به گزارش پایگاه خبری تحلیل «صبح زاگرس» ۱۶ آذر فقط یک مناسبت تقویمی نیست؛ یک «هویت» است، یک «یادآوری تاریخی» از روزی که دانشگاه در برابر دخالت بیگانه و استبداد ایستاد و سه جوان این سرزمین بزرگ‌نیا، شریعت‌رضوی و قندچی خونشان را پای استقلال و آزادی ریختند. امروز، بعد از گذشت دهه‌ها، پرسش مهمی پیش روی نسل جدید قرار دارد: هویت دانشجویی چه رسالتی بر دوش دارد و دانشگاه چگونه باید در مسیر عدالت‌خواهی و مقابله با نظام سلطه حرکت کند؟ برای واکاوی این موضوع، با حجت‌الاسلام‌والمسلمین سید عنایت هاشمی‌منش، امام‌جمعه گچساران، گفت‌وگویی تفصیلی انجام دادیم؛ گفت‌وگویی که از تاریخ آغاز شد، اما به رسالت امروز دانشجو ختم شد.

صبح زاگرس: چرا ۱۶ آذر همچنان مهم است و چه چیزی آن را از دیگر مناسبت‌ها متمایز می‌کند؟

امام‌جمعه گچساران: ۱۶ آذر، حاصل یک اعتراض دانشجویی در سال ۱۳۳۲ است؛ اعتراضی علیه دخالت‌های آمریکا و بریتانیا و از سرگیری روابط ایران با انگلستان پس از کودتای ۲۸ مرداد. درست در روزی که نیکسون، معاون رئیس‌جمهور وقت آمریکا به تهران آمد، دانشجویان دانشگاه تهران علیه سلطه خارجی فریاد زدند و با سرکوب شدید مواجه شدند. شهادت سه دانشجو، این تاریخ را تبدیل به‌روزی کرد که «دانشجو» نماد استکبارستیزی و آزادی‌خواهی شد.

رهبر معظم انقلاب نیز در روایت خود تأکید کردند که ۱۶ آذر «روز دانشجوی ضدنیکسون، ضدآمریکا و ضدسلطه» است؛ یعنی هویت این روز، کاملاً سیاسی، اما نه جناحی و کاملاً عدالت‌خواهانه است.

صبح زاگرس: پس از پیروزی انقلاب اسلامی، نقش دانشجو چگونه تغییر کرد؟

امام‌جمعه گچساران: برخلاف تصور برخی، پس از انقلاب نقش دانشجو پایان نیافت؛ بلکه گسترده‌تر و سنگین‌تر شد. جنبش دانشجویی، از ۱۳ آبان و تسخیر لانه جاسوسی گرفته تا دوران دفاع مقدس که بهترین دانشجویانمان در هویزه و جبهه‌ها شهید شدند، نشان داد که دانشگاه روح عدالت‌خواهی را از دست نداده است.

پس از انقلاب، دانشجو سه وظیفه مهم داشت که می‌توان به پاسداری از نظام نوپا، مشارکت در بازسازی کشور و مقابله با توطئه‌های استکبار اشاره کرد. این‌ها فقط تاریخ نیست؛ درس امروز است.

صبح زاگرس: هویت جنبش دانشجویی را چگونه تعریف می‌کنید؟

امام‌جمعه گچساران: هویت جنبش دانشجویی قبل از هر چیز «عدالت‌خواهی» است. دانشجو اگر عدالت را ببیند، از آن حمایت می‌کند؛ اگر نبیند، باید مطالبه کند؛ بنابراین جنبش دانشجویی ایران بایستی سه آرمان ثابت داشته باشد؛ استقلال‌طلبی؛ استکبارستیزی؛ عدالت‌خواهی. لذا اما تحقق این‌ها بدون آگاهی از مسیر و شناخت دشمن ممکن نیست.

نکته دیگر اینکه هرگاه دانشجو به بازی‌های سیاسی و جناحی گره بخورد، هویت خود را از دست می‌دهد. دانشجو باید سیاسی باشد، اما سیاست‌باز نه.

صبح زاگرس: مهم‌ترین انتظار رهبر انقلاب از دانشجویان چیست؟

امام‌جمعه گچساران: رهبر انقلاب بارها گفته‌اند: دانشجو باید آگاه، متفکر و مسئول باشد؛ تا هیچ قدرتی نتواند او را منحرف کند؛ بنابراین هویت دانشجویی فقط با کتاب و مدرک شکل نمی‌گیرد؛ با بصیرت و تحلیل سیاسی است که دانشجو «مؤذن جامعه» می‌شود.

