چرا قاچاق چوب در کهگیلویه‌وبویراحمد متوقف نمی‌شود؛
آخرین ناله‌های بلوط؛ از قاچاق تا قلیان!
درحالی که جنگل‌های زاگرس نفس‌های آخر را می‌کشد، قاچاقچیان چوب با شگردهای جدید و استفاده از خلأهای قانونی، به شکلی سازمان‌یافته به نابودی سرمایه‌های طبیعی استان کهگیلویه و بویراحمد ادامه می‌دهند.
درحالی که جنگل‌های زاگرس نفس‌های آخر را می‌کشد، قاچاقچیان چوب با شگردهای جدید و استفاده از خلأهای قانونی، به شکلی سازمان‌یافته به نابودی سرمایه‌های طبیعی استان کهگیلویه و بویراحمد ادامه می‌دهند.
بررسی‌ها نشان می‌دهد قانون قدیمی و اصلاح‌شده مبارزه با قاچاق، نه تنها بازدارنده نیست، بلکه به ابزاری برای سوءاستفاده سودجویان تبدیل شده است.
فاجعه وقتی کامل می‌شود که درختان هزارساله بلوط، برای تزئین قلیان شهرنشینان و تهیه جوجه‌کباب به بهای ناچیز فروخته می‌شوند. این، تصویری است که از قاچاق چوب در کهگیلویه و بویراحمد به چشم می‌خورد؛ پدیده‌ای که امروز با «شگردهای جدید و خلأهای قانونی» دست به گریبان است.
از خودروهای سواری تا سپر انسانی
بر اساس گزارش‌های میدانی، قاچاقچیان به روش‌های نوینی روی آورده‌اند:پنهان‌سازی چوپ و ذغال در خودروهای سواری؛دیگر خبری از کامیون‌های بزرگ نیست. کشفیات اخیر نشان می‌دهد محموله‌های قاچاق درون خودروهای سواری معمولی پنهان می‌شوند.
استفاده از خانواده به عنوان سپر انسانی؛ قاچاقچیان با به همراه بردن اعضای خانواده، تلاش می‌کنند مأموران را در عملیات بازدارنده با چالش مواجه کنند.
قانونی که دیگر بازدارنده نیست
اما بزرگ‌ترین معضل، به «قدیمی بودن و خلأهای قانون مبارزه با قاچاق چوب» بازمی‌گردد. بر اساس بررسی اسناد قانونی پیش از ۱۳۹۲؛ حمل چوب، هیزم و زغال جنگلی برابر قانون مجازات قاچاق کالا و ارز، «جرم» محسوب می‌شد و مرتکبین به مجازات‌های کیفری بازدارنده محکوم می‌شدند.
پس از ۱۳۹۲؛ نمایندگان مجلس با اصلاح قانون، حمل چوب و زغال جنگلی را از فهرست کالاهای ممنوعه خارج کردند و صلاحیت رسیدگی به این جرایم را از محاکم قضایی سلب و به «دستگاه تعزیرات حکومتی» واگذار کردند.این تغییر قانون، عملاً دست قاچاقچیان را بازگذاشته و مجازات‌ها را از حالت بازدارندگی خارج کرده است.
ریشه‌های اجتماعی فاجعه
در پس این بحران، دو واقعیت اجتماعی تلخ نهفته است: اولتأمین معیشت از طریق نابودی طبیعت؛ برخی افراد که در میان درختان و جنگل های کوهستان دنا سکنی گرفته اند به دلیل نداشتن یک شغل محکم و ثابت نان خود را در طبیعت جست‌وجو می‌کنند، برای تأمین انرژی و درآمد، به قطع درختان و تولید زغال روی آورده‌اند.
از سویی دیگر به دلیل محرومیت کهنه و تاریخی در دیار کهگیلویه وبویراحمد و نبود گاز برای سوخت جاگزین این روستا نشینان مجبور هستند برای آشپزی، گرمایش و استحمام، چاره‌ای جز استفاده از درختان جنگلی نداشته باشند.
