دو عامل تغییر اقلیم و دخالت‌های بی‌رویه انسان در ایجاد حفر چاه و حتی ایجاد سدهای مخزنی و بستن راه رودخانه‌ها در مناطق حوزه آبریز از مهم‌ترین عوامل فرونشست زمین در سرزمین کهگیلویه و بویراحمد بوده و هستند.
به گزارش پایگاه خبری تحلیلی «صبح زاگرس» سال‌های متمادی کاهش نزولات آسمانی و وقوع خشکسالی همراه با برداشت بی‌رویه از سفره‌های آب‌های زیرزمینی، دشت‌های پر آب کهگیلویه و بویراحمد را در آستانه بحران قرار داده و هم‌اینک خطر وقوع فرونشست دشت‌های حاصلخیز این دیار را تهدید می‌کند و بر اساس شواهد وقوع چندین فرونشست و حتی محوشدن یک دریاچه دائمی «شرم رنگ زیبایی» نشانهای از پدیده وحشتناک است.
خشم دنا از بی‌آبی فوران کرد
بر اساس داده‌های موجود دو عامل تغییر اقلیم و دخالت‌های بی‌رویه انسان در ایجاد حفر چاه و حتی ایجاد سدهای مخزنی در مناطق حوزه آبریز از مهم‌ترین عوامل فرونشست زمین در فلات ایران بوده که این خطر امروز دشت‌های زاگرس جنوبی را تهدید می‌کند.
بر اساس آمار در طول دهه‌های گذشته، بهره‌برداری از آب‌های زیرزمینی به دلیل خشکسالیهای دائمی به طور چشمگیری افزایش‌یافته و منجر به تخلیه آبخوان‌ها شده از سویی دیگر هم شاهد هستیم که برخی از چشم‌های همیشه جوشان سرزمین دنا و زاگرس و حتی زرد کوه بختیاری هم کم آب و یا خشک‌شده‌اند که این موضوعات نشانهای خطرناکی از خشکسالیهای متوالی است.
خشکسالی دشت‌های کهگیلویه و بویراحمد را می‌بلعد
در سال‌های اخیر برداشت بی‌رویه و بیش از حد آب‌های زیرزمینی بعضاً در شهرهای گرمسیری استان جمله گچساران و باشت و حتی دهدشت از علل اصلی فرونشست زمین بوده که در آینده‌ای نزدیک با خشک‌شدن این سفره‌های زیر زمینی با کم‌شدن آب رودخانه و نفوذنکردن آب به این سفرها شاهد تغییرات وحشتناکی خواهیم بود.
کاهش بارندگی‌های سالیانه، خشکسالیهای متوالی، پدیده‌های جوی ال‌نینو و دامنه‌دار بودن خشکسالیهای وخیم در نیم کره شمالی باعث شده که کشاورزان مبادرت به ایجاد چاه‌های بخصوص غیرمجاز بکنند که همین امر باعث مشکلانت زیادی در زمینه فرونشست زمین شده است.
کهگیلویه و بویراحمد با دارابودن یک درصد مساحت و جمعیت کشور در جنوب غربی ایران به علت برخورداری از شرایط آب‌وهوایی مساعد بیش از ۱۰ درصد از روان آب‌های کشور را به خود اختصاص داده است.
بر اساس برآوردهای سازمان جهاد کشاورزی، دو میلیارد مترمکعب آب برای مصرف کشاورزی کهگیلویه و بویراحمد در افق بلندمدت موردنیاز است که با ایجاد برخی از سدهای مخزنی باید تأمین شود؛ اما از سویی دیگر کاهش میزان بارندگی‌های در دو سال اخیر نسبت به میانگین ۲۵ساله در استان ضرورت مدیریت مصرف آب به‌ویژه در بخش پرمصرف کشاورزی به‌عنوان مهم‌ترین حوزه تأمین معیشت مردم این استان را بیشتر کرده است.
حال بر اساس برآوردها بیش از نیمی از چاه‌های دسترسی آب در شهرهای گرمسیری استان غیرمجاز بوده که همین مسئله باعث شده که فرونشست زمین‌های حاصلخیز در شهرهایی همانند دهدشت و گچساران به گوش برسد حتی آب‌های زیرزمینی در برخی از این شهرها ازجمله لیشتر گچساران به کمترین حد خود نیز برسد.
دشت‌های کهگیلویه و بویراحمد در آستانه مرحله بحرانی و فوق‌بحرانی
در همین زمینه نیز باید به این مسئله اشاره کرد که مسئله فرونشست زمین و حتی کمبود آب‌های زیرزمینی و کاهش بارندگی‌ها در فلات ایران باعث خواهد شد که زمین‌های حاصلخیز این دیار وارد فاز بحرانی و حتی فوق‌بحرانی شوند.
در همین زمینه شاهد هستیم که در استان اسفهان در شمال نقشه استراتژیک استان کهگیلویه و بویراحمد دچار پدیده وحشتناک فرونشست زمین در بسیاری از مناطق خود شده و بر همین استان تخلیه برخی از محله‌های آن نیز صورت‌گرفته مسئله‌ای که به گفته مسئولان زمین‌شناسی بر اثر برداشت بی‌رویه آب‌های زیر زمینی بوده که تأثیر زاینده‌رود خشک بر آن بسیار ملموس بوده است.
وجود 3هزارو 500حلقه چاه در استان
در همین زمینه به مدیرعامل آب منطقه‌ای کهگیلویه و بویراحمد در گفتگو با خبرنگار ما به پدیده فرونشست زمین و استفاده بیش از حد از آب‌های زیر زمینی اشاره کرد و گفت: در استان مدیریت آب به‌درستی انجام‌گرفته است و کمترین کسری آب مخزن زیرزمینی کشور راداریم، اما از سویی دیگر چون تعداد بهره‌برداران آب زیاد شده است و سه هزار و ۵۰۰ حلقه چاه در استان وجود دارد این مسئله در آینده نزدیک به وقوع خواهد پیوست.