مسئله دیگر اینکه یک دانشجو باید مطالبه‌گر، حق‌طلب و مسئولیت‌پذیر باشد؛ نه بی‌تفاوت. دانشگاه محل تربیت نخبگانی است که باید مسائل کشور را حل کنند، نه اینکه در حاشیه بمانند.

صبح زاگرس: نقش فرهنگ در هویت دانشجویی چیست؟

امام‌جمعه گچساران: فرهنگ، زیربنای حرکت دانشجوست. شهید بهشتی جمله زیبایی دارند که علم، ابزار خدمت به انسانیت است نه ابزار قدرت. این نگاه، فرهنگ را به روح دانشجو تبدیل می‌کند. انقلاب فرهنگی باید هویت اسلامی و ملی دانشجو را تقویت کند؛ چراکه دانشجو آینده‌ساز جامعه است.

صبح زاگرس: با توجه به بیانیه گام دوم، جایگاه علم در مسیر پیشرفت کشور چیست؟

امام‌جمعه گچساران: دانش مهم‌ترین ابزار عزت و قدرت کشور است. غرب با سوءاستفاده از دانش، سلطه ایجاد کرد؛ اما ما به چنین استفاده‌ای توصیه نمی‌کنیم. رهبر انقلاب فرمودند: «ما باید چشمه دانش را در کشور بجوشانیم.»

ایران در دو دهه گذشته جهش علمی چندین ‌برابری نسبت به متوسط جهان داشته و در برخی فناوری‌های حساس در میان چند کشور نخست دنیا ایستاده است، آن‌هم در شرایط تحریم. ایران اسلامی در طی این مسیر نیز شهدای بزرگی مانند دکتر فخری‌زاده‌ها، شهریاری‌ها، علی‌محمدی‌ها، احمدی روشن‌ها، طهرانچی‌ها، عباسی‌ها و دیگر دانشمندان کشورمان را تقدیم کرده است. پس دانشجو باید این جهاد علمی را ادامه دهد تا روزی برسد که هرکس برای فهم تازه‌های علم، مجبور باشد زبان فارسی یاد بگیرد.

صبح زاگرس: دانشجوی امروز چگونه می‌تواند پیام ۱۶ آذر را درک و پیگیری کند؟

امام‌جمعه گچساران: دانشجو باید از خود بپرسد که من در چه نقطه‌ای ایستاده‌ام؟ چه چیزی را مطالبه می‌کنم؟ برای کدام آینده تلاش می‌کنم؟ مشکل این است که گاهی ۱۶ آذر به یک مراسم عادی تبدیل می‌شود؛ درحالی‌که اصل آن استکبارستیزی است؛ بنابراین تشکل‌های دانشجویی نباید فعالیت را فقط به این روز محدود کنند؛ باید یک «گفتمان دائمی» مطالبه‌گری ایجاد کنند تا دانشجو احساس کند که می‌تواند برای رشد و تعالی جامعه تلاش کند و اگر در تبیین این روز برای نسل جدید درست عمل کنیم، دانشجو پیام آن را «با تمام وجود» درک خواهد کرد.

 ۱۶ آذر امروز بیش از همیشه معنا دارد؛ زیرا دانشگاه در معرض سه خطر است. خطر اول بی‌هویتی فرهنگی است، بدین مفهوم که دانشگاهی که فرهنگ نداشته باشد، به آموزشگاهی صرف تبدیل می‌شود. خطر دوم سیاست‌زدگی‌های جناحی است یعنی جنبش دانشجویی هرگاه به جناح‌ها وابسته شده، از مردم دور شده است و فراموشی رسالت عدالت‌خواهی و استکبارستیزی را می توان خطر سوم نام برد. پس دانشجو باید آگاه باشد، مطالبه‌گر باشد، عدالت‌خواه باشد، در برابر سلطه بایستد و در جهاد علمی پیشگام باشد ۱۶ آذر نقشه راه دانشجوی امروز است و اگر دانشگاه این مسیر را ادامه دهد، همچنان قلب تپنده بیداری و پیشرفت کشور خواهد بود.

انتهای خبر/