«سعدی» نماد فرهنگ ایرانی و دینی

به گزارش پایگاه خبری تحلیلی «صبح زاگرس» علی احمدی پور در یادداشتی در خصوص «سعدی» نماد فرهنگ ایرانی و دینی نوشت: سعدی شیرازی، یکی از درخشان‌ترین چهره‌های ادبیات فارسی و از ستون‌های اصلی فرهنگ ایرانی به شمار می‌رود. آثار ماندگار او مانند گلستان، بوستان و دیوان اشعار، نه‌تنها نمایانگر زیبایی و عمق زبان فارسی هستند، بلکه تصویری روشن از ارزش‌های اخلاقی، انسانی و دینی ملت ایران ارائه می‌دهند.

سعدی ازنظر مذهبی انسانی مؤمن، متعبد و آشنا با معارف اسلامی بود. او در آثار خود، آموزه‌های دین اسلام را با زبانی شیرین و در قالب حکایت‌هایی آموزنده بیان می‌کند. مفاهیمی مانند عدالت، توکل به خدا، زهد، بخشش، نیکی به دیگران، احترام به والدین و پرهیز از ریا و غرور، در سرتاسر نوشته‌های او دیده می‌شوند. سعدی با بهره‌گیری از آیات قرآن، احادیث نبوی و سخنان حکیمان دینی، نشان می‌دهد که چگونه می‌توان اخلاق دینی را در زندگی روزمره به کار بست.

سعدی استاد مسلم نثر و نظم فارسی است. نثر گلستان او یکی از زیباترین نمونه‌های نثر مسجع فارسی است و از آن به‌عنوان الگوی زبان فارسی معیار یاد می‌شود. او بامهارتی کم‌نظیر، از واژگان فارسی و عربی به‌گونه‌ای استفاده می‌کند که زبان را به قله‌ای از فصاحت و بلاغت می‌رساند. بسیاری از جملات و ابیات سعدی، امروز به‌صورت ضرب‌المثل وارد زبان مردم شده‌اند و این نشان‌دهنده تأثیر عمیق او بر زبان و فرهنگ گفتاری ایرانیان است.

سعدی بااینکه در بستر فرهنگی و دینی ایران و اسلام رشد کرده است، امانگاهی فراتر از مرزها و مذاهب دارد. بیت معروف او: «بنی‌آدم اعضای یک پیکرند / که در آفرینش ز یک گوهرند» نمادی از این نگاه انسانی و جهانی است. سعدی با تأکید بر همدلی، نوع‌دوستی و مسئولیت اجتماعی، به ما می‌آموزد که ارزش انسان‌ها به انسانیت آن‌هاست، نه به دین و قوم یا طبقه‌شان. این اندیشه نیز او را به شاعری جهانی بدل کرده که حتی در نهادهایی بین‌المللی مانند سازمان ملل نیز موردتوجه و احترام است.

آثار سعدی همواره جزو منابع اصلی آموزش اخلاق، ادب و زبان در نظام آموزشی ایران بوده‌اند. بسیاری از ایرانیان با آثار او رشد کرده‌اند و از طریق داستان‌های کوتاه اما پرمغز سعدی، مفاهیم بزرگی را درباره زندگی، اخلاق، دین و رفتار اجتماعی آموخته‌اند. به همین دلیل، سعدی نه‌تنها شاعر و نویسنده‌ای بزرگ، بلکه آموزگاری برای نسل‌ها بوده و هست.

سعدی به‌عنوان فرزند سرزمین فارس، پیوندی ناگسستنی با تاریخ، ادبیات و هویت ایرانی دارد. او هم‌زبان فارسی را حفظ کرده، هم اخلاق اسلامی را زنده نگه‌داشته و هم روح انسانی را در آثارش دمیده است. به همین سبب، وقتی سخن از «فرهنگ ایرانی_اسلامی» به میان می‌آید، سعدی یکی از برجسته‌ترین مصداق‌های آن است.

سعدی نماد فرهنگ ایرانی و دینی است، چون توانسته است آموزه‌های اخلاقی، دینی، زبانی و انسانی را در قالبی هنرمندانه، زیبا و ماندگار بیان کند. آثار او نه‌تنها متعلق به قرن هفتم هجری، بلکه برای امروز و فردای ما نیز الهام‌بخش هستند. او نماینده‌ فرهنگ ملتی است که در طول تاریخ، پیوند میان دین، اخلاق، زبان و انسان‌دوستی را سرلوحه زندگی خود قرار داده است.

