به گزارش پایگاه خبری تحلیلی «صبح زاگرس» هرساله با آغاز وزش اولین بادهای گرم در اردیبهشت‌ماه، آتش‌سوزی در جنگل‌ها و مراتع کهگیلویه و بویراحمد آغاز می‌شود به‌طوری‌که امسال نیز شاهد وقوع آتش‌سوزی‌های گسترده‌ای در جنگل‌ها، منابع طبیعی و مراتع این استان بودیم، آتش‌سوزی‌های متعددی که بعضاً به‌ دلیل کمبود امکانات اطفای حریق ازجمله بالگرد، نیروهای آموزش‌دیده کافی و نبود برنامه و هماهنگی‌های لازم بین دستگاهی باعث از بین رفتن جنگل‌ها، مراتع و موجودات بی‌شماری شد که در این مناطق زیست می‌کردند.

جنگل‌هایی که خاکستر می‌شوند

درحالی‌که این مسئله سال‌هاست که به یک زنجیره دنبال دار و تراژدی تلخ تبدیل‌شده که گویا میل تمام شدن هم ندارد. بارندگی‌های مطلوب در استان زرخیز کهگیلویه و بویراحمد به‌نوعی پیام‌آور نشاط و سرسبزی به شمار می‌روند اما روی دیگر سکه نشان می‌دهد که با خشک شدن مراتع و علوفه‌های جنگلی، در صورت کوچک‌ترین حادثه و بی‌احتیاطی می‌توان پایان غم‌انگیزی را برای طبیعت بکرش شاهد بود چراکه می‌تواند جنگلی را یک‌شبه به خاکستر تبدیل کند.

به گفته کارشناسان نابودی هر یک درخت اهمیت زیادی دارد و خود پیامدهای جبران‌ناپذیری را برای منابع طبیعی کشورمان به همراه خواهد داشت، آن‌ها معتقدند که بازیابی ذخایر ‌جنگل‌های سوخته نیم‌قرن طول می‌کشد و با توجه به تأثیرات تغییرات اقلیم و خشک‌سالی‌ها که همه نقاط کشور با آن دست‌به‌گریبان است، اکوسیستم‌ها وضعیت بسیار شکننده‌ای پیداکرده‌اند و همین مسئله اهمیت تلاش در جهت حفاظت از منابع طبیعی را بیش‌ازپیش پررنگ می‌کند.

کهگیلویه و بویراحمد دارای یک‌میلیون 426 هزار و 300 هکتار منابع ملی بوده که از این سطح 873 هزار و 600 هکتار (53 درصد مساحت کل استان) را جنگل و 552 هزار و 700 هکتار (34 درصد مساحت کل استان) را مرتع تشکیل می‌دهد که غالب گونه‌ این عرصه‌های جنگلی را بلوط تشکیل می‌دهد.

با توجه به اینکه جنگل‌های زاگرس حدود 40 درصد از کل جنگل‌های کشور را تشکیل می‌دهد، سهم استان کهگیلویه و بویراحمد از جنگل‌های زاگرس در بین استان‌های زاگرسی کشور 20 درصد است که بالاترین سهم و سرانه (6/1 هکتار به ازا هر نفر) جنگل را دارا است و گونه‌های بلوط، بنه، افرا، زبان‌گنجشک، زالزالک، گلابی وحشی، بادام و سایر درختان را در برمی‌گیرد.

با این تفاسیر از اردیبهشت‌ماه امسال تاکنون زبانه‌های بی‌رحم آتش صدها هکتار از جنگل‌های بلوط این استان را نشانه رفت و کمبود امکانات، تجهیزات تخصصی اطفاء حریق و نیز برخی بی‌تدبیری‌های مسئولین به‌سان بنزینی شد بر پیکر این آتش تا شعله‌ورتر شود و قلب زاگرس بیشتر بسوزد، چراکه بلوط‌های کهگیلویه و بویراحمد، پوشش گیاهی و گونه‌های جانوری‌اش بازهم قربانی بی‌مبالاتی برخی انسان‌ها و کمبود امکانات شدند.

بسیاری از کارشناسان بر این باورند که آتش‌سوزی در تمامی کشورها رخ می‌دهد اما کشورهای پیشرفته با ایجاد ناوگان پیشرفته و واکنش سریع، آتش‌سوزی‌ها را به‌گونه‌ای مهار می‌کنند که حداقل خسارات را به همراه دارند اما در ایران به علت نبود سیستم آمایش و کنترل لحظه‌ای و نیروی انسانی متخصص و همچنین تجهیزات اطفای حریق ابتدایی و قدیمی خسارات آتش‌سوزی‌ها بسیار گسترده و غیرقابل‌جبران است.

