داغ آسمان بر سینه دنا نشست

فرودگاه یاسوج پر شد از خانواده‌هایی که امروز منتظر بچه‌هایشان بودند تا از سفر برگردند و برخی نیز در این شهر مسافر بودند و باید چندروزه برمی‌گشتند اما اکنون ساعت 9 و 45 دقیقه است هیچ خبری از هواپیما نیست، تلفن هیچ‌یک از مسافران پاسخ نمی‌دهد همه خاموش و یا از دسترس  خارج هستند.

ساعت 10 صبح شد، چیزی که همه از شنیدنش ترس داشتند اتفاق افتاد آری هواپیمای آسمان در برخورد به یکی از قله‌های دنا سقوط کرده است، وقتی هواپیمایی که 800 کیلومتر در ساعت سرعت دارد به قله‌ای سنگ برخورد کند دیگر احتمال زنده ماندن آن‌ها  به صفر می‌رسد، اما هیچ‌یک از خانواده‌ها نمی‌خواستند باور کنند.

فرودگاه یاسوج از گریه‌های بی‌امان خانواده‌ها پرشده بود، مادری که تنها فرزندش در هواپیما بود، پدری که همسر و دو فرزندش در هواپیما بود و می‌خواستند جشن تولد را در محل تولدشان بگیرند، مادربزرگی که پسر، نوه و همسر پسرش در هواپیما بود، نیروهای اطلاعاتی، همسر و فرزندان دو مهندسی که برای ساخت یک ساختمان به یاسوج آمده بودند، مادران دو گل‌فروشی که برای شرکت در نمایشگاه گل به یاسوج آمده بود،پدری که دختر دانشجوی پزشکی‌اش در هواپیما بود، خانمی که همسرش ورزشکار بود؛ همه این‌ها با چشمانی پر از اشک منتظر یک خبر خوش بودند.

آن‌ها در این لحظات به هیچ‌چیزی فکر نمی‌کنند و فقط می‌خواهند بشنوند که مسافران هواپیما سالم هستند می‌خواهند بشنوند که خلبان فولاد که  چند سال قبل همین هواپیما را بدون چرخ نشانده بود این بار نیز هواپیما را نشانده است اما این‌گونه نشد، خلبان فولاد هم در دسترس نیست.

پدری که بی‌خبر از همه‌جا در اتاق عمل بیمارستان در حال انجام عمل جراحی بود گوشی تلفنش زنگ می‌خورد، آقای دانشی  زیرنویس شبکه خبر را می‌بیند که نوشته است هواپیمای تهران یاسوج سقوط کرده است دستانش لرزید  و در این لحظه به یک‌چیز فکر کرد بوسه‌های اخری که بر گونه‌های دو فرزندش زد ای‌کاش می‌شد هواپیما را در آسمان بگیرم و بر زمین بگذارم.

اسامی مسافران هواپیما ابتدا به‌صورت انگلیسی و بعد به‌صورت فارسی در فضای مجازی و رسانه‌ها چرخید اسامی  که حتی خواندنش برای مردم نیز غم‌انگیز بود کوچک‌ترین مسافر هواپیما شهید است بعد ایلیا و بعد طاها، بقیه بزرگ‌سال و جوان.

شهید به همراه پدر و مادر بود، ایلیا و طاها به همراه  مادر بودند دو خانواده‌ای که بازماندگان آن‌ها باید صبر ایوب داشته باشند باید مواظب باشند که در این راه ایمان و اعتقادشان را از دست ندهند بقیه هرکدام از یک خانواده در استان‌های مختلف بودند.نیروهای امدادی هلال‌احمر همه به سمت کوه دنا حرکت کردند اما به کجا نمی‌دانستند، کوهی که اکنون زیر برف سفیدپوش شده است چگونه می‌توان متوجه شد هواپیمای آسمان کجا سقوط کرده است، آن روز غروب آفتاب بسیار غم‌انگیز بود خورشید پنهان شد و هنوز بعد از گذشت چند ساعت خبری از هواپیما نبود اما جست‌وجوها همچنان ادامه داشت.

یک روز گذشت چشمان پر از غم و اشک و دل‌های شکسته خانواده‌ها هنوز آرام نگرفته است، شب قبل در کوه دنا هوا برفی و طوفانی بود جگرگوشه‌هایشان چگونه در این سرما شب را صبح کردند، شهید دیشب در آغوش پدر بود یا مادر، ایلیا تولدش را چگونه گرفت.

ثانیه‌ها  به‌سختی و به سنگینی درگذر بودند صبح روز دوم شد و جست‌وجو همچنان ادامه دارد ستاد بحران تشکیل شد خانواده‌ها همه به مکان ستاد بحران رفتند سرما را تحمل می‌کردند که بتوانند از مسافران خبری بشنوند اما روز دوم نیز به‌سختی غروب کرد و خبری نشد، دل‌تنگی‌ها امان  خانواده‌ها بریده است.

