به گزارش پایگاه خبری تحلیلی «صبح زاگرس» امروزه کشاورزی در توسعه اقتصادی و اجتماعی اکثر مناطق کشورمان نقشی تعیین‎ کننده دارد که  تلاش برای سرعت بخشیدن به صنعتی شدن و گسترش فعالیت‌های این بخش امروز ضروری به نظر می‌رسد، اگرچه حوزه کشاورزی به‌عنوان منبع اشتغال نیز مطرح بوده و در بسیاری از مناطق زمینه اشتغال درصد قابل‌توجهی از نیروی کار را فراهم کرده است.

باید توجه داشت که مزارع کشاورزی وسیع در سایه حمایت‌های مالی و مدیریت کارآمد توأم بادانش روز محصولی به‌مراتب باکیفیت تولید خواهد کرد، اما در این میان متأسفانه استانی مانند کهگیلویه و بویراحمد و به‌تبع آن شهرستان گچساران هنوز در بخش کشاورزی با مشکلات زیادی دست‌وپنجه نرم می‌کند که از هر طرف به آن نگاه شود چالش‎های فراوانی پیش روی کشاورزان دیار بام نفت ایران گذاشته است.

جدای از این مسائل مشکلاتی همچون سنتی‎ بودن، خرد‎ بودن مالکیت اراضی، عدم آگاهی کشاورزان و نیز کمبود ادوات کشاورزی که هرکدام نیاز به بررسی دقیق خود رادارند، هرچند در این زمینه باید آسیب‎شناسی شود و این زنجیره از بذری که در زمین کاشته می‎شود تا محصولی که سر از بازار درمی‎آورد را موردبررسی قرارداد.

با این تفاسیر شهرستان گچساران نام قطب کشاورزی کهگیلویه و بویراحمد را با خود يدک می‌کشد، بیش از ۱۶ هزار و ۳۰۰ هکتار از اراضی دیم این شهرستان بعد از پیروزی انقلاب اسلامی آبی شده است که این زمین‌های کشاورزی در دشت‌های خیرآباد، لیشتر، امامزاده جعفر، رودبال و ناز مکان‌ها، دشت مور، دیل، آرو، دژسلیمان و سایر مناطق گچساران قرار دارند. این میزان زمین‌های کشاورزی در قالب طرح‌های ساخت کانال‌ها و سامانه مدرن انتقال آب و شبکه‌های آبیاری نوین و کلاسیک تحت‌فشار به آبی تبدیل‌شده است.

کنترل مصرف آب مزارع و مبارزه با کم‌آبی و خشک‌سالی از مزایای استفاده از روش‌های نوین آبیاری است که این امر با توجه به خشک‌سالی‌ها و کاهش بارندگی بسیار مهم است. در مناطق مختلف شهرستان گچساران ۳۲ هزار و ۲۲۵ هکتار زمین کشاورزی وجود دارد که از این میزان ۱۶ هزار هکتار زمین دیم و نزدیک به ۱۷ هزار هکتار نیز زمین آبی است.

بنابراین 53 درصد از زمین‌های کشاورزی گچساران آبی هستند که فاز یک و فاز دوم تأمین آب اراضی دشت امامزاده جعفر و خان احمد از مهم‌ترین طرح‌های آبیاری در این شهرستان به شمار می‌روند و در این راستا آب‌رسانی به سه هزار و ۵۰۰ هکتار از زمین‌های دشت امامزاده جعفر به بهره‌برداری رسیده است. فاز دوم تأمین آب سه هزار و ۱۰۰ هکتار از زمین‌های دشت امامزاده جعفر و خان احمد نیز در حال اجرا است که سالانه با بهره‌برداری از این پروژه ۳۶ میلیون مترمکعب آب از رودخانه زهره به زمین‌های کشاورزی این مناطق نیز انتقال خواهد یافت.

این در حالی است که رئیس جهاد کشاورزی گچساران در این خصوص گفته است که آبیاری نوین در ۱۱ هزار و ۷۸۲ هکتار از زمین‌های کشاورزی این شهرستان تاکنون اجراشده است؛ بیش از ۳۲ هزار هکتار زمین قابل‌کشت در مناطق مختلف گچساران وجود دارد که از این میزان دو هزار و ۵۰۰ هکتار باغی و مابقی هم زراعی است.

مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای کهگیلویه و بویراحمد در خصوص پروژه مهم آب‌رسانی به منطقه خان احمد هم گفت: پروژه آب‌رسانی به 3 هزار و 500 هکتار از اراضی خان احمد تعطیل نیست و فاز دوم پروژه هم‌اکنون 76 درصد پیشرفت فیزیکی دارد اگرچه فاز اول در سال 96 باهدف آبیاری 3 هزار و 600 هکتار از دیم‌زارها و باغات افتتاح و مورد بهره‌برداری قرارگرفته و فاز دوم برای رساندن آب به 3 هزار و 500 هکتار در دستور کار بوده و پروژه به جد فعال است.

