نفسهای آخر یک رؤیا؛
آیا قطار یاسوج هرگز به ایستگاه نمیرسد؟
غیبت دوباره پروژه راهآهن یاسوج-اقلید از مصوبات اخیر سفر رئیسجمهور دولت چهاردهم و مبهم بودن این پروژه کلانمنطقهای و ملی، نگرانیها از تبدیل آن به نمادی دیگر از «پروژههای اجرانشده» را تشدید کرده است.
درحالیکه استان کهگیلویه و بویراحمد سالهاست چشمبهراه تحقق وعده اتصال به شبکه ریلی کشور است، غیبت دوباره پروژه راهآهن یاسوج-اقلید از مصوبات اخیر سفر رئیسجمهور دولت چهاردهم و مبهم بودن این پروژه کلانمنطقهای و ملی، نگرانیها از تبدیل آن به نمادی دیگر از «پروژههای اجرانشده» را تشدید کرده است.
قطار یاسوج: از رؤیای توسعه تا کابوس تعطیلی
این طرح ( خطر ریلی یاسوج به اقلید و سرخس) که روزی با وعده دگرگونی اقتصاد استان و خروج از انزوای جغرافیایی کلنگ زنی شد، اکنون پس از سالها تزریق اعتبارات ناچیز و متوقفشده مکرر، با سؤالی بزرگ روبروست: «آیا قطار یاسوج به پارکینگ پروژههای بلاتکلیف خواهد پیوست؟»
کارشناسان و فعالان اقتصادی استان هشدار میدهند که ادامه این روند، نهتنها یک «فرصت تاریخی» برای توسعه متوازن منطقه را از بین میبرد، بلکه هزینههای آتی اجرای پروژه را نیز با توجه به تورم و افزایش قیمت مصالح، به شکل تصاعدی افزایش خواهد داد.
پروژه راهآهن یاسوج؛ نماد بلاتکلیف یا نشانه بیعدالتی؟
فقدان عزم جدی ملی برای گنجاندن این طرح در مصوبات بودجهای و اولویتهای اجرایی، به معنای از دست دادن نقشه راه اصلی نجات اقتصاد یک استان محروم است.
به گفته کارشناسان «راهآهن یاسوج تنها یک خط ریلی نیست؛ شریان حیاتی برای انتقال محصولات کشاورزی، معدنی و گردشگری این استان به بازارهای ملی و بینالمللی است. غفلت از آن، به معنای محکوم کردن کهگیلویه و بویراحمد به حاشیهنشینی دائم در اقتصاد ایران است.»
در سوی دیگر، برخی مسئولان استانی امید خود را به پیگیری از مجاری جدید و جذب سرمایهگذاران خارجی بستهاند؛ اما سابقه طولانی وعدههای محقق نشده (ازجمله پروژه ماشینسازی مارگون)و تغییر اولویتهای دولتی، فضایی از بیاعتمادی و یأس در میان مردم ایجاد کرده است.
استاندار کهگیلویه و بویراحمد پیشازاین بر لزوم تأمین اعتبار از طریق روشهایی مانند «تهاتر نفت» تأکید کرده بود، اما تاکنون نتیجه ملموسی از این پیگیریها دیده نشده است. نبود ضربالاجل مشخص و برنامه عملیاتی شفاف، بزرگترین مانع در مسیر حرکت این قطار ایستاده است.
راهآهن یاسوج در دور باطل؛ وعده، کلنگزنی، تعطیلی
بر اساس برآوردهای اولیه، برای تکمیل پروژه راهآهن یاسوج-اقلید که میتواند کهگیلویه و بویراحمد را به شبکه ریلی کشور متصل کند، حدود ۱۵۰ هزار میلیارد تومان اعتبار موردنیاز است. این پروژه بهعنوان یکی از مهمترین طرحهای زیرساختی غرب کشور، انتظار میرود حملونقل کالا و مسافر را در منطقه متحول کرده و با کاهش هزینههای لجستیک، رونق کسبوکار و افزایش اشتغال را به همراه آورد.
این در حالی است که استان کهگیلویه و بویراحمد، باوجود قرارگیری در مسیر کریدور شمال-جنوب و همسایگی با استانهای استراتژیک مانند اصفهان، فارس، خوزستان و بوشهر، هنوز از نبود شبکه حملونقل توسعهیافته در حوزههای ریلی، هوایی و حتی زمینی رنج میبرد. آمارها نشان میدهد بیش از ۲۱۰۰ کیلومتر از جادههای روستایی این استان همچنان خاکی است و تنها ۱۴۲ کیلومتر بزرگراه در شبکه راههای آن وجود دارد.
یاسوج، قطار و سکوهای خالی انتظار
کارشناسان اقتصادی و ترابری تأکید میکنند که اتصال ریلی این استان به شبکه ملی، نهتنها تحولی در جابهجایی مسافر و کالا ایجاد خواهد کرد، بلکه میتواند با فعالسازی ظرفیتهای معدنی، کشاورزی و گردشگری، نقش مؤثری در توسعه متوازن منطقه ایفا کند. بااینحال، چالش اصلی، تأمین اعتبار کلان این پروژه و اولویتبندی آن در برنامههای ملی است.