گروه‌های تکاور ارتش شامل کوهنوردان و نیروهای متخصص به سمت نقطه موردنظر حرکت کردند، البته رسیدن به منطقه موردنظر به دلیل صعب‌العبور بودن کار نسبتاً سختی است.

از سوی مقابل بالگردهای هوانیروز با پرواز در نقطه اعلام‌شده در حال بررسی امکان هلی برن نیروها هستند؛ امکان دارد کار هلی برن کمی دشوار باشد، اما جانشین فرمانده نیروی زمینی و فرمانده هوانیروز و چندتن از فرماندهان پایگاه‌های نیروی هوایی با گشت‌های هوایی در حال بررسی امکان این کار هستند، ممکن است کار هلی‌برن دشوار باشد.

اشک ها از چشم بیرون نیامده روی گونه ها یخ می زنند، روز دوم  هم تمام شد و خبری از هواپیما نشد، روز سوم  غمگین تر از روزهای گذشته رسید، هواشناسی اعلام کرده که در امروز بارش برف شدید در ارتفاعات خواهیم داشت و این یعنی اگر امروز هواپیما پیدا نشود دیگر باید برای پیدا کردنش چند روز و یا چند ماه  صبر کنیم تا بارش متوقف شود که بدون شک در آن موقع نیز غیرممکن است چراکه بارش باعث می‌شود هواپیما به‌صورت کامل ناپدید شود.

در این چند روزنه تنها خانواده‌های سانحه دیده بلکه مردم کهگیلویه و بویراحمد چشم‌انتظار یک خبر خوش بودند اشک خیلی از مردم جاری‌شده بود بغض خیلی از مردم ترکیده بود، پیام‌های تسلیت یکی بعد از دیگری صادر می‌شد مقام معظم رهبری در همان ساعات اولیه سقوط پیام تسلیت صادر کردند و سه روز عزای عمومی در استان اعلام شد.

روز سوم آغاز شد و لاشه هواپیمای ATR72 شرکت‌ آسمان در ارتفاع 4 هزار متری پیدا شد خبری که باعث شد در کنار غم بزرگی که بر دل خانواده‌ها و مردم استان بود کمی آرامشان کند، خانواده‌ها همه به سمت محل سقوط حرکت کردند اما سقوط در ارتفاعات بود و هرکسی توان رفتن به آنجا را نداشت اما خانواده‌ها برای تسکین دلشان  در پایین کوه ایستاده و در انتظار خبر خوش بودند.

محل سقوط  در میان دو پرتگاه است و بسیار خطرناک هرلحظه ممکن است در این منطقه بهمن سرازیر شود و لاشه را به پایین پرتگاه  ببرد بنابراین باید برای جست‌وجو همه جوانب احتیاط را رعایت کرد و بالگردها هنگام پرواز در این منطقه باید مواظب باشند.

بعد از چند ساعت تلاش  یک نیروی امدادی به محل سقوط رسید شاید سال‌های سال طول بکشد تا این فرد بتواند آن صحنه‌ها  را فراموش کند انتشار عکس از پیکرها ممنوع شد اما این فرد وقتی داشت صحنه را برای رادیو بازگو می‌کرد بغض  امانش نداد و به گریه کردن افتاد.

ارتفاع برف در محل سقوط هواپیما به 4 متر رسیده بود و کار جست‌وجوی پیکرها را سخت کرده بود اما باید تلاش می‌کردند چراکه خانواده‌های زیادی منتظر هستند برای  آخرین بار با پیکر جگرگوشه‌هایشان خداحافظی کنند.

انتقال پیکرها به پایین کوه کمی سخت است و باید با برنامه‌ریزی این کار انجام شود، امروز دوم اسفندماه است و اولین محموله پیکرها به  پایین کوه انتقال داده شد با انتقال اولین محموله کار پزشکی قانونی آغاز شد چراکه هیچ‌یک از پیکرها قابل‌شناسایی نیستند و روز دوم سقوط هواپیما پزشکی قانونی اعلام کرد فامیل‌های درجه‌یک مسافران  هواپیما آزمایش دی ان ای انجام بدهند که در سریع‌ترین زمان ممکن پیکرها شناسایی شوند.

شرایط جوی همچنان نامساعد بود و جست‌وجو را با مشکل مواجه می‌کرد روز پنجم سانحه جست‌وجو به دلیل شرایط نامساعد جوی متوقف شد، نیروهای زیادی از ارتش، سپاه، نیروهای امدادی هلال‌احمر و عملیاتی بسیج شده بودند اما با شرایط نامساعد امکان  پرواز بالگردهای جست جو کننده  وجود نداشت.

اخبار به‌سرعت در حال انتشار است  در این شرایط سخت و حال بد خانواده‌های جان‌باختگان  مسئولان استان برای آرام کردن آن‌ها به برخی از خانواده‌ها سر کشی می‌کنند هرچند که هیچ حرفی برای گفتن ندارند تنها می‌توانند بگویند که خداوند صبر بدهد و ما را نیز در غم خود شریک بدانید.

