انتقاد به مرزکشی شهری در سایه نفت

به گزارش پایگاه خبری تحلیلی «صبح زاگرس» مهدی اکبری فعال سیاسی گچساران در یادداشتی نوشت:این متن از سر تأمل ذهنی شخصی‌ام نوشته شده؛ نه از جانب نهاد یا جمع خاصی، بلکه از دل دغدغه‌ای که به‌عنوان یک شهروند این سرزمین، در برابر آنچه پیرامونم می‌گذرد احساس می‌کنم.

پیرو تذکر شفاف و به‌موقع جناب دکتر غلامرضا تاجگردون درباره اقدام شرکت بهره‌برداری نفت و گاز گچساران در احداث دیوارهای بتنی بلند در اطراف منازل سازمانی، این چند سطر را با نگاهی اجتماعی، انسانی و شهروندی نوشتم؛ نه برای اعتراض، بلکه برای گفت‌وگو.

در شرایطی که جامعه ایران بیش از هر زمان دیگر به انسجام اجتماعی و بازسازی اعتماد عمومی نیاز دارد، هر اقدامی که بوی جداسازی و تبعیض را بدهد، نه‌تنها مخرب اعتماد محلی و مشارکت جمعی است، بلکه نوعی بازتولید نابرابری در کالبد شهر به شمار می‌آید

این دیوارها، تنها مانعی فیزیکی نیستند؛ آن‌ها نماد مرزهایی ذهنی‌اند که مفاهیم تعلق، مشارکت و برابری را هدف قرار می‌دهند. جامعه‌شناسان بزرگی چون هانری لوفور در دهه ۴۰ خورشیدی (دهه ۱۹۶۰ میلادی) با طرح مفهوم «حق بر شهر» هشدار دادند که فضای شهری نباید در انحصار یک طبقه یا نهاد خاص باشد. هر شهروند، حق دارد در فضای شهری حضور داشته باشد، در آن نفس بکشد، راه برود و از آن سهم ببرد.

اقدام شرکت نفت گچساران در جداسازی فیزیکی منازل سازمانی با خیابان و مردم، به‌روشنی با این اصل در تضاد است. همان‌گونه که اندیشمندان اجتماعی مانند دیوید هاروی و مانوئل کاستلز بارها تأکید کرده‌اند، «تفکیک فضایی» یا همان «آپارتاید فضایی»نوعی ابزار سلطه و تثبیت نابرابری است. وقتی فضای عمومی شهر قطعه‌قطعه می‌شود، همبستگی اجتماعی تضعیف می‌گردد و حس تعلق به شهر در ذهن مردم فرو می‌ریزد.

میشل فوکو، فیلسوف معاصر، فضا را ابزاری برای اعمال قدرت می‌دانست. به تعبیر او، هر معماری خاص، حامل یک گفتمان است؛ و دیوار، حامل گفتمان جدایی، کنترل و سلسله‌مراتب. بنابراین، ساخت این دیوارها در فضای عمومی شهر، حامل پیامی است که با ارزش‌های عدالت اجتماعی، برابری و حقِ مردم بر شهر در تعارض قرار دارد.

شهر گچساران، با تاریخ مشترک و رنج‌ها و امیدهای همگانی‌اش، نباید به جغرافیای جداشده‌ای میان «سازمانی» و «غیر سازمانی» تبدیل شود. نفت این خاک، نانی بود که همه خوردند و رنجی بود که همه کشیدند. حال چرا بعضی بخواهند مرز بکشند، و سهم شهر را سهمیه‌بندی کنند؟

تداوم این رویکرد، نه‌تنها فضای شهری را نابرابر و بسته می‌کند، بلکه در آینده، مرزهای ذهنی خطرناک‌تری میان مردم خواهد ساخت. دیوارهایی که امروز در خیابان‌ها بالا می‌روند، فردا در دل و ذهن فرزندان‌مان ماندگار خواهند شد.

 مسئولان محترم شرکت بهره برداری نفت و گاز گچساران

•تصمیمات خود را با درک مسئولیت اجتماعی و احترام به کرامت مردم اتخاذ کنند؛

•پیش از هر اقدام کالبدی، به پیام‌های اجتماعی و نمادین آن توجه داشته باشند؛

•به جای دیوار، بر اعتمادسازی، مشارکت‌پذیری و پیوند اجتماعی تمرکز کنند؛

•و از تبدیل شهر به پادگان‌ها و حصارهای ذهنی پرهیز کنند.

ما به‌جای دیوار، خواهان پل‌های انسانی میان نهادها و مردم هستیم.

این شهر، برای همه‌ی مردم این خاک است؛ نه فقط برای ساکنان منازل سازمانی.

انتهای خبر/