیون تن اتیلن در سال تولید دارد که دو هزار میلیارد تومان محصول اتیلن توسط این پتروشیمی تاکنون تولیدشده که به دلیل تزریق نشدن به خط اتیلن غرب، سوخته و استفاده از آن نشده است.

معاون هماهنگی امور اقتصادی استانداری کهگیلویه و بویراحمد بیان کرد: این مشکل به این دلیل اتفاق افتاده که پتروشیمی دهدشت، نورآباد ممسنی و کازرون هنوز تکمیل نشدند و تقاضا برای خوراک پتروشیمی گچساران وجود ندارد.

پتروشیمی با محصول هیچ، ابر بدهکار بانکی شد

بااین‌وجود نیز بانک مرکزی که طبق قانون بودجه مکلف به انتشار اطلاعات تسهیلات و تعهدات کلان جاری و غیر جاری بانک‌هاست، اخیراً فهرست ابر بدهکاران 27 بانک دولتی و خصوصی را به‌روز‌رسانی کرده که تازه‌ترین آمار بدهکاران کلان بانکی مربوط به شهریورماه سال جاری است که از سوی بانک مرکزی منتشرشده است و در این لیست اسامی بدهکاران بانک‌های کشور تا پایان شهریورماه امسال به‌روز شده است. لذا بزرگ‌ترین مشتریان بانک اقتصاد نوین که تسهیلات و بدهی غیر جاری در این بانک دارند عبارت‌اند از اورینتال اویل کیش، «پتروشیمی گچساران» و چندین شرکت تجارتی بزرگ و کوچک است؛ بنابراین در میان نام دانه‌درشت‌های تسهیلات بانک‌ها درخشش شرکت پتروشیمی گچساران که از راه نرسیده محصولاتش دود شد، خود جای تأمل دارد؛ بنابراین چالش پتروشیمی گچساران علاوه بر هدر رفت بیت‌المال، همان مهر ابر بدهکار بانکی است که بر پیشانی این صنعت بزرگ استان حک‌شده است.

اما این پایان ماجرا نبود و دادستان مرکز استان کهگیلویه و بویراحمد در نشست با خبرنگاران به تشریح وضعیت پتروشیمی گچساران پرداخت و اظهار کرده بود: علت ورود ما این بود که در رسانه‌ها منتشرشده در تولیدات پتروشیمی گچساران ۲ هزار میلیارد تومان سوخت شده و سرمایه ملی از بین رفته است، این موضوعی است که ازنظر اقتصادی برای استان ما از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.

وحید موسویان تصریح کرده بود: در خصوص رفع مشکلات و موانع مربوط به شرکت پتروشیمی گچساران به‌منظور حفظ منابع مالی و جلوگیری از ضرر ماهانه یک هزار تا دو هزار میلیارد تومان تولید محصول و طولانی شدن روند اجرایی باقی‌مانده مسائل زیست‌محیطی در حدود موارد اعلام‌شده از سوی محیط‌زیست، عدم امکان صادرات و فروش محصول وجود دارد.

ورود دادستان استان به مشکل پتروشیمی گچساران

وی در این نشست بیان کرده بود: به لحاظ عدم ثبت در سامانه جامع تجارت و قاچاق محسوب شدن تولید و جلوگیری از اعتصاب و اعتراض یک هزار و 250 کارگر و پرداخت بدهی‌ها و تسهیلات شرکت و پرداخت حقوق کارگران و با تأکید بر اولویت مسائل زیست‌محیطی و ضرورت اتخاذ تصمیم فوری جهت جلوگیری از ورشکستگی شرکت متولیان مربوط به هر مشکل، اقدامات لازم را جهت رشد اقتصادی استان انجام دهند.