ثانیه‌ها و ساعت‌ها به‌سختی در حال گذر است، برخی از اعضای خانواده‌های جان‌باختگان در هواپیما گوشی به دست فقط با مسافران تماس می‌گیرند تا شاید گوشه‌ای نور امید در دلشان روشن شود اما این گوشی مدام می‌گوید در دسترس نیست ، اگر زنگ بخورد هم کسی پاسخ نمی‌دهد در آن شرایط سخت و دمای منفی 29 درجه گوشی هم یخ‌زده است.

سرما و یخ‌بندان باعث شده است که نیروهای هلال‌احمر نیز دچار مشکل می‌شوند بنابراین از کوهنوردان و اسکی‌بازهای استان‌های هم‌جوار کمک خواستند که شاید بتوانند در انتقال پیکرهای جان‌باختگان به پایین کوه کمک کنند.

مکانی در محل سقوط هواپیما برای استقرار نیروهای امدادی مهیا شد اما دمای هوا در آن منطقه  منفی 29 درجه بود و این یعنی در آن شرایط  اگر خوابت ببرد دیگر بیدار نخواهی شد، شرایط به شدت سخت و فضا غم آلود است، محل سقوط هواپیما و پایین کوه پر از نیروهای امدادی است.

یک روز بعد از سقوط هواپیما آخوندی وزیر وقت راه و شهرسازی در محل سقوط حاضر شد و با بالگرد چرخی در بالای کوه دنا زد مسئولان استان یکی‌یکی در محل سقوط حاضر می‌شدند استاندار، رئیس‌کل دادگستری، ستاد بحران استان، فرمانده سپاه فتح، 6 نفر از شرکت هواپیمایی‌ای تی آر از فرانسه، خبرنگار شبکه خبر و خبر 20:30 همه در محل سقوط بودند تا رصد دقیقی از وضعیت به اطلاع مردم برسد.

این سانحه در حقیقت به یک گره بزرگ تبدیل‌شده بود گرهی که باز کردن آن کمی مشکل به نظر می‌رسید بااین‌حال عملیات جست‌وجو ادامه داشت و متوقف نمی‌شد، روزها در حال گذر بودند، اکنون 10 روز از سانحه هواپیمایی می‌گذرد و به‌صورت قطعی نمی‌توان گفت که چند پیکر جست‌وجو شده است چراکه بدن‌ها از هم جداشده‌اند و هیچ پیکری سالم نیست.

در این میان مردم به دنبال یک‌چیز بودند  آن‌هم دلیل سقوط هواپیما بود به همین دلیل بعد از پیدا شدن هواپیما همه ذهن‌ها به سمت پیدا شدن جعبه سیاه هواپیما رفت  12 اسفندماه همچنان عملیات جست‌وجو برای پیکرها ادامه دارد خبری  در حال انتشار است گویا جعبه سیاه هواپیمای تهران یاسوج پیداشده است.

مسئولان اعلام کردند برای خواندن اطلاعات، جعبه سیاه باید به فرانسه منتقل شود و معلوم نیست چه زمانی جواب نهایی اعلام می‌شود.

12 اسفندماه است و دبیر  مجمع تشخیص مصلحت نظام  برای نظارت بر روند جست‌وجوی پیکرها به منطقه پادنا سفر کرد و از نزدیک وضعیت را بررسی کرد، محسن رضایی با حضور در کمپ کوه گل در نزدیکی محل سقوط هواپیمای پرواز تهران ـ یاسوج با استاندار استان کهگیلویه و بویراحمد، فرماندار شهرستان دنا، نماینده شرکت هواپیمایی آسمان، مسئول هلال‌احمر استان، امام‌جمعه شهر سی سخت و جمعی از امدادگران جمعیت هلال‌احمر دیدار و گفتگو کرد.

یک ماه گذشت و به 29 اسفندماه سال 96 رسیدیم روزی که همه باید برای عید و سال جدید آماده شوند اما عید امسال عید نیست چراکه خیلی از خانواده‌ها در کوه دنا باید سفره هفت‌سین خود را پهن کنند باگذشت یک ماه اما هنوز جست‌وجوی پیکرها ادامه دارد.

باوجود گذشت بیش از یک ماه اما هنوز پیکرهای کشف‌شده به عدد 20 نرسیده است مدیرکل پزشکی قانونی استان گفت: به‌صورت قطعی نمی‌توان گفت چند پیکر پیداشده است چراکه پیکرها کامل نیستند و تا زمانی که کامل نشوند شرایط  تحویل دادن به خانواده‌ها را ندارند.

