پیوند عمیق کهگیلویه و بویراحمدی‌ها در شب چله

از این رو  یلدا در استان کهگیلویه و بویراحمد از این آیین‌ها هم  مستثنی نیست  و تنقلاتی به غیر از آجیل  از بادام کوهی پوست کنده  همراه با کلخنگ و گندم برشته و کنجد بر سر سفره یلدا می‌گذارند تا همه‌چیز در این شب با رنگ و بو و طعم طبیعی و بومی به خود بگیرد.

در کهگیلویه و بویراحمد رسومات شب یلدا با «متیل خوانی» بزرگ فامیل اجرا می‌شود. طبق این مراسم پیرترین فرد خانواده باید متیل یا افسانه‌ای بلند را برای دیگران بخواند.

یکی از متیل‌های (داستان‌های افسانه‌ای) این شب، داستان دو برادر به نام «احمعیل و محمعیل» بوده که مادر پیری داشتند و در سرمای زمستان در یک غار دچار یخ‌زدگی می‌شوند، این داستان از آنجا شور پیدا می‌کند که مادر این دو جوان در جستجوی آنان با یک هیزم آتشین به کوه می‌رود و هیزم آتشین خود را برای نجات فرزندان به دهانه کوه پرتاب می‌کند، بعد از اصابت این هیزم آتشین به دهانه کوه، یخ‌ها و برف‌های کوه ذوب شده و فرزندان این پیرزن که در سرما گیر افتاده بودند رهایی می‌یابند، که این داستان نشانگر برف و باران و روزافزونی در پایان زمستان است.

با این وجود نیز اهمیت نزول برکت‌های آسمانی در فرهنگ مردم کهگیلویه و بویراحمد، حتی در پذیرایی شب یلدا هم مشهود است؛ در این شب غذاهایی مانند شیر برنج و آش دوغ پخته می‌شود که رنگ سپیدشان یادآور برف و پخت آن‌ها در حکم آرزوی زمستانی پربرکت است.

علاوه بر این رسومات در میان مردم کهگیلویه و بویراحمد، مردم این دیار طبق رسمی کهن به نام «کاسه بهره» برای همسایه‌هایی که کم‌بضاعت هستند، غذا می‌برند. در این شب مردم کهگیلویه و بویراحمد به‌منظور افزایش بارش برف و باران آش‌های محلی مثل آش ماش و آش دوغ می‌پزند.

در گذشته اگر مكان براي آتش روشن كردن مناسب نبود مردم از كرسي ها استفاده مي كردند به اين شكل كه ميزي در وسط اتاق قرار مي گرفت و بر روي ميز سفره شب يلدا پهن مي شد و در زير ميز نيز اجاقي براي گرم كردن بود و افراد حاضر در مهماني پاهاي خود را در زير ميز قرار مي دادند كه اين كار لذت شب يلدا را براي مردم كهگيلويه و بويراحمد بيشتر مي كند.

مردم اين استان در شب يلدا كه به «چاله گرم كُنون» معروف است تلاش مي كنند اجاق خانه گرم باشد و از غذاهاي گرم استفاده می‌كنند تا سرماي زمستان را كمتر احساس كنند.

خواندن «يار يار» محلی و ني زدن نيز از ديگر رسومات مردم اين استان در شب يلدا يا همان شب چله است. 

آداب و رسوم شب یلدا، در هر گوشه از کشورمان با کمی تفاوت در جزئیات، برگزار می‌شود؛ اما فراموش نکنیم که هدف اصلی و مقصود نهایی از برگزاری این آیین‌ها، تأکید برکنار هم بودن و همدلی با یکدیگر است. جشن شب یلدا، در حقیقت نمادی از امید به فردا و آینده روشن است که در کنار هم می‌توانیم قدر لحظه‌ها را بیشتر بدانیم و با در کنار هم بودن برای لحظاتی هم شده از دغدغه‌های روزمره زندگی دور شویم و در کنار عزیزانمان لحظاتی سرشار از شادی را سپری کنیم.