چالش‌های پس از برداشت سی‌سخت؛
قلب باغداری کهگیلویهوبویراحمد زیر سایه کمبود امکانات
کمبود زیرساخت‌هایی نظیر سردخانه و کارخانه آبمیوه‌گیری در سی‌سخت، مرکز تولید میوه‌های درجه یک استان کهگیلویه و بویراحمد، کشاورزان را وادار به فروش زیر قیمت و هدر رفت محصولات کرده است.
به گزارش خبرنگار گروه اجتماعی پایگاه خبری تحلیلی «صبح زاگرس» شهرستان دنا به مرکزیت سی‌سخت، به عنوان قطب تولید میوه‌های درجه یک استان کهگیلویه و بویراحمد، هر ساله حجم عظیمی از محصولات نظیر سیب، انگور، گردو و هلو را روانه بازار مصرف می‌کند.
این منطقه به دلیل شرایط اقلیمی منحصربه‌فرد و خاک حاصلخیز، ظرفیت تولید محصولاتی با کیفیت صادراتی را داراست. با وجود پتانسیل بالای تولید، این شهر مرغوبیت محصولات خود را به دلیل فقدان زیرساخت‌های کلیدی در مراحل پس از برداشت، در معرض تهدید جدی قرار داده است.
مشکلات اساسی باغداران که نیازمند تدبیر فوری مسئولان و ورود بخش خصوصی است، نه در مرحله تولید، بلکه در مرحله نگهداری، بسته‌بندی و فرآوری نمایان شده است.
بحران سبد میوه؛ تقاضا، ورای عرضه
یکی از حادترین مشکلات گزارش‌شده «سبد میوه» در اوج فصل برداشت است. این کمبود، یک مانع فیزیکی مستقیم در مسیر انتقال محصول از باغ به بازار است.
ابعاد فیزیکی و اقتصادی کمبود
نقصان در تأمین سبدهای استاندارد، پیامدهای متعددی دارد، باغداران مجبور به استفاده از جعبه‌های مقوایی موقت، گونی‌ها یا حتی ظروف غیراستاندارد می‌شوند. این جایگزین‌ها فاقد تهویه مناسب بوده و در هنگام انباشت بر روی هم، فشار مضاعفی به میوه‌های زیرین وارد می‌کنند. باید دانست که استفاده از بسته‌بندی نامناسب می‌تواند به طور متوسط بین ۵ تا ۱۰ درصد از کیفیت ظاهری میوه را در حین حمل و نقل کاهش دهد.
محصول آسیب‌دیده دیگر قابلیت فروش با قیمت ممتاز در بازارهای هدف را ندارد و به ناچار باید با تخفیف‌های قابل توجه فروخته شود یا به عنوان ضایعات طبقه‌بندی گردد. نبود سبد کافی موجب توقف فعالیت کارگران در زمان برداشت می‌شود، که این توقف‌ها به معنای افزایش هزینه‌های نیروی کار و به تعویق افتادن سایر عملیات‌ها است.
وضعیت کارخانه تولید سبد
علی‌رغم وجود تنها یک کارخانه تولید سبد میوه در اطراف سی‌سخت، این واحد صنعتی دیگر پاسخگوی حجم برداشت نیست. دلایل اصلی این ناکارآمدی عبارتند از: افزایش قیمت مواد اولیه، تعطیلی واحدهای مشابه و... که این وضعیت باعث می‌شود باغداران سایر مناطق، از جمله یاسوج، نیز برای تأمین نیاز اولیه خود به این کارخانه مراجعه کنند و مشکل کمبود را دوچندان سازند.
تناقض در اعلام آمار
اگرچه مدیرکل جهاد کشاورزی شهرستان دنا چندی پیش در گفتگو با خبرنگار گروه اجتماعی پایگاه خبری تحلیلی «صبح زاگرس» اعلام کرده بود که کارخانه بزرگ «دشت بازار» در حال کار با ظرفیت سه‌شیفت است و مشکلی در «ساخت و پخش سبد» وجود ندارد، اما این ادعا در تضاد با گزارش‌های میدانی مبنی بر کمبود سبد در زمان برداشت است.
این تضاد نیازمند شفاف‌سازی در شبکه توزیع و تخصیص عادلانه ظرفیت تولید است و به نظر می‌رسد در مرحله توزیع یا دسترسی باغداران به این سبدها، گلوگاه‌هایی وجود دارد.
سردخانه؛ ضرورت حیاتی در آستانه فصل بارش
مهم‌ترین گلوگاه زیرساختی در سی‌سخت، فقدان واحدهای کافی «سردخانه» است. این مسئله مستقیماً بر حفظ زنجیره ارزش محصولات کشاورزی تأثیر می‌گذارد.