روزی یک یا دو محموله از پیکر جان‌باختگان هواپیما به پایین کوه انتقال داده می‌شد، باوجود صعب‌العبور بودن منطقه عملیات به‌کندی در حال پیش رفتن است سال‌تحویل شد و بازمانده‌ها به‌جای نشستن کنار سفره هفت‌سین پای کوه دنا نشسته‌اند و بغض‌کرده‌اند.

16 اردیبهشت 97 مدیرکل پزشکی قانونی کهگیلویه و بویراحمد: تاکنون کار کدگذاری، نمونه‌برداری و انجام آزمایش‌های ژنتیکی و جواب نمونه‌ها بر این اساس بود که اسامی 60 نفر از جان‌باختگان پرواز تهران – یاسوج در کد نمونه‌ها بود که از این تعداد 22نفر شرایط تحویل به خانواده‌ها را داشتند.

امینی بابیان اینکه پیکر 38 نفر دیگر از جان‌باختگان این حادثه به دلیل کامل نبودن، شرایط تحویل به خانواده‌ها را ندارند، تصریح کرد: تاکنون اسامی 6 نفر از جان‌باختگان این سانحه هوایی(کادر پروازی و مسافران) هنوز در نمونه‌هایی که به پزشکی قانونی ارسال‌شده وجود نداشت.

5 خرداد سال 97 معاون هماهنگی امور عمرانی استاندار کهگیلویه و بویراحمد از پیدا شدن 10 پیکر و تعداد 50 بافت انسانی جان‌باختگان حادثه سقوط هواپیمای‌ ای تی آر ۷۲ تهران- یاسوج در ارتفاعات دنا خبر داد.

فیلی گفت: تاکنون 23 پیکر تحویل خانواده‌های جان‌باختگان شد و تا پایان هفته آینده نیز پیکر تعدادی نیز تحویل خانواده‌هایشان می‌شود.

پیدا شدن یک کارت ملی متعلق به یکی از جان‌باختگان و عروسکی که بر زمین افتاده بود همه این‌ها روزبه‌روز باعث می‌شد که خانواده‌ها در شرایط سخت‌تری قرار بگیرند، سختی جست‌وجوی پیکرها ازیک‌طرف و سختی نگاه‌های پر از غم خانواده‌ها از طرف دیگر فضایی سنگین ایجاد کرده بود.

اردیبهشت‌ماه نیز در حال پایان است سه ماه گذشته است و هنوز پیکر خیلی از جان‌باختگان پیدا نشده است و نیروهای امدادی شبانه‌روز در حال جست‌وجو هستند با توجه به اخبار منتشرشده باگذشت چهار ماه گویا زمزمه‌های پایان عملیات شنیده می‌شود.

4 تیرماه سال 97 پایان عملیات جست‌وجوی پیکر جان‌باختگان اعلام شد یعنی 4 ماه گذشت تا  داستان هواپیمای تهران-یاسوج تمام شود آن‌هایی که 29 بهمن در این هواپیما نشستند هیچ‌گاه فکر نمی‌کردند چهار ماه طول بکشد تا به مقصد برسند، بعد از گذشت 4 ماه و سه روز 65 پیکر جان‌باخته سانحه هوایی تهران یاسوج در خاک آرام گرفتند.

برگزاری ۵ جلسه دادگاه جهت بررسی و شناختن مقصر حادثه سقوط هواپیمای تهران یاسوج

پیش از جلسه خبری رسید که کمی عجیب به نظر می‌آمد؛ نماینده دادستان در پرونده همان روز دادگاه صبح تغییر کرد و فرد دیگری در این جایگاه قرار گرفت.

خانواده‌ها کمی نگران، چشم‌به‌راه آغاز جلسه بودند؛ اما حضور هیئت‌ سه‌نفره کارشناسی، موجب شد این جلسه با جلسات پیش کمی متفاوت برگزار شود.

اختلاف‌نظرها بین کارشناسان رسمی دادگستری که پیش‌تر متهمان، آن‌ها را به صلاحیت نداشتن متهم کرده بودند، این بار جای خود را با پرسش و پاسخ پینگ‌پنگی بین متهمان و کارشناسان عوض کرد، قاضی عالیشاه همان ابتدا اعلام کرد که در این جلسه قرار است دفاعیات متهمان و اظهارات کارشناسان رسمی دادگستری را در کنار یکدیگر داشته باشیم؛ اما نکته عجیب آن است که اختلافات تا حدی بالا گرفت که قاضی در پایان دادگاه در واکنش به اعتراض‌های خانواده‌ها به متهمان، اعلام کرد به‌دلیل وجود این ابهامات و اختلاف‌نظرها، رأی دادگاه فعلاً صادر نخواهد شد.

در آغاز جلسه پس از سخنان کوتاهی که از سوی نماینده خانواده قربانیان درباره نگرانی از روند رسیدگی به پرونده و تلاش و برنامه‌ریزی متهمان برای انحراف جلسه دادگاه مطرح شد، آخرین شبیه‌سازی سقوط و صحبت‌های داخل اتاقک خلبان از سوی نمایندگان شرکت هواپیمایی آسمان، به نمایش درآمد که پس‌زمینه آن،اشک‌های مدام خانواده قربانیان بود.