برخی‌ها نیز با انتقاد از کمبود بالگرد اطفای حریق در کشور معتقدند در مناطق صعب‌العبور و شیب‌دار امکان جابجایی نیرو با روش‌های متعارف امکان‌پذیر نیست و باید نیروهای اطفای حریق با استفاده از بالگرد و هواپیماهای مخصوص جابجا شوند این در حالی است که در کشور با کمبود بالگرد اطفای حریق مواجه هستیم و بالگردهای موجود نیز به میزان بسیار محدودی در کشور وجود داشته و مناسب این کار هم نیستند به‌گونه‌ای که از مخزن مناسب برای حمل آب برخوردار نبوده و بیشتر برای جابجایی نیروهای امدادی استفاده می‌شوند.

بلوط‌ها همچنان در آتش بی‌تدبیری می‌سوزند

بااین‌وجود «مهراب عبدی» از ۲۰ فقره آتش‌سوزی جنگل‌ها در مناطق مختلف شهرستان باشت خبر داده و گفته است: آتش‌سوزی‌های امسال در ارتفاعات شلال دون، کوه خامی، کوه لار، شاه بهرام، بهره عنا، خان احمد، سرآببیز، کوه سرک، چالموره و شادگان رخ‌داده که در بیشتر مناطق هم وزش باد شدید، گرمای زیاد و سخت گذر بودن کار مهار آتش را با سختی همراه کرده بود.

رئیس منابع طبیعی باشت افزود: در این آتش‌سوزی‌ها بخشی از اراضی جنگلی به‌ویژه بلوط، گونه‌های بادام‌کوهی و دیگر درختچه‌های این مناطق دچار خسارت شد که بیشترین برآورد خسارت‌ها مربوط به آتش‌سوزی جنگل‌های مناطق کوه لار، کوه سرک، شادگان، خامی و شاه بهرام بوده که طی چهار روز مهار شد.

وی اظهار کرد: بنابراین در این مناطق به دلیل سخت گذر بودن، پوشش گیاهی متراکم و علفزارهای وسیع، مهار آتش با دشواری‌های زیادی مواجه بود که بی‌احتیاطی مردم به‌ویژه بهره‌برداران محصولات جنگلی و مرتعی و همچنین گردشگران؛ مهم‌ترین دلایل وقوع آتش‌سوزی در سطح عرصه‌های طبیعی این شهرستان به شمار می‌رود اگرچه در برخی مواقع یک بی‌دقتی موجب سرایت آتش در سطح وسیعی از اراضی جنگلی می‌شود.

رئیس منابع طبیعی باشت گفت: نکته دیگر اینکه تعمدی بودن آتش‌سوزی در عرصه‌های طبیعی شهرستان باشت (جنگل‌ها، مراتع، مزارع و باغستان‌ها) در سال جاری با توجه به بررسی‌های صورت گرفته توسط کارشناسان امری کاملاً مشهود بود.

این در حالی‌ است که «علیرضا نیک‌روز» با اشاره به عامل انسانی در وقوع آتش‌سوزی جنگل‌ها و مراتع کهگیلویه و بویراحمد گفت: حفظ جنگل‌ها و مراتع برای همه ما اهمیت دارد و ضروری است با مشارکت و همراهی بیشتر مردم پیشگیری و مانع از خسارت‌های آتش به جنگل‌های بی‌نظیر استان باشیم.

انسان‌ها؛ متهم اصلی مرگ بلوط‌ها

مدیرکل مدیریت بحران استانداری کهگیلویه و بویراحمد اظهار کرد: بیش از ۹۰ درصد آتش‌سوزی‌ها در استان عامل انسانی دارد که هم مشارکت مردم در صیانت از جنگل‌ها لازم است و هم برخورد قضایی با عامل خسارت دهنده صورت خواهد گرفت بنابراین سامانه‌های پایش و یا کنترل‌های نامحسوس به‌راحتی عامل و یا عاملین آتش‌سوزی جنگل‌های استان را شناسایی خواهند کرد و این‌یک هشداری است که باید جدی گرفته شود.

پیش‌تر نیز معاون فنی اداره کل حفاظت محیط‌زیست کهگیلویه و بویراحمد گفته بود که عمدی بودن آتش‌سوزی‌های سریالی در جنگل‌های کهگیلویه و بویراحمد قطعی است و برای کنترل و شناسایی آتش‌افروزان نیاز به ورود جدی دستگاه قضایی و اطلاعاتی استان احساس می‌شود.

با توجه به اهمیت چنین موضوعی «سید علی ملک حسینی» هم از مجازات عاملان آتش‌سوزی‌های سهوی و عمدی مراتع و جنگل‌های استان خبر داد و گفت: کهگیلویه و بویراحمد ازنظر دارا بودن جنگل‌ها و مراتع در شرایطی قرار دارد که باید به‌خوبی کنترل و صیانت شود، امسال هم به علت بارش‌های فراوان و از طرفی گرمای بی‌سابقه شاهد بروز آتش‌سوزی‌های بسیاری در سطح جنگل‌ها و مراتع استان بودیم.

دادستان عمومی و انقلاب کهگیلویه و بویراحمد تأکید کرد: قانون‌گذار برای عاملان آتش‌سوزی‌ها مجازات سنگینی را پیش‌بینی کرده است که در صورت محرز شدن عامل یا عاملان آتش‌سوزی به‌واسطه سهل‌انگاری، فرد خاطی به یک سال حبس محکوم خواهد شد.

