حکایت رنج بی‌پایان کارگران فصلی در باشت

به گزارش پایگاه خبری تحلیلی «صبح زاگرس»؛ مردان کارگر فصلی را همه می شناسند. آنها را کوچ کرده هایی از زادگاه خویش می دانند که به امید زندگی بهتر به شهرهای دور و نزدیک می روند و در برخی فصول از رونق بازار استفاده می کنند و برای خانواده ای که پشت سر جا گذاشته اند، پول می فرستند.
این مردان با این که زندگی را با رنج طی می کنند، دیده می شوند، اما زنان کارگر فصلی این شانس را ندارند. این زنان نیز برای امرار معاش یا از دیار خود دل می برند و به جایی مرفه تر کوچ می کنند یا اگر در زادگاه خویش بمانند به فصولی از سال دل می بندند که در آن می توان زحمتی کشید و پولی به دست آورد.
اما این پول ها آن قدر کم است، به زحمتی که زنان می کشند و جسمی که در این راه فرسوده می کنند، نمی ارزد. آمارها درباره این که در کشور چه تعداد زن کارگر فصلی وجود دارد، گنگ است، اینها زنان سرپرست خانوارند که به اذعان آمارها فقط ۱۸ درصد از آنها موفق به پیدا کردن شغل شده اند؛ زنانی که بعید نیست بین آنها کارگران فصلی نیز وجود داشته باشد

زنان خانه‌دار کارگر با سپردن جگرگوشه‌هایشان به والدین خود راهی سفری می‌شوند که ارمغانش مبالغ اندک است و خستگی از کار در مزارع دیگران و پیری زودرسی که قامت تکیده آنان را نشانه رفته که چهره‌شان بیشتر از سن واقعی‌شان جلوه می‌کند، زنانی که نه بیمه دارند و نه عایدی ازکارافتادگی دستگیرشان می‌شود. این زنان جوان و سایر زنان میانسال کارگر فصلی نه پس‌اندازی دارند و نه از جایی حمایت می‌شوند.

یک وعده غذا با بیش از ۱۰ ساعت کار سخت زیر آفتاب سوزان یا در برابر سرمای بی‌رحم زمستان با مزدی ناچیز، سهم زنانی است که بر اثر فشار کار زیاد دیگر پا و کمری برایشان نمانده است. آرزوهای زنان کارگر فصلی در مزرعه‌ای که مال خودشان نیست گم شده است، اینها همه جا هستند؛ در شهر، در روستا و در آمارها شمرده می‌شوند، جزئی از جمعیت هستند، مادرند، همسرند، خواهر و دخترند، اما زندگی‌شان با سختی می‌گذرد و این سختی به چشم کمتر کسی می‌آید.

آمارها نشان می دهد ۸۲ درصد از زنان سرپرست خانوار بیکارند، زنانی که اگر به کمک‌خواهی از اطرافیان متوسل نشوند، حتما زنانی هستند که به کارهای موقتی دل می‌بندند و به امید رسیدن فصولی که در آن کاری برای انجام است، می‌نشینند.بیشتر کارگران فصلی کارهایی انجام می دهند که مصداق مشاغل سخت و زیان آور است، اما هیچ گاه این عنوان به کار آنها اطلاق نمی شود. قانون، کارهایی را سخت و زیان آور می شناسد که در آنها عوامل فیزیکی، شیمیایی، مکانیکی و بیولوژیکی محیط کار غیراستاندارد است و در اثر حضور فرد در این محیط ها، تنشی به مراتب بالاتر از ظرفیت های طبیعی، جسمی و روانی در او ایجاد می شود و وی را به بیماری های شغلی و عوارض ناشی از آن مبتلا می کند

هر گروه از زنان روستایی که برای کار کاشت و برداشت محصول، روی زمین‌های کشاورزی  می‌روند، توسط یک نفر به عنوان سر‌کارگر اداره می‌شوند. سر‌کارگر با صاحب محصول قرار می‌گذارد، زن‌ها را برای کار جمع‌آوری می‌کند و در واقع طرف حساب مالی صاحب‌کار و به نوعی واسطه زنان است، در فصولی که فصل کار نیز هست، کارشان روز تعطیل و غیرتعطیل ندارد، کارشان پیر و جوان هم نمی‌شناسد و از همه سنی در این جمع حضور دارند.