«سند جنایت آسمان» عنوانی بود که یکی از خانواده‌ها در میانه پخش آخرین لحظات پیش از سقوط، با صدایی آکنده از اشک و خشم، خطاب به مدیرعامل پیشین این شرکت هواپیمایی مطرح کرد.

تفاوت  در  داده‌های  ارائه‌شده محمدحسن کرمی، یکی از کارشناسان رسمی دادگستری، با اذن رئیس دادگاه، شروع به بیان اظهارات کارشناسی هیئت سه‌نفره کرد. او با تأکید بر سهم ۷۰‌درصدی یخ‌زدگی در بروز این سانحه گفت: بررسی گزارش‌ها درباره سانحه ایران و فرانسه (BEA) و همچنین مدارکی که به‌صورت رسمی از سوی شرکت هواپیمایی آسمان و سازمان هواپیمایی کشوری ارائه‌شده است، داده‌های مستقیم و غیرمستقیمی را در اختیار قرارداد که هریک ناظر بر فعل یا ترک فعل‌هایی بود که می‌توانست در این سانحه اثرگذار باشد.این کارشناس با تأکید بر اینکه داده‌هایی که شرکت هواپیمایی آسمان و سازمان هواپیمایی کشوری در اختیار قرارداد، با یکدیگر متفاوت بود، ادامه داد: عجیب آنکه علاوه بر داده‌های سنسورها، داده‌های محاسباتی نیز با یکدیگر فرق داشتند.

قاضی از کارشناسان پرسید کدام بخش FDR به‌صورت مشخص دارای اشکال است؟ محمد شهبازی، دیگر کارشناس رسمی دادگستری در هیئت سه‌نفره، در پاسخ به این پرسش قاضی گفت: FDR برخلاف آنچه متهمان در دفاعیات خود مطرح کرده‌اند، کاملاً درروند بررسی کمیته بررسی سانحه مدنظر قرار گرفت.
‌‌ چرا FDR به‌تنهایی قابل‌اتکا نیست؟

شهبازی با اشاره به اینکه «زمان» در FDR (جعبه سیاه) به‌درستی ثبت‌نشده، آن را یکی از ایرادهای جعبه سیاه دانست و گفت: در FDR، «شتاب» و «باد» به‌عنوان دو مؤلفه اصلی اثرگذار در سقوط، هر دو دارای مشکلات جدی بودند. البته بر اساس آنچه سازمان هواپیمایی اعلام کرد، «زمان» باید از سوی خلبان ثبت می‌شد که این اتفاق نیفتاده بود. با‌این‌حال، امکان همساز سازی زمان بین صحبت‌های داخل کابین و برج مراقبت وجود داشت.

این کارشناس با تأکید بر اینکه بر اساس داده‌ها، هر ۶۴ ثانیه چهار بار، دستورات داخل کابین خلبان به ثبت می‌رسد، گفت: بنابراین هر هشت ثانیه شاهد ثبت داده‌ها هستیم و در این مدت، خلبان باوجودآنکه دستور کاهش ارتفاع به ۱۴ هزارپا را می‌دهد، این دستور عملیاتی نمی‌شود. این سخن او در پاسخ به متهمان در سازمان هواپیمایی کشوری و شرکت هواپیمایی آسمان است که تأکیددارند خلبان ارتفاع را به ۱۴ هزارپا برخلاف مقررات کاهش داده و همین اشتباه خلبان منجر به برخورد به کوه شده است. این در حالی است که آن‌ها مستنداتی دال بر ثبت ارتفاع ۱۴ هزار‌پایی ارائه نداده‌اند.

شهبازی در ادامه گفت: خلبان در آخرین لحظات مواجهه با خطر، موتور را در آخرین درجه قرار داده که نشان می‌دهد کنترل هواپیما از دستان او خارج‌شده است و از خلبان فرمان نمی‌برد.

اختلاف‌نظر  بر سر  یخ‌زدگی هواپیما

کرمی در ادامه حرف‌های او با تأکید بر اینکه هیچ ابزاری به خلبان و کمک‌خلبان، امکان تشخیص یخ‌زدگی را نمی‌دهد، گفت: نبود AD منجر به آن شد که خلبان امکان تشخیص یخ‌زدگی پشت هواپیما را نداشته باشد.