به گفته آرش مصلح در شرایط فعلی نسخه استان دیگر چاه نیست و استفاده از بارش‌ها و مهار آب‌های روان است اگر می‌خواهیم وضعیت دشت‌های استان بحرانی و فوق‌بحرانی نشود باید طرح‌های سدسازی و انتقال آب همچون سد تنگ سرخ، آبریز، دهدشت غربی، امامزاده جعفر، تنگ انگشترک، سقاوه و سرپری تکمیل شود.
سدتنگ سرخ و آبریز راه نجات تشنگی زاگرس جنوبی
مدیرعامل آب منطقه‌ای کهگیلویه و بویراحمد بیان کرده است: با تکمیل این طرح‌ها کشاورزی دیگر نیاز به استفاده از چاه آب ندارد البته اگر پروژه‌های آب استان تکمیل نشوند احساس خطر جدی برای منابع آب زیرزمینی می‌شود.
مصلح بخش عمده‌ای از منابع آبی کشور در قالب منابع آب زیرزمینی تأمین می‌شود که در حوزه‌های شرب، کشاورزی و صنعت مورد بهره‌برداری قرار می‌گیرد.
وی با اشاره به ظرفیت‌های آبی استان افزود: سالانه در استان کهگیلویه و بویراحمد حدود ۱۱.۲ میلیارد مترمکعب بارش و ۸.۲ میلیارد مترمکعب روان آب ثبت می‌شود که بخشی از این منابع در تقویت سفره‌های آب زیرزمینی نقش مؤثری ایفا می‌کنند.
مصلح ادامه داد: در حال حاضر ۲۸۶۵ حلقه چاه مجاز برای مصارف شرب، صنعت و کشاورزی در استان فعال است که به‌صورت قانونی مورداستفاده قرار می‌گیرند.
وقتی تراز مثبت رعایت نمیشود
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای استان با اشاره به اینکه بهره‌برداری مطلوب از منابع آب زمانی محقق می‌شود که تراز مثبت در برداشت‌ها رعایت شده و آب قابل‌بهره‌برداری به‌صورت برنامه‌ریزی‌شده مصرف شود؛ افزود: موضوعی که متأسفانه در سطح کشور به طور کامل رعایت نمیشود.
وی با اشاره به وضعیت بحرانی منابع آب زیرزمینی در کشور گفت: در حال حاضر حدود ۱۴۰ میلیارد مترمکعب کسری مخزن در سطح کشور وجود دارد و بسیاری از دشت‌ها در وضعیت بحرانی، ممنوعه یا ممنوعه بحرانی قرار دارند.
مصلح با بیان اینکه استان کهگیلویه و بویراحمد فاقد دشت ممنوعه یا بحرانی است، اظهار کرد: تمامی دشت‌های این استان آزاد هستند و این موفقیت حاصل اقدامات مدیریتی نرم‌افزاری و سخت‌افزاری در دهه اخیر بوده است.
وی افزود: کنترل برداشت‌ها، جلوگیری از حفر چاه‌های غیرمجاز، نصب کنتورهای هوشمند، توسعه سیستم‌های آبیاری تحت‌فشار، بهره‌گیری از نظام‌های نوین بهره‌برداری و اجرای طرح‌های آبخیزداری در حوزه منابع طبیعی و آب منطقه‌ای از جمله اقدامات مؤثر در این زمینه بوده‌اند.
نفس‌های آخر دشت‌های زاگرس جنوبی
در همین راستا در روزهای اخیر شاهد فرونشست برخی از زمین‌های حاصلخیز و کشاورزی در چندین منطقه از استان بودیم که نشان می‌دهد این دشت‌ها به مرز شرایط بحرانی فرونشست رسیده‌اند.
انتهای خبر/
هنوز نظری ثبت نشده است. شما اولین نفری باشید که نظر می‌گذارید!
- بانوی گمشده یاسوجی در اهواز پیدا شد
- بزودی با یک ائتلاف وارد نبرد خواهیم شد
- جزئیات تغییر رسمی ساعت کشور در سال ۱۴۰۴
- یک کهگیلویه وبویراحمدی فرمانده انتظامی رامهرمزشد
- ویژهبرنامههای تلویزیون در ماه رمضان
- مدیرکل ثبت اسناد و املاک معرفی شد
- آخرین خبر از تعطیلی سهشنبه در کهگیلویه‌وبویراحمد
- سامانهپربارش تا کی در کهگیلویه وبویراحمد فعال است
- یک کهگیلویهوبویراحمدی گزینه ریاست بانک مرکزی
- تغییر فرمانده انتظامی کهگیلویه‌وبویراحمد
- نجات استان با مدیریت کارآمد، رهایی از جناحی‌بازی!
- مدیران پیگیر مشکلات مردم تا حصول نتیجهنهایی باشند
- ثبت میانگین سالانه ۱۰ وقف جدید در استان
- اعزام ۴ هندبالیست کهگیلویهوبویراحمدی به مسابقات آسیایی
- موتورگردی؛ پدیده آزاردهنده شبهای یاسوج+عکس
- خوشآمد گویی زبالهها به گردشگران پایتخت طبیعت ایران
- اجرای عملیات ایمنسازی پل فلزی لنده - دهدشت
- دیدار نفت و گاز گچساران با نود ارومیه
- میدان شهدای نیروی انتظامی و جانمایی پُرحاشیه
- آخرین وضعیت آتشسوزی «کوه سفید» لنده
- مشاهده بیشتر