بانو راضیه ، سرکارگر بخش کشاورزی در شهرستان باشت است که سال‌هاست در فصل کاشت تا برداشت محصولات کشاورزی در مزارع حاضر می‌شود تا لقمه نان حلالی بدست آورد.
این بانو در گفتگو با این پایگاه خبری گفت: در جامعه؛ اولین تصوری که از یک کارگر می‌شود، حضور مردان در عرصه‌های مختلف کاری در ذهن تداعی می‌شود اما زنان کارگر نیز همپای مردان در جامعه حضوری فعال دارند.
وی بیان کرد: از زمانی که به خاطر دارم برای امرار معاش و گذران زندگی با مادر و خواهرانم به کارگری در زمین‌های کشاورزی مشغول هستیم، بعد از کاشت محصول توسط کشاورزان از فصل کاشت تا پایان زمان برداشت از سپیده دم صبح تا غروب آفتاب با هر شرایط آب‌و‌هوایی که باشد سر مزرعه در کنار سایر کارگران خانم حاضر می‌شدیم تا کسب روزی حلال داشته باشیم.

بانو راضیه گفت:  زنان کارگر زیادی هستند که همانند ما در مزارع کشاورزی فعالیت دارند، برخی از کارگران در همین زمین کشاورزی دارای ایده‌های نو و خلاقی هستند که اگر مورد توجه قرار گیرد و بها داده شود در ایجاد اشتغال بیشتر بانوان، امنیت غذایی و تولید بهتر اثر گذار خواهد بود.

وی مطرح کرد: بیشتر کارگران زن هستند، بعضی صاحب‌کارها فقط کارگر زن می‌خواهند، چون مردها به حرف‌ آنها گوش نمی‌دهند، قانع نیستند و به مبالغ کم راضی نمی‌شوند، اما زنان می‌گویند چاره‌ای نداریم چرا که توانایی جسمی برای انجام کار‌های سنگین‌تر را ندارند و برای گذران زندگی به همین دستمزد راضی هستند.

وی افزود: نابرابری در پرداخت حق‌الزحمه یکی از مشکلات اساسی ما است، با اینکه همپای مردان کار می‌کنیم اما در زمان پرداخت حقوق روزانه چند درصد از مردان حقوق کمتری می‌گیریم

بانو راضیه گفت: ما زنان با گرگ و میش هوا راهی مزارع می‌شویم و با تاریک شدن هوا به خانه بر می‌گردیم. همچنین ما عطای ظرافتمان را به لقایش بخشیده‌ایم و در تابستان طعمه شرجی و تَش بادها و در زمستان در شلاق بی‌رحم سوز و سرما هستیم تا نانی به سر سفره خانه بیاوریم.

بانوی ۴۸ساله یكی از این زنان است كه سختی‌های روزگار و اجبار زمانه برای تامین معیشت فرزندان او را به كارگر روزمزد فصلی تبدیل كرده است. وی از ۸ سال پیش كه همسرش را به خاطر بیماری زمین‌گیر شده، مردانه برای كار كردن و تامین هزینه زندگی تلاش كرد و این روزها به دهها زن كارگر دیگر تبدیل شده است.

این زن کارگر گفت: اگر مردی شغلش را از دست می‌دهد، راحت‌تر از یک زن می‌تواند شغل دیگری پیدا کند. این در حالی است که زنان کارگر به خاطر نقش اجتماعی و خانوادگی خود اعم از تاهل، مادری و نیز نوع نگاه جامعه کاری نمی‌توانند در هر جایی و در هر شغلی مشغول به کار شوند.

وی بیان کرد: بخشی از زنان کارگر یا سرپرست خانوار بوده و یا دوشادوش همسر کمک خرج خانواده هستند، اما علی‌رغم کار مفید با مشکلات شغلی زیادی نظیر دستمزد پایین مواجه هستند همچنین زنان کارگر به دلایل مختلفی چون نوع نگاه کارفرمایان و نقش‌های مادری از بابت نبود امنیت شغلی آسیب بیشتری را نسبت به مردان متحمل می‌شوند.

این بانوی کارگر در پایان با دلی آکنده از غم گفت: شاید تحمل درد و رنج دیده نشدن در جامعه هم مانند نداشتن نان‌آور برای خانه بخشی از سرنوشت ما زنان است كه باید در گرگ و میش هوا به سر كار برویم و با تاریك شدن هوا به خانه برگردیم.

موضوع زنان کارگر فصلی پدیده‌ای است که کمتر مورد توجه قرار گرفته اما رنج مدام این کارگران در حالی‌که نه بیمه‌ای دارند و نه معیشتشان چندان تأمین است و نه مورد رسیدگی خاصی قرار می‌گیرد، مسئله‌ای است که باید مسئولان امر به آن پاسخ دهند.