این اظهارات در حالی از سوی کارشناسان طرح شد که حسن رضایی فر، مدیر دفتر بررسی سوانح هوایی سازمان هواپیمایی کشوری، تأکید داشت هواپیما از یخ‌زدگی خارج‌شده بود و یخ‌زدگی عاملی برای سقوط هواپیما به شمار نمی‌‌رفت؛ ادعایی که به‌سرعت از سوی یکی از کارشناسان پرونده رد شد. به گفته او، نمی‌توان باقی ارتفاعات ثبت‌شده باشد، اما ارتفاع ۱۴ هزارپا به ثبت نرسیده باشد.رضایی فر برای ادعای خود از چوپانی خبر داده بود که گفته بود خروج هواپیما از ابرها به سمت پایین را دیده است. ادعایی که با انتقاد شدید خانواده‌ها همراه شد. یکی از حضار اعلام کرد که چوپان فقط صدا را شنیده و این حرف مدیرکل بررسی سوانح، دروغ است و نمی‌توان به دیگر اظهارات او اعتماد کرد.

به گفته رضایی فر خلبان به‌هیچ‌عنوان نباید از ارتفاع ۱۷ هزارپا، پایین‌تر می‌آمده و در داخل ابرها قرار می‌گرفت تا زمینه یخ‌زدگی فراهم شود. گفته‌ای که از سوی کارشناسان رسمی دادگستری هم رد شد. آن‌ها اعلام کردند که به علت پایین بودن دما در ارتفاع بالاتر، یخ‌زدگی قطعاً به ‌وقوع می‌پیوست.

«ب»، یکی از متهمان این پرونده که مدیرکل آموزش شرکت هواپیمایی آسمان به شمار می‌رفت، در تأیید سخنان رضایی فر اعلام کرد که با فرض یخ‌زدگی امکان پرواز تا ۱۰ دقیقه برای خلبان وجود دارد.

«ب» در ادامه صحبت‌های خود، قرار گرفتن خود در بین متهمان را به کنایه، سیاسی‌کاری کارشناسان رسمی دادگستری عنوان کرد و گفت: کارشناسان رسمی دادگستری در این پرونده، حتی خود ATR را ندیده‌اند و در این زمینه اظهارنظر کرده‌اند. به عقیده من به‌عنوان خلبان که سال‌ها پرواز در چنین شرایطی را آموزش داده‌ام، یخ‌زدگی عاملی برای کاهش شدید ارتفاع و درنتیجه سقوط نبوده است و خلبان می‌توانسته تا ۱۰ دقیقه پرواز کند.

نکته‌ای را که این متهم درباره یخ‌زدگی طرح کرد، شهبازی به‌سرعت آن را رد و اعلام کرد: پرواز در شرایط یخ‌زدگی ممنوع است و به‌صراحت در دستورالعمل پرواز آمده که خلبان اگر در این شرایط قرار گرفت، باید از موقعیت فرار کند. حالا شما می‌گویید می‌تواند ۱۰ دقیقه پرواز کند؟

نکته عجیبی که از سوی کارشناسان رسمی دادگستری طرح شد، موضوع برخی ابهامات جدی در گزارش بررسی سوانح فرانسه (BEA) بود. کرمی اعلام کرد که برخلاف آنچه در گزارش‌های بعدی و نه اولیه کمیته بررسی سوانح فرانسه آمده، باد در زمان وقوع سانحه بالا نبود. او گفت: باد عمودی برخلاف ادعای کمیته بررسی سانحه، بر اساس گزارش رسمی سازمان هواشناسی، کم بوده و نمی‌تواند عاملی برای سقوط به شمار برود.

کرمی با اشاره به اینکه اولین بار در گزارش کمیته بررسی سوانح فرانسه، یخ‌زدگی از سوی یکی از اعضا با جدیت مطرح‌شده بود، گفت: این خانم، پس از بازگشت از ایران، از کمیته بررسی سوانح فرانسه و حتی ATR کنار گذاشته شد! این سخن او را شاید بتوان به فروش ۱۲ فروند هواپیمای ATR از سوی ایران و همچنین وقوع سوانح هوایی دیگر ATR نسبت داد که این شرکت در تلاش بود با رفع ایرادات، سهام این شرکت را نجات دهد.

این کارشناس رسمی دادگستری در ادامه گفت: حتی در شبیه‌سازی‌ای که شرکت هواپیمایی آسمان به نمایش درآورد، حرکت شدید هواپیما به چپ و راست و در‌عین‌حال کاهش ارتفاع شدید که نشان‌دهنده استال یا واماندگی هواپیما است (توضیح: «واماندگی» یا «استال» در هواپیما و دیگر هواگردها حالتی است که در آن نیروی برآر کمتر از نیروی وزن باشد. خلبان باید فورا برای رفع این حالت اقدام کند وگرنه هواپیما توانایی پرواز را از دست می‌دهد و نهایتاً به سقوط منجر می‌شود.

