وقتی دود اعتیاد از پرده هنر بالا می‌رود!

به گزارش پایگاه خبری تحلیلی «صبح زاگرس» در سال‌های اخیر، نمایش خانگی و تولیدات تصویری به یکی از مهم‌ترین بسترهای فرهنگی و اجتماعی تبدیل شده‌اند؛ اما آنچه در برخی از این آثار نگران‌کننده به نظر می‌رسد، نمایش پررنگ استعمال دخانیات، به‌ویژه سیگار کشیدن زنان است. این پدیده که در ابتدا شاید به‌عنوان یک انتخاب هنری تلقی می‌شد، اکنون به مرزی بین واقعیت و عادی‌سازی یک رفتار آسیب‌زا تبدیل شده است.

نمایش زنان در حال سیگار کشیدن، دیگر محدود به شخصیت‌های منفی یا ضدقهرمان‌ها نیست، بلکه در بسیاری از موارد، شخصیت‌های اصلی و مثبت نیز سیگار به دست دارند؛ این تغییر در بازنمایی زنان، این پرسش را ایجاد می‌کند که آیا چنین تصاویری در راستای افزایش آزادی‌های فردی است یا صرفاً روشی برای ایجاد جذابیت بصری و القای سبک زندگی خاص به مخاطبان؟

کارشناسان فرهنگی و روانشناسان اجتماعی بر این باورند که افزایش نمایش استعمال سیگار توسط زنان در آثار تصویری، نه‌تنها می‌تواند موجب عادی‌سازی این رفتار شود، بلکه به‌تدریج آن را به‌عنوان یک شاخص هویتی برای زنان مستقل و قوی معرفی کند؛ این در حالی است که واقعیت‌های علمی و پزشکی نشان می‌دهند که استعمال سیگار آسیب‌های جبران‌ناپذیری به سلامت فرد و جامعه وارد می‌کند.

یکی از دلایل اصلی که باعث شده این روند ادامه یابد، نبود قوانین سخت‌گیرانه در حوزه نظارت بر محتوای تصویری است؛ در حالی که در بسیاری از کشورهای جهان، نمایش صحنه‌های استعمال دخانیات در رسانه‌ها به‌شدت محدود و حتی ممنوع شده، در ایران چنین حساسیتی در تولیدات نمایش خانگی مشاهده نمی‌شود؛ از سوی دیگر، نبود سازوکارهای نظارتی جدی و برخی نگاه‌های تجاری به تولیدات تصویری، موجب شده که صحنه‌های استعمال دخانیات بدون هیچ‌گونه محدودیتی به نمایش درآیند.

تأثیرگذاری بر نوجوانان و جوانان؛ زنگ خطری برای آینده
بدون شک، نمایش مصرف سیگار توسط شخصیت‌های محبوب و مورد علاقه مخاطبان، اثرات مخربی بر گروه‌های سنی نوجوان و جوان دارد؛ نوجوانان که در سنین حساس هویت‌یابی قرار دارند، به‌شدت تحت تأثیر الگوهای تصویری قرار می‌گیرند و وقتی می‌بینند که شخصیت‌های اصلی و محبوب سریال‌ها به راحتی سیگار می‌کشند، ممکن است این رفتار را جذاب و پذیرفتنی تلقی کنند.

از سوی دیگر، بسیاری از این آثار، سیگار کشیدن را به‌عنوان نمادی از عصیان، استقلال و جسارت نشان می‌دهند که همین موضوع می‌تواند انگیزه‌ای برای مصرف سیگار در میان نوجوانان باشد. پژوهش‌های علمی نشان داده‌اند که مشاهده صحنه‌های سیگار کشیدن در فیلم‌ها و سریال‌ها، احتمال شروع استعمال دخانیات در نوجوانان را به میزان قابل توجهی افزایش می‌دهد.

عادی‌سازی استعمال سیگار در رسانه‌ها، به‌ویژه در میان زنان، پیامدهای گسترده‌ای در جامعه خواهد داشت. این روند می‌تواند:

موجب افزایش مصرف سیگار در میان زنان و دختران جوان شود.
هنجارهای فرهنگی و ارزشی جامعه را تحت تأثیر قرار دهد.
سلامت عمومی را تهدید کرده و هزینه‌های درمانی و اجتماعی را افزایش دهد.
به شکل‌گیری کلیشه‌های نادرست در مورد زنان مستقل و قدرتمند منجر شود.

راهکارها و مسئولیت‌های اجتماعی در قبال این پدیده
برای مقابله با روند عادی‌سازی سیگار کشیدن در سریال‌ها، لازم است که نهادهای مسئول، از جمله وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، صدا و سیما و انجمن‌های صنفی سینما و تلویزیون، سیاست‌های سخت‌گیرانه‌تری را در این زمینه اتخاذ کنند که برخی از اقدامات پیشنهادی عبارت‌اند از:

وضع قوانین محدودکننده برای نمایش صحنه‌های استعمال دخانیات در سریال‌ها و فیلم‌ها.
آگاه‌سازی جامعه و به‌ویژه نوجوانان درباره مضرات سیگار کشیدن.
استفاده از جایگزین‌های سالم و مثبت برای نمایش هیجان، استرس یا استقلال در شخصیت‌های داستانی.
تولید محتوای مسئولانه که سبک زندگی سالم را ترویج دهد.
به گزارش دانا؛ سیگار کشیدن زنان در سریال‌ها و آثار نمایشی، دیگر تنها یک انتخاب هنری نیست، بلکه یک روند نگران‌کننده در راستای عادی‌سازی یک رفتار آسیب‌زا است؛ بی‌توجهی به این مسئله می‌تواند تأثیرات جبران‌ناپذیری بر سلامت جامعه، به‌ویژه نسل جوان بگذارد؛ ازاین‌رو، لازم است که نهادهای فرهنگی مسئولیت خود را در قبال این پدیده بپذیرند و برای کاهش نمایش این رفتار در آثار تصویری گام‌های جدی بردارند.

رسانه‌ها به‌عنوان یکی از مهم‌ترین ابزارهای فرهنگ‌سازی، نباید در مسیر ترویج آسیب‌های اجتماعی گام بردارند، بلکه باید با انتخاب‌های آگاهانه، به ارتقای سطح سلامت و آگاهی جامعه کمک کنند.

منبع: راه دانا

انتهای خبر/