مسئولان استانی نیز پیگیری این طرح را در دستور کار خود قرار دادهاند و امیدوارند با جذب اعتبارات دولتی و مشارکت بخش خصوصی، این آرزوی دیرینه مردم منطقه محقق شود. در صورت تکمیل، راهآهن یاسوج-اقلید میتواند استان را از انزوا درآورده و آن را به قطب ترانزیتی مهمی در جنوب کشور تبدیل کند.
طرح راهآهن یاسوج-اقلید، که بیش از دو دهه است به رؤیایی محقق نشده برای مردم کهگیلویه و بویراحمد تبدیلشده، بار دیگر در هالهای از ابهام و تغییر نقشههای احتمالی قرارگرفته است. این پروژه که یاسوج را بهعنوان تنها مرکز استان فاقد خط ریلی، به شبکه سراسری متصل میکند، در سالهای گذشته با فرازوفرودهای فراوانی مواجه بوده است.
قطار یاسوج در انتظار سبز شدن چراغ
کلنگ زنی اولیه این خط ریلی در اواخر سال ۱۳۹۳ انجام شد، اما پسازآن با تزریق اعتبارات قطرهچکانی و ناکافی، سرانجام به تعطیلی کشانده شد. در سالهای ابتدایی اجرا، اعتبار موردنیاز پروژه با نرخ ارز دولتی حدود ۱۲۰۰ میلیارد تومان برآورد میشد، اما برآوردهای کلی حاکی از نیاز مالی بیش از ۱۵۰ هزار میلیارد تومان برای تکمیل آن است.
این پروژه در دولت سیزدهم باقوت بیشتری پیگیری شد و حتی برنامهریزی برای تأمین مالی از طریق تهاتر نفت و مشارکت شرکتهای چینی در دستور کار قرار گرفت. اما پس از شهادت رئیسجمهور و تغییر دولت، ابهاماتی درباره تداوم اجرای طرح با همان مختصات قبلی به وجود آمده است. بر اساس اخبار منتشرشده، احتمال تغییر مسیر خط ریلی از مرکز استان به شهرستانی دیگر نیز مطرحشده که میتواند بر کلیت پروژه تأثیرگذار باشد.
نفسهای تازه برای راهآهن یاسوج
کارشناسان حوزه حملونقل بر این باورند که اتصال ریلی کهگیلویه و بویراحمد به شبکه ملی، نهتنها هزینههای حملونقل کالا و مسافر را کاهش میدهد، بلکه میتواند به رونق اقتصادی، ایجاد اشتغال و توسعه گردشگری در منطقه منجر شود. بااینحال، چالش اصلی، تأمین اعتبار کلان و تعهد جدی نهادهای ملی برای به ثمر رساندن این طرح زیرساختی است.
مسئولان محلی خواستار اولویتدهی به این پروژه در برنامههای توسعهای کشور هستند و تأکیددارند که ادامه بلاتکلیفی، هزینههای اقتصادی و اجتماعی استان را افزایش خواهد داد. در حال حاضر، چشممید مردم منطقه به تصمیمگیری سریع و شفاف دولت جدید برای تعیین تکلیف نهایی این پروژه حیاتی دوختهشده است.
به نظر میرسد راهآهن یاسوج-اقلید نهتنها یک پروژه ترابری، بلکه آزمونی برای عزم ملی در توسعه متوازن و رفع محرومیت از مناطق زاگرس نشین است
راهآهن یاسوج-اقلید؛ گمگشته توسعه کهگیلویه وبویراحمد
پروژه راهآهن یاسوج-اقلید با طول ۱۷۶ کیلومتر، که بهعنوان یکی از مهمترین طرحهای زیرساختی استان کهگیلویه و بویراحمد شناخته میشود، در میانه راهی ناتمام و در انتظار جذب سرمایهگذاری داخلی و خارجی برای تکمیل قرار دارد. این خط ریلی که در صورت بهرهبرداری میتواند استان را به کریدور ملی ریلی متصل کند، اکنون به نمادی از ظرفیتهای تحققنیافته منطقه تبدیلشده است.
یدالله رحمانی، استاندار کهگیلویه و بویراحمد، در گفتگو با رسانهها تأکید کرد: «یاسوج تنها مرکز استانی است که به شبکه ریلی کشور متصل نیست.
وی تصریح کرد در صورت تکمیل این پروژه، استان میتواند به نقطه میانی کریدور سرخس - اقلید - یاسوج - اهواز به بوشهر تبدیل شود و نقش ترانزیتی مهمی در جنوب و غرب کشور ایفا کند.
۱۷۶ کیلومتر رؤیا، روی ریلهای فرسوده بلاتکلیفی
بر اساس طراحیهای موجود، این خط ریلی شامل حدود ۱۷ دهانه تونل با مجموع طول ۱۵ تا ۲۰ کیلومتر و هفت ایستگاه خواهد بود. بااینحال، به دلیل محدودیت منابع دولتی، تأمین اعتبار موردنیاز که برآوردها آن را بیش از ۱۵۰ هزار میلیارد تومان عنوان میکنند – به چالشی اساسی تبدیلشده است.