همچنین دادستان مرکز استان دستور برگزاری جلسه ستاد قضایی و حقوقی رفع موانع تولید، امنیت اقتصادی و اجرای سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی را داد که در این نشست مقرر شد که اداره کل صنعت و معدن و تجارت استان به قید فوریت اقدام به صدور پروانه بهره‌برداری کند و دادستانی مرکز استان بر روند حل مسائل زیست‌محیطی نظارت مستمر داشته باشد که دغدغه‌‌‌های محیط‌زیستی اداره کل محیط‌زیست استان کهگیلویه و بویراحمد مرتفع شود.

پروانه بهره‌برداری پتروشیمی گچساران صادر شد

مدیرکل صنعت، معدن و تجارت کهگیلویه و بویراحمد در راستای همین اقدامات اظهار کرد: باافتخار پروانه پتروشیمی را تقدیم به مدیران لایق و خدوم نظام جمهوری اسلامی، مدیرعامل محترم، مجموعه هلدینگ خلیج‌فارس می‌کنیم که در سال‌های گذشته مساعی زیادی داشتند.

امیرتیمور موسویان بیان کرد: زمینه خوبی را برای امتداد زنجیره در صنعت ممتاز استان که می‌تواند اشتغال مولد و افزایش تولید و سرمایه‌گذاری را داشته باشد و خیروبرکت کار به مردم برسد، امروز با صدور این پروانه سرمایه‌گذاری درمجموع 57 هزار میلیارد تومان به میزان سرمایه‌گذاری ثابت و در گردش قبلی استان که یک هزار و 600 میلیارد تومان بوده، اضافه می‌کند واین جهش صنعتی نویدی در صنعت استان دارد و انگیزه‌ای برای سرمایه‌گذارانی است که در امتداد این زنجیره بتوانند در صنایع وابسته سرمایه‌گذاری داشته باشند و خیر و انتفاع آن به مردم استان برسد و با ارزآوری ناشی از صادرات بتوانیم برای کشورمان مفید باشیم.

انقلاب بزرگ در تاریخ صنعت کهگیلویه و بویراحمد

وی گفت: دست همه‌کسانی که در پتروشیمی گچساران تلاش کردند، دست همه کارگران را می‌بوسم، این پروانه را به همه مجموعه پتروشیمی تقدیم می‌کنم و امیدوارم پژواک این صدا اشتغال و بزرگ شدن سفره مردم را داشته باشد، اگرچه ۵۷ هزار میلیارد تومان ارزش سرمایه‌گذاری پتروشیمی است که در این پروانه قید می‌شود و جهش صنعتی بسیار بزرگی در طول تاریخ سابقه صنعت استان کهگیلویه و بویراحمد ثبت می‌شود.

وی تأکید کرد: با صدور این پروانه، امکان ثبت آمار تولید پتروشیمی در سامانه جامع تجارت فراهم می‌شود و انقلاب بی‌نظیری در تاریخ صنعتی استان رقم می‌خورد. ارزش سرمایه‌گذاری استان کهگیلویه و بویراحمد قبل از این تنها ۱۶۰۰ میلیارد تومان (۱/۶) بود و با صدور این پروانه (۵۷ همت) هم اضافه شد که جهش صنعتی بزرگی رخ خواهد داد.

مسعود سیاه پور در گفتگوی اختصاصی با این پایگاه خبری تحلیلی در خصوص آخرین وضعیت پتروشیمی گچساران هم گفت: پتروشیمی گچساران در کل با دو مشکل مواجه بود که یک مشکل در سطح استانی و مشکل دیگر هم به‌نوعی به صنایع ملی پتروشیمی کشور برمی‌گردد.

رئیس مجتمع پتروشیمی گچساران افزود: در خصوص مشکل استانی نیاز به مجوز پروانه بهره‌برداری داشتیم که با پیگیری‌های دادستان محترم استان، معاون اقتصادی استاندار، مدیرکل صمت استان و همکاری محیط‌زیست کهگیلویه و بویراحمد نهایتاً منجر به صدور پروانه بهره‌برداری شد و امروز دیگر بحثی در خصوص فروش محصولمان نخواهیم داشت چراکه قبل از این اگر فروشی هم داشتیم به‌عنوان کالای قاچاق به شمار می‌رفت.