راه‌حل‌های فوری چیست؟
در همین راستا بازنگری فوری در قوانین برا نجات کهنسالان در میان کوهستان های زاگرس بسبار حیاتی است و مجلس باید هرچه سریع‌تر قانون مبارزه با قاچاق چوب را بازبینی و مجازات‌های بازدارنده برای متخلفان در نظر بگیرد.
از سویی دیگر باید گازرسانی به روستاهای محروم در همه دولت ها رونفق و با سرعت بیشتری به جلو برود و دولت باید با اولویت بالا، گازرسانی به روستاهای جنگل‌نشین را در دستور کار قرار دهد.
هرچند که در فرضیه سوم نباید به مسئله قاچاق چوب نیز غافل ماند؛ در همین راستا باید افزایش گشت‌های شبانه‌روزی را نیز مورد آنالیز قرار داد و یگان حفاظت منابع طبیعی نیازمند تقویت نیروی انسانی و امکانات برای مقابله با شگردهای جدید قاچاق است.
از سویی دیگر آگاهی‌بخشی عمومی و فرهنگ‌سازی برای کاهش تقاضای محصولات جنگلی در شهرها باید در دستور کار رسانه‌ها قرار گیرد.
در روزهای گذشته خبری بر روی خبرگزاری های استان مخابره شد و آن هم توقف یک کامیون با 10 تن هیزم قاچاق بود، اگرچه این رخداد، گامی مثبت در مسیر حفاظت از عرصه‌های طبیعی است، اما همچنان به عنوان «تلنگر جدی»به تمام نهادهای مسئول عمل می‌کند. کارشناسان و ناظران محیط زیستی بر این باورند که برای شکستن چرخه سوداگری قاچاق، دو اقدام باید در اولویت قرار گیرد:تداوم و تشدید گشت‌های هوشمندانه به ویژه در مبادی خروجی و کانون‌های بحرانی و دوم تسریع در فرآیندهای قضایی و اعمال مجازات‌های بازدارنده و متناسب با حجم تخریب، به گونه‌ای که مجازات‌ها از حالت تشریفاتی خارج شده و به عاملی مؤثر برای سودجویان تبدیل شود.
در همین راستا فرمانده یگان حفاظت منابع طبیعی و آبخیزداری کهگیلویه و بویراحمد در تشریح این عملیات اعلام کرد: با تلاش مستمر همکاران در یگان حفاظت استان و شهرستان دنا، در جریان بازرسی‌های هدفمند یک دستگاه کامیون حامل این مقدار هیزم غیرمجاز که در مسیر خروج از استان بود، متوقف شد.
سرهنگ ابراهیم جانی نسب افزود: خودرو بلافاصله به پارکینگ منتقل شده و پرونده تخلف برای فرد متخلف تشکیل و مراحل قانونی در مراجع قضایی در حال پیگیری است.
رکن مردمی مبارزه با قاچاق؛ تغییر الگوی مصرف
جانی نسب در ادامه با تأکید بر نقش محوری مردم در پیشگیری، از عموم هم‌استانی‌ها خواستار شد که مشاهدات خود در خصوص هرگونه زمین‌خواری، تخریب اراضی ملی، قطع درخت و تولید زغال غیرمجاز را بدون تأخیر به سامانه‌های تلفنی 1504 و 139 یگان حفاظت منابع طبیعی گزارش دهند.
باید به این مسئله نیز توجه کنیم که از منظر اجتماعی، گزارش حاضر بر این نکته کلیدی تأکید دارد که «تغییر الگوی مصرف و خودداری از خرید محصولات ناشی از تخریب جنگل» مهم‌ترین راهکار مردمی برای مهار این پدیده شوم است.
تجربه نشان داده تا زمانی که تقاضا برای هیزم و سایر محصولات جنگلی فاقد مجوز در بازار وجود داشته باشد، سودجویان به تخریب منابع ملی ادامه خواهند داد.
نبرد برای نجات جنگل‌های زاگرس، تنها یک نبرد زیست‌محیطی نیست؛ این یک نبرد «فرهنگی، اجتماعی و قانونی» است. تا زمانی که خلأهای قانونی پر نشود و معیشت جایگزین برای جنگل‌نشینان فراهم نیاید، شاهد ادامه این فاجعه خاموش خواهیم بود.
انتهای خبر/