مدیرکل دفتر بررسی سانحه در ادامه با اشاره به اینکه نمی‌توان اشتباه خلبان را نادیده گرفت، بار دیگر بر کاهش ارتفاع هواپیما از ۱۹ هزارپا به ۱۵ هزارپا تأکید کرد. در این زمان شهبازی، بابیان اینکه بخشی از صحبت‌های این مقام مسئول درست است، اشتباه خلبان را تااندازه‌ای تأیید کرد و گفت: با‌این‌حال خطای خلبان، تنها یک تخلف بوده که در ۲۰۰ پرواز قبل نیز از سوی این خلبان و دیگر خلبانان تکرار شده بود. درواقع مکانیسمی در هواپیمایی آسمان یا فرودگاه یاسوج مبنی بر آنکه خلبان نباید تا ارتفاع ۱۴ هزارپا کاهش ارتفاع دهد، وجود ندارد که خود نشان‌دهنده آن است که نظارت دقیقی در این زمینه که می‌توانست خطرناک باشد، وجود نداشته است.

تأکید بر یخ‌زدگی هواپیما از سوی کارشناسان رسمی دادگستری سبب شد تا این سؤال ایجاد شود که اگر یخ‌زدگی عاملی برای سقوط بوده، باید دیگر پروازها در مسیر یاسوج نیز، سقوط می‌کردند. این پرسش که از سوی قاضی دادگاه مطرح شد، این پاسخ را از سوی یکی از کارشناسان رسمی دادگستری درپی داشت.

تغییر ناگهانی مقصر

اتهام اغلب متهمان، عدم رعایت نظامات و مقررات دولتی منتهی به سقوط هواپیما و قتل شبه عمد 66نفر بود، اما نکته حائز اهمیت تغییر میزان قصور هر یک از آن‌ها در جلسه دیروز بود.

در شرایطی که هیأت کارشناسی تنها 5درصد قصور برای کادر پرواز متصور شده بود، اما هنگام تفهیم اتهام میزان قصور کادر فنی 37درصد و میزان قصور 18متهم پرونده از 95درصد به 63درصد کاهش یافت. اتفاقی که موجب اعتراض خانواده قربانیان و وکلای مدافع آن‌ها شد. مصطفی طباطبایی، یکی از وکلای شاکیان در اعتراض به این تغییر گفت: طبق گزارش نهایی تیم کارشناسی فقط 5درصد قصور متوجه کادر پرواز است و حالا یک‌باره این میزان به 37درصد افزایش و میزان قصور متهمان درمجموع به 63درصد کاهش‌یافته است. حال‌آنکه خلبان و کمک‌خلبان در بین ما نیستند تا از خود دفاع کنند. تعیین قصور و مسائل فنی در صلاحیت کارشناسی است و لازم بود این تغییر به شاکیان و وکلا ابلاغ شود تا ما بتوانیم به آن اعتراض کنیم.

اشک‌های همسر کاپیتان فولاد

کاپیتان حجت‌الله فولاد، خلبان هواپیمای ساقط‌شده همان کسی است که حالا 37درصد قصور سقوط هواپیما به گردن او و همکارش افتاده است. همسر او که در دادگاه حاضر بود وقتی فهمید این مقدار از قصور به گردن همسر مرحومش افتاده از رئیس دادگاه اجازه گرفت و در چند جمله به دفاع از او پرداخت و گفت: وقتی همسرم زنده بود هر وقت هواپیمایی سقوط می‌کرد می‌گفت همیشه تقصیر را به گردن خلبان می‌اندازند چون او زنده نیست تا از خودش دفاع کند. حالا شوهر من هم اینجا نیست تا از خودش دفاع کند.

وقتی همسر کاپیتان فولاد صحبت می‌کرد اشک می‌ریخت و خانواده قربانیان نیز به یاد عزیزانشان گریه می‌کردند. او در ادامه گفت: در این حادثه 66نفر جان خود را از دست دادند و داغ همه‌شان به دل من نشسته است. مدیران هواپیمایی مقصران اصلی حادثه هستند، اما حالا همه‌‌چیز به گردن شوهرم که جانش را برای کارش فدا کرده افتاده است. او 42سال صادقانه به صنعت هواپیمایی خدمت کرد و آخر هم جانش را برای این کار گذاشت. ما 3سال است که جگرمان خون شده است. در جریان جست‌وجوی اجساد پیکر شوهرم به‌عنوان آخرین نفر پیدا شد و حالا او را مقصر معرفی می‌کنند.
چشم‌انتظار عدالت با پایان صحبت‌های همسر خلبان، دفاعیات مکتوب متهمان نیز به پایان رسید. متهمان یک‌به‌یک برابر قاضی قرار گرفتند و دفاعیاتشان را تقدیم کردند. در این میان خانواده‌های قربانیان بیشتر از هر چیز دل‌نگران احقاق حقوقشان بودند.

یکی از آن‌ها گفت: من باوجود گذشت حدود 3سال از این حادثه، لباس‌های فرزندم را نگه‌داشته‌ام. نمی‌توانم او را فراموش کنم. در این مدت با همه توان این پرونده را پیگیری کرده‌ام اما می‌ترسم حقمان ناحق شود.پدر یکی دیگر از جان‌باختگان نیز گفت: همه امید ما به دادگاه است. انتظار داریم بعدازاین همه پیگیری رأی عادلانه‌ای صادر شود. ما در این حادثه عزیزانمان را از دست دادیم و آن‌ها دیگر برنمی‌گردند.