آرش مصلح تصریح کرد: تسریع در عملیات اجرایی و بهره‌برداری در کمترین زمان ممکن از فاز دوم پروژه به طول 70 کیلومتر باهدف رونق تولید در بخش کشاورزی و ایجاد اشتغال برای 4 هزار نفر و همچنین جلوگیری از مهاجرت مردم به شهرها و حتی اجرای مهاجرت معکوس دغدغه مجموعه مدیران استانی و کشوری است.

مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای کهگیلویه و بویراحمد افزود: امیدوارم در صورت تأمین اعتبار تا پایان سال 1403 شاهد افتتاح و بهره‌برداری از این پروژه بزرگ و مؤثر در توسعه اقتصادی استان باشیم.

این در حالی است که افزایش چشمگیر توسعه زیرساخت‌های آبیاری نوین از سویی و در دست‌ساخت بودن چندین طرح دیگر امید کشاورزان گچساران برای جهش تولید را زنده کرده است. به گفته کارشناسان حوزه کشاورزی میزان بهره‌وری آبیاری بارانی تا ۷۰ درصد و آبیاری قطره‌ای تا ۹۵ درصد است ولی در سامانه آبیاری کم‌فشار تا ۷۵ درصد در مصرف آب کشاورزی صرفه‌جویی می‌شود و این شاید مهم‌ترین دلیلی است که موجب شد مسئولان برای تأمین آب کشاورزی همت کنند.

سید معصوم افضلی در گفتگو با این پایگاه خبری تحلیلی در خصوص آخرین وضعیت طرح آب‌رسانی به اراضی کشاورزی منطقه خان احمد و امامزاده جعفر گچساران گفت: امروز عملیات اجرایی طرح آب‌رسانی به دشت‌های خان احمد (فاز دوم) فعال و هم‌اکنون ۷۶ درصد پیشرفت فیزیکی دارد اگرچه اعتبار موردنیاز برای تکمیل این طرح حدود ۳۰۰ میلیارد تومان برآورد شده است.

رئیس منابع آب گچساران افزود: بنابراین عملیات اجرایی این طرح شامل دو بخش می‌شود که یک بخش در سال 96 آغاز شد و اجرای خط لوله انتقال آب اصلی به طول تقریبی ۵۵ کیلومتر را شامل می‌شود همچنین تهیه لوله‌های جی آر پی، شیرآلات فلزی و سایر اتصالات و اجرای ابنیه آن مانند حوضچه‌های رسوب‌گیر، تخلیه هوا، آبگیرهای اصلی و...از دیگر اقدامات در این بخش است.

وی ادامه داد: نکته دیگر اینکه عملیات اجرایی آب‌رسانی به دشت‌های خان احمد طی سال‌های ۹۶ و ۹۷ بااعتباری بالغ‌بر ۹۰ میلیارد تومان با دو پیمانکار (دو بخش) آغاز شد و هدف از اجرای این طرح هم تأمین آب سه هزار و ۲۰۰ هکتار از اراضی خان احمد و روستاهای هم‌جوار و همچنین دشت امامزاده جعفر (ع) است.

افضلی تصریح کرد: بالا بردن سطح درآمد و رفاه اجتماعی مردم منطقه، افزایش تولیدات کشاورزی و توسعه زیر بخش‌های کشاورزی و صنایع تبدیلی، ایجاد تعادل و کمک به کسری آب خوان (آب زیرزمینی) دشت امامزاده جعفر و همچنین تثبیت جمعیت در روستاها و جلوگیری از مهاجرت به شهرها از دیگر اهداف این طرح است لذا مسئله‌ای که بسیار حائز اهمیت است اینکه در زمان بهره‌برداری از این طرح برای یک هزار و 500 نفر به‌طور مستقیم اشتغالی زایی خواهد داشت.

رئیس منابع آب گچساران گفت: بخش دیگر طرح آب‌رسانی به منطقه خان احمد نیز در سال ۹۷ آغاز به کارکرد که شامل احداث و تکمیل ایستگاه پمپاژ ثانویه خان احمد، احداث مخزن تعادلی یک هزار مترمکعبی و دو هزار مترمکعبی و همچنین خاک‌برداری محل ایستگاه پمپاژ اصلی در کنار رودخانه زهره بوده است.

وی افزود: احداث ایستگاه پمپاژ اصلی در کنار رودخانه زهره شامل خاک‌برداری محل ایستگاه، احداث کانال‌های هدایت آب و حوضچه‌های رسوب‌گیر و مکش، احداث فونداسیون محل استقرار الکتروپمپ‌ها، احداث سوله ایستگاه پمپاژ و اجرای دو کیلومتر خط انتقال لوله فلزی به قطر یک هزار و 300 میلی‌متر تا مخزن تعادلی از دیگر اقدامات در این طرح بوده است.