تأثیر انقلاب اسلامی بر جایگاه شعر فارسی

بر این اساس نیز شعر فارسی یکی از مهم‌ترین ارکان فرهنگ و هویت ایرانی است که همواره در طول تاریخ نقش‌آفرین بوده است؛ اما با وقوع انقلاب اسلامی ایران در سال ۱۳۵۷، این جایگاه وارد مرحله‌ای تازه و پررنگ‌تر شد. انقلاب اسلامی نه‌تنها مسیر سیاسی کشور را دگرگون کرد، بلکه موجب تحول عمیق در عرصه فرهنگ، هنر و به‌ویژه شعر شد.

در این تحولات، نقش امام خمینی (ره) به‌عنوان بنیان‌گذار انقلاب و رهبر معظم انقلاب، بسیار برجسته است. این دو بزرگوار نه‌تنها به‌عنوان رهبران سیاسی و دینی، بلکه به‌عنوان شخصیت‌هایی شعرشناس، ادیب و حتی شاعر، نقش مؤثری در تقویت و گسترش شعر انقلابی و اسلامی داشته‌اند.

پیش از انقلاب، بسیاری از شاعران یا در فضای روشنفکری غرب‌زده فعالیت می‌کردند یا از حوزه‌های اجتماعی و دینی فاصله داشتند. انقلاب اسلامی این معادله را تغییر داد. مفاهیمی چون شهادت، جهاد، ایثار، عدالت‌خواهی، مبارزه با استکبار و ظلم وارد شعر فارسی شد. شاعران بسیاری به میدان آمدند تا صدای انقلاب و مردم باشند.

امام خمینی (ره) با اشعار خود و نگاهی عمیق به شعر فارسی، به این جریان مشروعیت فرهنگی داد. شعرهای عرفانی، اخلاقی و سیاسی حضرت امام، جایگاه شعر را در جامعه اسلامی تقویت کرد و نشان داد که شعر می‌تواند در خدمت ارزش‌ها و آرمان‌های الهی قرار گیرد.

رهبر معظم انقلاب از آغاز رهبری خود همواره به شعر و ادبیات فارسی توجه ویژه داشته‌اند. جلسات سالانه ایشان با شاعران، فضای فرهنگی کشور را متأثر کرده و موجب دلگرمی و هدایت شعرای جوان و متعهد شده است. ایشان بارها به اهمیت شعر فارسی در حفظ هویت اسلامی_ایرانی تأکید کرده‌اند و شاعران را به پرهیز از تقلید غرب و توجه به آرمان‌های اسلامی دعوت کرده‌اند.

بیانات ایشان در مورد لزوم پرورش شعر فاخر، خلاق، معنوی و اجتماعی، نقش هدایت‌گر داشته است. رهبر انقلاب خود نیز با تسلطی بالا بر شعر کلاسیک و معاصر، یکی از شعرشناس‌ترین رهبران جهان معاصر محسوب می‌شوند.

بعد از انقلاب، جریان‌هایی چون شعر دفاع مقدس، شعر آیینی، شعر مقاومت و شعر انتظار رشد کردند. بعدها بسیاری از شاعران جوان در همین بستر پرورش یافتند. درواقع، شعر پس از انقلاب، دیگر فقط زبان احساس نبود، بلکه زبان آرمان، اندیشه و حرکت شد. پس از انقلاب، با حمایت نهادهایی مانند حوزه هنری، کنگره‌های شعر دفاع مقدس، جشنواره فجر و رسانه‌های رسمی، شعر جایگاهی گسترده‌تر یافت. برخلاف دوره‌هایی از تاریخ که شعر در انزوا یا درباری بود، اکنون شعر در خدمت ملت، مقاومت و فرهنگ اسلامی درآمد.

انقلاب اسلامی ایران، شعر فارسی را از حاشیه به متن فرهنگ جامعه کشاند. با هدایت‌های امام خمینی (ره) و رهبر معظم انقلاب، شعر بار دیگر نقش تمدن ساز، الهام‌بخش و متعهد خود را بازیافت. امروز شعر فارسی نه‌تنها زنده است، بلکه در جبهه‌های فرهنگی، رسانه‌ای و جهانی نیز حضوری پررنگ و اثرگذار دارد.

انتهای خبر/