اما‌ ای‌کاش رأی دادگاه بازدارندگی داشته باشد تا از تکرار چنین حوادثی پیشگیری شود. ما چشم‌انتظار عدالت هستیم. جلسه محاکمه که از ساعت 10صبح آغازشده بود، پس از حدود 3ساعت در ساعت13 به پایان رسید و قرار است پس از بررسی دفاعیات متهمان، دادگاه اقدام به صدور رأی کند.

  کاپیتان فولاد که بود؟

«پدرم استادخلبانی بود و حالا چون در این حادثه جانش را ازدست‌داده، تقصیر را به گردن او انداخته‌اند.» این اظهارات دختر کاپیتان حجت‌الله فولاد است. او درباره پدرش به همشهری می‌گوید: «پدرم مدرک TRE که یکی از بالاترین مدارک خلبانی است را داشت. او استادخلبانی بود. بیش از 20هزار ساعت پرواز کرده بود که حدود 1500ساعت آن در مسیر تهران-یاسوج بود.

 او در‌ماه منتهی به این حادثه 5مرتبه در این مسیر پرواز داشت و خلبانی که بار ها این مسیر را طی کرده و 15هزار ساعت پرواز با این نوع هواپیما داشته، به‌طورقطع مسیر ملکه ذهنش بوده است.» او که خودش نیز از فعالان صنعت هوایی است در دفاع از پدرش درباره کم شدن ارتفاع هواپیما که یکی از عوامل سقوط بود می‌گوید: «کم شدن ارتفاع به دلیل یخ‌زدگی هواپیما بود. چراکه وقتی سطح خارجی هواپیما یخ بزند وزن آن چند تن افزایش پیدا می‌کند و موتور هواپیما، جوابگوی این وزن نیست.» او همچنین می‌گوید: «در شرکت‌های هوایی رئیس عملیات، مسئول تمام اتفاقات است، اما معلوم نیست چرا در پرونده ردی از مسئول وقت عملیات شرکت وجود ندارد که این خود جای سؤال دارد.»

خاطرات تلخ مدیرکل پزشکی قانونی استان از روزهای سقوط هواپیمای تهران- یاسوج

«کامروز امینی»  از خاطرات تلخ حادثه سقوط هواپیمای تهران - یاسوج در ۲۹ بهمن سال ۹۶ یاد کرد و به ایسنا گفت: در این سانحه هوایی ۶۶ نفر از مردم کشور که تعداد زیادی از آن‌ها از اهالی استان کهگیلویه و بویراحمد بودند به رحمت خدا رفتند.

وی با اشاره به خدمات پزشکی قانونی در این واقعه تلخ اظهار کرد: پس‌ازاینکه این حادثه هوایی به وقوع پیوست، خیلی از دستگاه‌ها، درگیر کار و جستجو بودند که پزشکی قانونی با شناسایی و احراز هویت اجساد بار روحی عمیقی را بر دوش داشت چراکه هم‌زمان باید هم اطلاع‌رسانی از وضعیت شناسایی اجساد می‌کرد و هم  مردم و خانواده‌های داغدار جان‌باختگان پیگیر بودند.

امینی تصریح کرد: در آن موقع نمای کلی سالن تشریح پزشکی قانونی استان کهگیلویه و بویراحمد وحشتناک بود, من و همکارانم پروسه سختی را سپری کردیم چراکه پر از استرس و فشار روانی بود. طی  ۴ ماه، شبانه‌روز درگیر سقوط هواپیمایی تهران- یاسوج بودیم و محموله‌های بافت های انسانی را تحویل می‌گرفتیم که قطعات متلاشی‌شده انسان بودند؛ سعی داشتیم تأخیر در تحویل جسد نشود و پس از تحویل محموله‌ها بلافاصله کار شناسایی را شروع می‌کردیم و البته خدمات عادی خود را نیز داشتیم.

وی با اشاره به همکاری همکاران از استان فارس برای شناسایی اجساد جان‌باختگان سانحه هوایی، ادامه داد: معمولاً ساعت ۲۱ تا ۲۲ شب محموله‌های قطعات انسانی جان‌باختگان به دست ما در پزشکی قانونی می‌رسید و در بعضی‌اوقات هم‌زمان با اذان صبح، کار شناسایی به اتمام می‌رسید.

مدیرکل پزشکی قانونی استان کهگیلویه و بویراحمد شناسایی در روزهای آخر جستجوی اجساد جان‌باختگان پرواز تهران- یاسوج به دلایلی سخت‌تر شد. درهرحال تجربه بزرگی در آن دوران کسب شد چراکه کار تخصصی بود و گروه‌های مختلفی باید باهم هماهنگ می‌شدند و تا آن موقع چنین چیزی را تجربه نکرده بودیم.

انتهای خبر/