فشار فروش و تخریب قیمت
عدم وجود امکانات نگهداری استاندارد، باغداران را در موقعیت ضعف قرار می‌دهد. در این شرایط، محصول باید در کوتاه‌ترین زمان ممکن پس از برداشت به بازار عرضه شود، پیش از آنکه دچار فساد یا افت کیفیت شود. این امر مستقیماً منجر به: فشار فروش می‌سود که باغداران مجبور به تخلیه سریع محصول خود می‌شوند.
و یا آنکه باغداران مجبور به پیش‌فروش زیر قیمت می‌شوند و برای تضمین فروش فوری، محصولات اغلب به صورت پیش‌فروش با قیمتی کمتر از ارزش واقعی و نرخ مصوب بازار معامله می‌شوند. این اختلاف قیمت می‌تواند به طور متوسط ۲۰ تا ۳۵ درصد از سود مورد انتظار باغدار را از بین ببرد.
تهدید امنیتی-اقتصادی
هرساله با نزدیک‌شدن به فصل بارش‌های پاییزی و لزوم تسریع در روند جمع‌آوری میوه‌ها (به ویژه سیب و انگور)، این چالش به دغدغه‌ای امنیتی-اقتصادی برای کشاورزان منطقه تبدیل می‌شود.
بارش‌های ناگهانی می‌تواند رطوبت سطح محصول را افزایش داده و فرآیند پوسیدگی را تسریع کند، در حالی که فضای کافی برای نگهداری موقت وجود ندارد.
سرمایه‌گذاری در احداث سردخانه‌ها نه تنها از خسارات اقتصادی جلوگیری می‌کند، بلکه به حفظ کیفیت و امکان عرضه محصول در طول سال منجر خواهد شد، که این امر نوسانات قیمتی فصلی را نیز کاهش می‌دهد.
صنایع تبدیلی؛ حلقه مفقوده توسعه کشاورزی
هم‌زمان با مشکل سردخانه، نبود «کارخانه آبمیوه‌گیری» یا دیگر واحدهای صنایع تبدیلی، فرصت ارزشمندی را برای مدیریت ضایعات از بین می‌برد.
مدیریت ضایعات و ارزش افزوده
سی‌سخت سالانه حجم قابل توجهی از میوه‌هایی را تولید می‌کند که از نظر کیفیت ظاهری (سایز، لکه‌های سطحی) برای بازار تازه خوری مناسب نیستند، اما از نظر داخلی (طعم و مواد مغذی) کاملاً سالم هستند. این میوه‌ها در شرایط فعلی ضایعاتی محسوب می‌شوند یعنی بخشی از آن‌ها به سطل زباله یا خوراک دام تبدیل می‌شوند که به معنای هدر رفتن سرمایه، انرژی و نیروی کار است.
صادرات ارزان
میوه‌های باکیفیت که به دلیل نبود بازار داخلی یا ظرفیت نگهداری، به استان‌های دیگر صادر می‌شوند، اغلب با قیمت بسیار ناچیز فروخته می‌شوند تا در آنجا فرآوری شوند. این امر ضربه‌ای مهلک به اقتصاد محلی می‌زند زیرا ارزش افزوده نهایی در سایر مناطق محقق می‌شود.
فرآوری این محصولات می‌تواند منجر به تولید محصولاتی با ماندگاری طولانی مانند کنسانتره، رب میوه، میوه‌خشک یا حتی مواد اولیه برای صنایع دارویی و آرایشی شود.
ضرورت اقدام جهادی برای پایداری باغداری
شهرستان دنا با تولیدات خود، پتانسیل تبدیل شدن به یک قطب اقتصادی پایدار در کشور را دارد، اما این پتانسیل در سایه فقدان زیرساخت‌های پس از برداشت حبس شده است. عدم وجود سبد کافی، کمبود شدید سردخانه و فقدان صنایع تبدیلی، زنجیره ارزش را از هم گسسته و سود عادلانه را به جیب واسطه‌ها و دلالان می‌فرستد، نه کشاورزان زحمتکش.
اکنون، زمان آن رسیده است که بسته‌های تشویقی دولت و حمایت‌های اداری جهاد کشاورزی، با استقبال فعال سرمایه‌گذاران (چه بومی و چه غیربومی) همراه شود.
رفع مشکل سبد، تکمیل شبکه سردخانه‌ای (با برآورد نیاز به حداقل ۵ تا ۷ واحد سردخانه بزرگ جدید در منطقه)، و احداث کارخانه فرآوری، یک ضرورت بنیادین برای جلوگیری از تکرار بحران‌های سالانه در این منطقه کشاورزی حیاتی است، مدیریت بحران در سی‌سخت، در گرو یک تصمیم سرمایه‌گذاری موفق در حوزه زیرساخت‌های پس از برداشت خواهد بود.
طی تماس‌های مکرر خبرنگار پایگاه خبری تحلیلی «صبح زاگرس» با مسئول مربوطه پاسخگو نبودند، لذا حق پاسخگویی مسئول محفوظ است.
انتهای خبر/