پتروشیمی گچساران مجدداً در مدار تولید قرار گرفت

وی ادامه داد: اما مشکل دوم پتروشیمی گچساران نیز عدم ارسال محصول اتیلن این مجتمع به خط سراسری اتیلن غرب بود که تا قبل از ایام توقف تولید (حدود 15 روز) تنها حدود 30 تن از محصول اتیلن تولیدی (از مجموع 65 تن) به خط ارسال می‌شد و مابقی هم به مشعل می‌رفت که با پیگیری‌های هلدینگ خلیج‌فارس، وزارت کشور، نماینده مردم شهرستان در مجلس، کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی و همکاری مجموعه صنایع ملی پتروشیمی این مجوز نیز صادرشده و در حال حاضر حدود 52 تن از محصول اتیلن را به خط سراسری غرب ارسال می‌کنیم و مجموعه پتروشیمی‌ها در طول مسیر (خط اتیلن غرب) این محصول برداشت می‌کند.

سیاه پور تصریح کرد: هم‌اکنون شرایط هم کمی بهبود پیداکرده و اما امیدواریم شرایط بازهم بهتر شود. اگرچه در حال حاضر از حیث دریافت خوراکی که از «پالایشگاه بید بلند» دریافت می‌کنیم مشکلاتی هم وجود دارد البته خوراک این پالایشگاه هم از طریق مناطق نفت‌خیز دریافت می‌شود که امیدواریم با راه‌اندازی واحد «ان جی ال 1000» به‌تبع خوراک پالایشگاه بید بلند هم افزایش پیدا کند که در این صورت خوراک اتان دریافتی پتروشیمی گچساران نیز افزایش پیدا می‌کند.

رئیس مجتمع پتروشیمی گچساران در پایان هم خاطرنشان کرد: هم‌اکنون 65 تن اتان از پالایشگاه بید بلند دریافت می‌کنم که حدود 52 تن هم اتیلن تولید می‌کنیم بنابراین تمام محصول را به خط اتیلن غرب ارسال می‌کنم و چیزی هم در فلر نمی‌سوزانیم.

هدف از احداث طرح پتروشیمی گچساران، تأمین خوراک مجتمع‌های زیرمجموعه پتروشیمی باختر (واقع در مسیر خط لوله سراسری اتیلن غرب) و همچنین مجتمع‌های پتروشیمی منطقه دنا شامل پتروشیمی چهارگانه ممسنی، دهدشت، بروجن و کازرون است. بدین ترتیب که محصول اتیلن گرید پلیمری تولیدی در پتروشیمی گچساران به طول تقریبی ۷۰۰ کیلومتر به‌عنوان خوراک ۴ پتروشیمی زیرمجموعه این شرکت انتقال می‌یابد. این طرح در زمینی به مساحت تقریبی ۱۵۷ هکتار در استان کهگیلویه و بویراحمد، شهرستان گچساران قرارگرفته است. طبق برنامه‌ریزی در سنوات گذشته محصولات پتروشیمی گچساران بایستی یک‌میلیون تن اتیلن در سال و نیز ۸۴ هزار تن سی تری پلاس (+C3) در سال باشد.

بااین‌حال بزرگ‌ترین طرح صنعتی استان کهگیلویه و بویراحمد اگرچه مجددا در مدار تولید قرار گرفت اما به دلیل شرایط جغرافیایی و عدم دسترسی آسان به آب‌های آزاد برای انتقال محصول، راهی جز بهره‌گیری از خط لوله سراسری غرب ندارد؛ باوجود قول‌های مساعدی که داده‌شده همچنان مشکلات آن‌چنان‌که بایدوشاید برطرف نشده است به‌گونه‌ای که می‌توان در حال حاضر از آن به‌عنوان پرخطرترین و حادترین مشکل صنعتی استان یادکرد.

انتهای خبر/