ملک حسینی در ادامه تصریح کرد: همچنین درصورتی‌که این آتش‌سوزی‌ها به‌صورت عمدی باشد جرم آن تا 10 سال حبس است؛ بنابراین آتش‌سوزی‌ها پیامدهای منفی بسیاری به دنبال دارد و با توجه به تجارب آتش‌سوزی‌ها در سنوات گذشته و رسیدگی‌های امنیتی و اطلاعاتی، یکی از مهم‌ترین علت‌های این حوادث عامل انسانی بوده است.

مجازات سنگین برای آتش‌زدن عمدی جنگل‌ها

وی با اشاره به تشکیل پرونده عاملان آتش‌سوزی در برخی شهرستان‌های استان تصریح کرد: مردم و سایر دستگاه‌های متولی باهدف حفاظت از طبیعت، مراتع و جنگل‌ها و همچنین مهار آتش‌سوزی‌ها با منابع طبیعی همکاری کنند. لذا دادستانی کهگیلویه و بویراحمد این تعرض به حقوق عمومی را تحمل نخواهد کرد و به همه مراجع انتظامی و اطلاعاتی دستور داده‌شده که عوامل دخیل در آتش‌سوزی‌ها شناسایی و بازداشت شوند.

بر این اساس همواره بر نقش مسئولان و متولیان امر درزمینهٔ ‌پیشگیری از وقوع آتش‌سوزی و مقابله به آن تأکید می‌شود اما نباید از نقش و همراهی مردم در این زمینه نیز غافل ماند، پس لازم است که مردم ضمن مشارکت در حفظ منابع ملی کشور با رعایت نکاتی مانند روشن نکردن آتش و رها نکردن زباله در طبیعت، به سهم خود در حفاظت از جنگل‌ها و مراتع کشورمان نقش داشته باشند.

جهت پیشگیری اجرای اقداماتی همچون ترویج و اطلاع‌رسانی، آموزش پیشگیری از آتش‌سوزی به‌وسیله مردم بومی، حمایت از مردم در کارهای پیش‌گیری از آتش‌سوزی مانند ایجاد و نگهداری آتش‌بر، درخت‌کاری با گونه‌های مقاوم به آتش‌سوزی در آتش‌برها، ایجاد ایستگاه‌های آتش‌نشانی سیار و متمرکز کردن امکانات مقابله با حریق در فواصل نزدیک به نقاط حساس آتش‌سوزی به‌ویژه در فصول گرم سال ضروری به نظر می‌رسد.

فرهنگ‌سازی در پیشگیری از آتش‌سوزی جنگل‌ها

طبق اظهارات برخی کارشناسان عرصه منابع طبیعی؛ فرهنگ‌سازی مؤلفه اصلی در پیشگیری از وقوع آتش‌سوزی جنگل‌ها بوده و نقش آموزش، فرهنگ‌سازی و توانمندسازی جوامع بومی و محلی در پیشگیری از آتش‌سوزی جنگل‌ها و مراتع بسیار مؤثر است ازاین‌رو انگیزه داوطلبانه افراد برای حفاظت از محیط‌زیست و منابع طبیعی باید ترغیب شود زیرا هنوز برخی افراد به ارزش و اهمیت محیط‌زیست و منابع طبیعی واقف نبوده و نسبت به اثرات تخریب محیط‌زیست آگاهی مناسب ندارند.

کهگیلویه و بویراحمد به سبب داشتن ارتفاعات زیاد بارندگی فراوان و دمای مناسب از پوشش گیاهی متنوعی برخوردار است. به‌نحوی‌که این استان را می‌توان باغ گیاه‌شناسی ایران دانست این استان ۸ درصد از جنگل‌های کشور را به خود اختصاص داده و سهم سرانه آن ۱٫۴۵ در هکتار است؛ درحالی‌که سهم هر ایرانی از جنگل ۰٫۲ هکتار و در جهان ۰٫۸ هکتار در است حدود ۵۶ درصد سطح استان پوشیده از جنگل است که از این لحاظ در ایران مقام اول را دارد.

گسترده‌ترین جامعه جنگلی که بخش عمده‌ای از سطح استان را در برمی‌گیرد درختان بلوط است حدود ۸۰ درصد در مناطق سردسیر و معتدل استان قرار دارد و در استان نیز گونه‌هایی از پوشش گیاهی دیگر دیده می‌شود که شامل درختان بلوط، بنه، پسته وحشی، افرا یا کیکم، زبان‌گنجشک، تاگ، کلخونگ، زیتون، زربین، مورد، کنار، رملک، بادام، انجیر وحشی، زالزالک، صنوبر و... است که از ارتفاعات ۲۷۰۰ متری از سطح دریا تا پست‌ترین نقاط استان (۱۸۰ متر در گچساران) دیده می‌شود.

انتهای خبر/