رسول اکرم (ص‌): کمال عقل پس از ایمان به خدا، مدارا کردن با مردم است
یکشنبه 1404/03/18 Sunday - 2025 08 June الأحد ، 12 ذو الحجة ، 1446
ساعت
1404-01-14 14:02 شماره خبر : 11871
زیست پنهان در کافه‌ها؛

به دلیل نوظهور بودن کافه‌گردی و شناخت ناکافی از آن به عنوان یک سبک زندگی، گاهی نگاه‌های آسیب‌شناسانه صرف به آن می‌شود؛حال کافه‌ها به زیست پنهانی تبدیل شده‌اند که نارهنجاری‌های اجتماعی زیادی از آن در حال نشأت گرفتن است.

به گزارش پایگاه خبری تحلیلی «صبح زاگرس»  امروز در هر نقطه‌ای از شهرهای گوناگون کشور که نگاه بیندازیم شاهد پدیده بسیار شدید و شبیه کافه هستیم، کافه‌هایی که قریب یک دهه است که رونق زیادی گرفته است و هر کدام با داشتن یک دستگاه قهوه‌ساز در حال سرو قهوه تک و یا دوبل برای مشتری هستند.

اما چرا قهوه، اگر بخواهیم سیری به پدیده و تاریخ لفظ قهوه بزنیم خواهیم دید که نام قهوه‌خانه بیش از چهار قرن در کشور پهناور ایران طنین‌اندازه بوده و یکی از مهم‌ترین مکان‌ها برای اقشار مختلف مردم قهوه‌خانه بود.

قهوه‌خانه سنتی یا کافه غربی؟

با سیری در تاریخ خواهیم فهمید که در جامعه سنتی ایران، هر نهادی که بنیاد می‌گرفت با نظام‌های اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی جامعهٔ ما همخوانی داشت.

جامعهٔ سنتی مثل امروز بی‌دروپیکر نبود که در پی ارتباطات با جهان شرق و غرب هر چیزی را بدون برو برگرد در آن‌ها و بی‌توجه به همخوانی یا ناهمخوانی آن‌ها با فرهنگ و باورها و نیازهای فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی مردمان بگیریم و به‌صورت یک نهاد عَلَمش کنیم. 
قهوه‌خانه‌یکی از نهادهای سنتی ایرانی بود که نیاز مردم آن را در جامعه پدید آورد، در دوران صفویان و قاجاریان یکی از نوشیدنی‌های که همیشه در آن موقع در آبدارخانه یا همان قهوه‌خانه دربار سرو می‌شد قهوه بود.

بر اساس متون تاریخی در آغاز، قهوه پزی و قهوه نوشی در ایران عمومیت نداشت و مخصوص درباریان و رجال مملکتی بود. پادشاهان صفوی و قاجاری قهوه‌چی و قهوه‌چی باشی داشتند که از منصب‌های درباری به شمار می‌رفتند. کم‌کم قهوه‌خانه به محیط بیرون از دربار و به خانواده‌های اشرافی و اعیانی راه یافت و قهوه نوشی در جامعه و میان مردم شکل گسترده‌تر یافت. 

قهوه‌خانه به‌صورت مردمی و عمومی‌اش در ایران در دوره صفوی شکل گرفت. برخی از سیاحت‌گران اروپایی که در این دوره به ایران آمده بودند، در سفرنامه‌های خود از قهوه‌خانه و چایخانه صحبت کرده‌اند.

سیری در پیدایش قهوه خانه در ایران؟

حال بعد از کم‌رنگ‌تر شدن این لفظ در بین عموم پدیدهٔ کافه از دهه‌های اول قرن چهاردهم 1310 و 1320 به تقلید از غرب در تهران شکل گرفت و سنت کافه نشینی از آن زمان در ایران شروع شد.

 ابتدا در شهرهای بزرگی مانند تهران، تبریز، اصفهان و رشت گسترش پیدا کرد و بعد در شهرهای دیگر هم عمومیت یافت و پاتوق گروه‌ها و قشرهای مردم شهرنشین شد.

وقتی‌که قهوه‌خانه در ایران پا گرفت و گسترش یافت همه قشرهای مردم از طبقات و قشرهای مختلف می‌توانستند به قهوه‌خانه بروند ولیکن زن ها در قهوه‌خانه‌ها جایی نداشتند.

غلبه کافه‌ها بر قهوه خانه‌های سنتی!

حال امروز مشاهده می‌کنیم که دیگر در سر درب مغازه‌ای نامی از قهوه‌خانه نیست و بیشتر به سمت الفاظ غربی پیش رفته است و به کافه تغییر نام‌یافته و بیشتر جای نوشیدن همان قهوه سنتی خود ایرانیان است اما بارنگ و رویی فرهنگی و تقلیدی از غرب.

اما امروز سخن ما چیز دیگری است، افزایش نامیمون کافه‌ها در شهر یاسوج، هرچند که این افزایش کافه‌ها در همه شهرهای ایران دیده می‌شود، اما گسترش این کافه‌ها در شهر یاسوج بسیار نگران‌کننده است و بعضاً دیده می‌شود در یک خیابان چندصدمتری چندین چند کافه وجود دارو با الفاظ عجیب خودنمایی می‌کنند.

افزایش بی حد و حصر کافه‌ها در یاسوج

امروز هیچ سازوکاری در این زمینه وجود ندارد و جای بسی تأمل است که مسئولان مربوطه در این زمینه چه برنامه و راهکاری اندیشیده‌اند.