افضلی تصریح کرد: بااین‌حال عمده کارهای باقی‌مانده در این طرح نیز شامل خرید تجهیزات و قطعات الکتریکال (۱۲ دستگاه الکتروپمپ، تابلوها و ترانس‌های برق) و همچنین تجهیزات مکانیکال (شیرآلات داخلی ایستگاه و خط انتقال فلزی) و نیز خرید لوله فلزی انتقال به طول ۵ کیلومتر است. البته برآورد انجام‌شده برای تکمیل طرح ۳۰۰ میلیارد تومان است که امیدواریم با تأمین اعتبارات به‌موقع شاهد بهره‌برداری از این طرح عظیم در آینده نزدیک باشیم.

وی ادامه داد: البته ضروری است که سازمان جهاد کشاورزی نسبت به اجرای خطوط فرعی درجه ۳ و ۴ در اراضی تحت پوشش‌ نیز اقدامات اساسی را انجام دهد.

رئیس منابع آب گچساران در ادامه با اشاره به آخرین وضعیت طرح آب‌رسانی به دشت‌های امامزاده جعفر هم گفت: اجرای طرح آب‌رسانی به اراضی ماهور باشت و روستاهای پاکوه، بید زرد، سربیشه، خربل و سرآب‌ننیز به میزان ۳ هزار و ۵۰۰ هکتار در دهه ۸۰ توسط سازمان جهاد کشاورزی (طرح آب‌رسانی فاز اول) آغاز شد و به دلایلی در دور دوم سفر ریاست‌جمهور وقت، طرح مزبور از کارفرمای وقت (جهاد کشاورزی) گرفته و به شرکت آب منطقه‌ای استان منتقل شد.

وی افزود: بنابراین شرکت آب منطقه‌ای نسبت به بازنگری طرح اقدام و در سال ۹۱ عملیات اجرایی طرح را آغاز و در سال ۹۵ طرح با هزینه اعتباری بالغ‌بر ۲۰۰ میلیارد تومان با حضور وزیر نیرو به بهره‌برداری رسید. هدف از اجرای طرح تأمین آب ۳۵۰۰ هکتار از اراضی کشاورزی منطقه امامزاده جعفر و روستاهای اطراف با الگوی کشت ۸۰ درصد زراعت و ۲۰ درصد باغات موجود بوده است.

افضلی اظهار کرد: بنابراین از مشکلات اصلی طرح‌های آب‌رسانی فاز اول و دوم در شهرستان گچساران کمبود برق موردنظر به میزان ۲۱ مگاوات است که جهت راه‌اندازی الکتروپمپ‌ها در هر دو ايستگاه آب‌رسانی (خان احمد و پاکوه) ضروری است البته این میزان برق با احداث پُست برق «گنبد ماهور باشت» تأمین خواهد شد که این طرح هنوز در مراحل اخذ مجوزهای اداری و تأمین اعتبار قرار دارد.

رئیس منابع آب گچساران گفت: طی سنوات گذشته تعداد ۴ دستگاه الکتروپمپ ایستگاه پاکوه از مدار خارج که تعمیرات اساسی آن‌ها توسط پیمانکار انجام شد، طی تابستان نیز به دلیل نوسانات برقی و افت ولتاژ در شبکه انتقال نیز خسارات جبران‌ناپذیری به الکتروپمپ‌های تعمیری وارد شد که بلافاصله با تمهیدات لازم عملیات تعمیر مجدداً آغاز و امروز هم آب‌رسانی به باغات تحت پوشش و اراضی کشاورزی در حال انجام است.

افضلی افزود: با توجه به اینکه الکتروپمپ‌ها، قطعات الکتریکال و مکانیکال، تابلوها و ترانس‌های برق و... نصب‌شده در ایستگاه پمپاژ آب‌رسانی پاکوه قریب به ۲۳ سال از عمر تولید و بهره‌برداری آن‌ها می‌گذرد نیازمند به اورهال و حتی خرید اساسی الکتروپمپ‌ها است.

بر این اساس می‌توان گفت کشاورزی در بسیاری از مناطق کهگیلویه و بویراحمد با مکانيزه شدن هنوز فرسنگ‌ها فاصله دارد و بسياری از کشاورزان مناطق مختلف این استان نتوانسته‌اند به دلايل مختلف آن‌گونه که بایدوشاید از مزیت‌های طرح‌های توسعه کشاورزی بهره‌مند شوند، اما مسئولان و متولیان امر ازجمله سازمان جهاد کشاورزی و آب منطقه‌ای کهگیلویه و بویراحمد می‌توانند با انجام اقداماتی توسعه اين صنعت را در استان تسریع بخشند.

انتهای خبر/