رحمانی با اشاره به اعلام آمادگی یک سرمایهگذار خارجی برای مشارکت در این پروژه، گفت: «در حال پیگیری تأمین اعتبار از طریق منابع ملی و بهویژه تهاتر نفت هستیم. دولت با محدودیت منابع مواجه است و باید بستر جذب سرمایهگذاری داخلی و خارجی را فراهم کنیم.»
رحمانی تصریح کرد: «نیاز است با ارائه گزارشهای کارشناسی و مستند، این مسائل را پیگیری کنیم تا اعتبارات لازم برای بخشهای مختلف زیرساختی، بهویژه در حوزه حملونقل زمینی، تأمین شود.»
وی تأکید کرد که استان کهگیلویه و بویراحمد با برخورداری از موقعیت جغرافیایی استراتژیک و قرارگیری در کریدورهای مهم ترانزیتی، در صورت تکمیل و ارتقای شبکه ارتباطی خود، میتواند به یکی از پرجاذبهترین استانهای کشور برای جذب سرمایهگذاری داخلی و خارجی تبدیل شود.
یاسوج و خط ریلی گمشده؛توسعه برای کی؟
این اظهارات در حالی مطرح میشود که استان با چالشهای جدی در شبکه حملونقل زمینی مواجه است؛ ازجمله تنها ۱۴۲ کیلومتر بزرگراه در مسیرهای پرتردد و فقدان آزادراه در کریدورهای اصلی است و ارتقای بزرگراهها به آزادراه میتواند زمان سفر، هزینههای لجستیک و ریسک حوادث جادهای را بهطور چشمگیری کاهش دهد و زمینه ارتباط سریعتر با استانهای همجوار مانند اصفهان، فارس، خوزستان و بوشهر را فراهم کند.
کارشناسان اقتصادی معتقدند که توسعه زیرساختهای حملونقل پیشنیاز جدی جذب سرمایهگذاری در بخشهای صنعتی، معدنی، کشاورزی و گردشگری است. استان کهگیلویه و بویراحمد با دارا بودن ظرفیتهای طبیعی و معدنی غنی، در صورت رفع موانع زیرساختی، میتواند به قطب اقتصادی در منطقه جنوب غرب کشور تبدیل شود.
استاندار با اشاره به پیگیریهای همزمان برای جذب سرمایهگذار در پروژه راهآهن یاسوج-اقلید، خاطرنشان کرد که اولویت دولت، خلق زیرساختهای پایدار و تسهیلگر توسعه اقتصادی است. وی از دستگاههای اجرایی خواست تا با تهیه گزارشهای دقیق و مستند، زمینه تخصیص اعتبارات ملی و جذب مشارکت بخش خصوصی را فراهم کنند.
اکنون نگاهها به اقدامات عملی و پیگیریهای مستمر دولت برای تبدیل این وعدهها به پروژههای قابلاجرا دوختهشده است. موفقیت در این مسیر میتواند چهره اقتصادی استان را متحول و افقهای جدیدی از رفاه و اشتغال را برای مردم زاگرس به ارمغان آورد.
قطار یاسوج در ایستگاه «شاید»
شهروندان و فعالان اقتصادی کهگیلویه و بویراحمد خواستار شتابزدگی به این پروژه هستند و تأکید میکنند که "حملونقل، کلید توسعه است" و بدون آن، تحقق پیشرفت در دیگر بخشها دور از دسترس خواهد ماند
اکنون پرسش اساسی این است: آیا دولت مرکزی و نهادهای تصمیم گیر، اراده سیاسی لازم برای خاتمه دادن به این «انتظار بیپایان» رادارند، یا باید پذیرفت که رؤیایی قطار یاسوج، به آرزویی همیشگی برای مردم زاگرس تبدیلشده است؟ پاسخ این سؤال، نهتنها در مصوبات کاغذی، که در ریلهای فولادی و حرکت لوکوموتیوها مشخص خواهد شد.
سرنوشت بلاتکلیف راهآهن یاسوج-اقلید
کارشناسان اقتصادی بر این باورند که اتصال ریلی کهگیلویه و بویراحمد نهتنها هزینههای حملونقل کالا و مسافر را کاهش میدهد، بلکه با ایجاد اشتغال مستقیم و غیرمستقیم، رونق کسبوکار، توسعه گردشگری و فعالسازی ظرفیتهای معدنی و کشاورزی را به همراه خواهد داشت. این پروژه میتواند نقش تعیینکنندهای در زدودن چهره محرومیت از استان ایفا کند.
بااینحال، سؤال اصلی اینجاست که آیا این بار، وعدههای سرمایهگذاری محقق خواهد شد یا راهآهن یاسوج-اقلید نیز همچون گذشته در گرداب تأمین اعتبار و تغییر اولویتها گرفتار خواهد ماند؟ پاسخ این پرسش، آینده توسعه پایدار در سرزمین زاگرس را شکل خواهد داد .
انتهای خبر/