کافه گردی یکی از پدیده‌های نوظهور در شهر یاسوج است؛ به دلیل نوظهور بودن کافه گردی و شناخت ناکافی از آن به‌عنوان یک سبک زندگی، گاهی نگاه‌های آسیب‌شناسانِ صرف به آن می‌شود و گاهی برخی نیز کافه گردی را نمودی از تغییر و تحولات پنهان جامعه ایران عنوان می‌کنند.

 اما واقعاً کافه گردی چیست؟ کافه‌ها چه ویژگی‌هایی دارند و بیشتر چه افرادی و با چه هدفی به این کافه‌ها رفت‌وآمد می‌کنند؟ همان‌گونه که در بسیاری از خبرگزاری‌ها؛ سایت‌ها شبکه‌های اجتماعی پیداست بیشتر مشکلات اجتماعی، از قبیل نزاع، درگیری و حتی مشکلاتت دیگر اخلاقی از این کافه‌ها نشأت گرفته که هیچ‌گونه سازوکاری و حتی هیچ‌گونه نظارتی بر آن‌ها وجود ندارد.

مشکلات و ناهنجاریهایی که کافه نشأت می‌گیرد

 حضور در فضاهای عمومی شهری اجتناب‌ناپذیر است و این عرصه برای پاسخگویی به نیازهای روزمره، رفت‌وآمد، فراغت و غیره است که از بین گروه‌های خاص، جوانان انتظاراتشان در برخی ابعاد، موشکافانه‌تر و گاهی حتی بیشتر از سایر رده‌های سنی است. روحیه جوان‌پسند، پیچیدگی در عین سادگی است، فضایی را می‌پسندد که در آن گرافیک فضایی جذاب و مملو از رنگ‌هایی پر از انرژی و نشاط باشد، نوع معماری بناها و حتی مصالح به‌کاررفته در آن‌ها جوان را تحت تأثیر قرار می‌دهد.

جوانان می‌بایست قادر به جابه‌جایی و حرکت درون‌شهری باشند و لازمه آن ایجاد مسیرهای امن برای پیاده‌روی، دوچرخه‌سواری و حمل‌ونقل ارزان در برنامه‌ریزی‌های شهری است.

در نبود بسیاری از فضاهای فرهنگی در شهر یاسوج، جوانان و نوجوانان، به مکانی به نام کافه پناه برده‌اند. در خلأ بستر فرهنگی، کافه تبدیل به پاتوقی برای این جوانان شده است. البته این موضوع تنها مختص به شهر یاسوج نیست و در سایر استان‌ها نیز این پدیده مشاهده‌شده است.

حتی بعضاً دیده می‌شود در این کافه از تصاویر و فضای تاریکی استفاده می‌شود که بیشتر ازآنچه مکانی برای استراحت روح و روان باشد، ذهن فرد را مشوش و افسرده‌تر می‌کند.

زیست پنهان در کافه‌های پایتخت طبیعت

بر اساس مشاهداتمان می‌توان گفت؛ کافه‌ها و کیوسک‌هایی که خدمات قهوه و انواع نوشیدنی ارائه می‌دهند، دودسته‌اند؛ یکی کافه‌های لاکچری و در نقاط مهم شهر یاسوج و دیگری کافه‌هایی که در گوشه‌کنار و جاهای پرت فعالیت دارند.

حال توصیه مشود که مسئولان مربوطه در این زمینه توصیه‌ها و انگیزه‌های خود را بگویند که یکی از دلایل این افزایش عجیب کافه‌ها در مرکز استان چیست و آیا برنامه برای نظارت و کنترل بسیاری از بزهکاری‌های آن دارند یا نه؟

نهادهای فرهنگی باید فضاهای عمومی نشاط‌آور را برای همه ایجاد کنند تا چنانچه فضای کافه گردی با آسیب‌هایی همراه است، میزان آن کاهش یابد. اما به‌هرحال بهتر است جهان کافه‌نشینی را به عنوان یک سبک زندگی ببینیم که مختصات خاص خود را دارد. در این صورت بهتر و واقع‌بینانه‌تر می‌توان در مورد آن صحبت کرد.

یاسوج در قرق کافه‌ها و ناهنجاری‌های اجتماعی

مسئولین فرهنگی کهگیلویه و بویراحمد اگر قرار است همتی کنند و خطری که دامن بخشی از نوجوانان استان را گرفته رفع نمایند، باید اول از خود شروع کنند؛ و با بازاندیشی در روش‌های خود، هرکجا که هستند یک گام جلوتر بگذارند.

این‌که ظهور نسلی از نوجوانان که ازنظر بسیاری از شاخص‌ها متفاوت با نسل پیشین هستند را درک می‌کنیم و می‌دانیم که گریز و گزیری از تفاوت نسلی نیست. تغییرات نه‌تنها اجتناب‌ناپذیرند، بلکه ضروری نیز هستند. اما بحث بر سر این است که برخی تغییرات نه‌تنها به تکامل نمی‌انجامند بلکه در مواردی راه به تباهی می‌برند.

 

انتهای خبر/

اخبار مرتبط
نظر شما
  • نظرات حاوی توهین و هرگونه نسبت ناروا به اشخاص حقیقی و حقوقی منتشر نمی‌شود.
  • نظراتی که غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط با خبر باشد منتشر نمی‌شود.

هنوز نظری ثبت نشده است. شما اولین نفری باشید که نظر می‌گذارید!